Ο Άγγελος και η Εύα Σικελιανού στο νησάκι του Άη Νικόλα -[Μέρος Β’]

Δυο κείμενα του 1984 του Τάσου Κατσή* με τις αναμνήσεις των ψαράδων για τον Άγγελο και την Εύα Σικελιανού στο νησάκι του Άι Νικόλα

Μέρος Β΄

Ωραία γυναίκα, όλα της ωραία. Δεν την είδαμε ποτέ θυμωμένη, πάντα γελαστή και χαρούμενη. Δεν φοβόντανε ποτέ και με τίποτα. Το πρωί άμα ξυπνούσε, φορούσε ένα σαν ράσο του παπά αλλά όχι μαύρο, λίγο σκούρο και έκανε γυμναστική. Έβαζε μετά ένα άλλο ρούχο απάνω της και άρχιζε τις δουλειές του σπιτιού. Κατόπιν πηγαίναμε για νερό στη βρυσούλα. Εκεί δεν μας άφηνε να κάνουμε τίποτα, μόνη της να γεμίζει τις στάμνες, μόνη της να τις φέρνει στο πριάρι και να τις βγάζει στο νησί μας.

Έλεγε πολλές φορές ότι της άρεσε να δουλεύει και ότι ο άνθρωπος πρέπει να δουλεύει για να νιώθει τη ζωή. Ο άνθρωπος δεν είναι για να τρώει και να κοιμάται. Πολλά μας έλεγε για τη ζωή και τον άνθρωπο, αλλά εμείς λίγα καταλαβαίναμε. Απορούσαμε πώς μια τέτοια κυρία καταδέχεται να κάνει όλες τις δουλειές του σπιτιού, αφού είχε τη δύναμη να έχει υπηρέτριες δύο και τρεις.

Την πρώτη μέρα που τελειώσαμε τι σπίτια, μας έβαλε να φάμε μαζί τους, αλλά ντρεπόμαστε, δεν ξέραμε να φάμε όπως αυτοί, και μέναμε κοιτάζοντας τα πιάτα μας, χαζεύοντας αυτούς που τρώγανε παράξενα. Η Εύα μας είδε ακίνητους και μας ρώτησε: «Γιατί δεν τρώτε; Δεν σας αρέσει το φαγί; Δεν πεινάτε;». Ο Κυρ Άγγελος κατάλαβε και μας ρώτησε ευγενικά σαν καλός αδελφός: «Εάν ετρώγατε αλλού και όχι εδώ μαζί μας, θα τρώγατε το φαγί σας; Πέστε μου αλήθεια». θυμηθήκαμε τότε ότι θέλει την αλήθεια από μας και του είπαμε: «Ντρεπόμαστε, ναι». Αμέσως η Εύα σηκώθηκε και με πολλή ευγένεια μας λέει: «Πάρτε τα πιάτα σας και πηγαίνετε να φάτε όπου και όπως θέλετε και εδώ θα είμαι για ό,τι θελήσετε. Θέλω να μας βλέπετε σαν αδελφούς και σαν φίλους και συντροφιά μας και να μην μας ντρέπεστε».

Τα φαγιά που έφτιαχνε η ίδια ήτανε κάτι φαγιά άγνωστα σε μας, αλλά καλά και νόστιμα. Μας έβαζε πάντα πολύ, τα πιάτα μας γεμάτα, σε τιποτα δεν ήτανε τσιγκούνα. Ό,τι και όσο θέλαμε τρώγαμε και πίναμε και γλυκά έφτιαχνε η ίδια, εκτός από εκείνα που αγόραζε από τη Χώρα. Φρόντιζε για κολατσιό και για δειλινό το απόγιομα. Καφέ μάς είχαν στην κουζίνα και φτιάχναμε μόνοι μας. Κρασί, αβέρτα, αλλά δεν πίναμε πολύ, γιατί μας είπε ότι δεν θα μας ξαναδώσει αν ένας μεθύσει από εμάς, όχι για τιμωρία, αλλά για το καλό μας και γιατί θα φταίει αυτή που μας το έδωσε – «το κρασί είναι δηλητήριο και μπορεί ένας που υποφέρει από το στομάχι του να πεθάνει».

Όταν κουβεντιάζαμε τον Κυρ Άγγελο και μόνον άμα είμαστε στο σπίτι και κουβεντιάζαμε, η Εύα είχε ένα τετράδιο και έγραφε. Τη ρωτήσαμε τι γράφει και μας είπε: «Ό,τι λέτε γράφω, τα θέλω για να σας θυμάμαι, μου αρέσει έτσι που μιλάτε τα λευκαδίτικα». Τη ρωτήσαμε και για το πηγάδι, γιατί το νερό του δεν είναι θάλασσα; Μας είπε ότι φιλτράρεται, το αλάτι μένει στην άμμο και διαβαίνει το νερό καθαρό. «Αυτό», τους είπα και εγώ, «γίνεται και με το δικό μας πηγάδι, φιλτράρεται». Έτσι μας είπε και η Εύα αλλά εμείς νομίζαμε ότι κάτι του ρίχνει και γλυκαίνει.

Άφοβη γυναίκα, όταν δεν ερχόντανε στο ψάρεμα τη νύχτα μαζί μας έμενε μόνη στο νησί. Όταν πηγαίναμε στη Χώρα με το πριάρι, όσο μεγάλη θάλασσα και αν είχε, δεν φοβόντανε ποτέ. Της άρεσε να έχει φουρτούνα και της άρεσε να κυβερνάει – πάντα βρισκόντανε κάποιος από μας κοντά της να τη διορθώνει στο κυβέρνημα και έλεγε: «Καλά κάνεις, διόρθωνέ με, θέλω να μάθω» και μεγάλα κύματα να είχε, δεν φοβόντανε…

Ταξίδι στη Λευκάδα

Όταν θα πηγαίναμε στη Λευκάδα, εφορούσε την άσπρη της φορεσιά, ένα άσπρο ράσο και ένα άλλο από πάνω της δεμένο στο λαιμό και στη μέση της με ένα μικρό ωραίο σχοινάκι. Έτσι ντυμένη έμοιαζε σαν νεράιδα, σαν άγγελος από αυτούς που φτιάνουν οι ζωγράφοι στις εικόνες. Άλλα ρούχα δεν φορούσε, γι’ αυτό την λέγανε «ζόρκα» μ’ αυτά τα λίγα ρούχα σκεπασμένη όλη ως το λαιμό, και δεν έβλεπες γυμνό παρά το κεφάλι, το λαιμό, τα δάχτυλα των χεριών της και τα πόδια της μέχρι το στραγάλι που φορούσε πέδιλα δεμένα με λουριά.

Και τη λέγανε ζόρκα, γιατί δεν ήτανε ντυμένη σαν τις άλλες τις γυναίκες με πολλά ρούχα. Τους είπα εγώ ότι «αυτά τα ρούχα είναι φορεσιά Ολυμπίας θεάς. Και όταν τη βλέπαμε στη Χώρα, την παίρναμε όλοι οι πιτσιρίκοι από κοντά, Θέλαμε να τη βλέπουμε μοναχά, δεν μιλούσαμε. Ο παιδονόμος τη γλίτωνε από μας».

Πολλά λεφτά εξόδευε για μας. Μας αγόρασε όσα εργαλεία ελείπανε από τα πριάρια μας, καμάκια, μηχανή καρμπούρο, δίχτυα, τις επισκευές στα πριάρια μας. Πολλά λεφτά μας έδωσε όταν φέραμε τα πράγματα στο νησί. Τα ψάρια που κρατούσε για φαγί τα πλήρωνε και ας τρώγαμε και εμείς από αυτά. Μας πλήρωνε όταν τους πηγαίναμε στη Χώρα και [ όταν] τους φέρναμε τα ρέστα από τα ψώνια, δεν τα ‘θελε, μας [τα] έδινε για τα σπίτια μας, να ψωνίσουμε για φαγί κάθε μέρα. Όταν ένας από τα σπίτια μας αρρωστούσε, μας έδινε ένα γράμμα για τον γιατρό και ένα για τον φαρμακοποιό κι’ εμείς δεν τους πληρώναμε αυτούς…

Τα παραπάνω είναι αποσπάσματα από το έργο «Δυο κείμενα του 1984 του Τάσου Κατσή (1903-1987) με τις αναμνήσεις των ψαράδων για τον Άγγελο και την Εύα Σικελιανού στο νησάκι του Άι Νικόλα (1902-1910)» της Βιβέτ Τσαρλαμπά – Κακαλμάνη. Είναι δημοσιευμένα στο: «Επετηρίς Τόμος ΙΒ 2009 – 2011» της Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών, Αθήνα 2013»

Διαβάστε το Α΄ Μέρος [ΕΔΩ]