Ο Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης για το βιβλίο «Το θαύμα του Ορφέα»

ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ Ε. ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ

(Απόλογος στην παρουσίαση του βιβλίου (Κήπος Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας 8.8.17):
Δημήτριος Π. Φατούρος 1907-1995, Το θαύμα του «Ορφέα» 1952‒ Οι απαρχές των «Γιορτών Λόγου και Τέχνης». Ιστόρηση και κατάθεση μαρτυριών, Επιλεγόμενα – Επιμέλεια Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης, Μουσικοφιλολογικός Όμιλος «Ορφεύς», Λευκάδα 2017, 8ο, 126 σ.)

Ύστερα από όσα ακούστηκαν στην παρουσίαση του βιβλίου μας από τους οικοδεσπότες, τα μέλη της οικογένειας Φατούρου και τους συναδέλφους Δημήτρη Σπ. Τσερέ και Παρασκευή Κοψιδά–Βρεττού, με γνώση, στοχασμό και καλοκαρδία, λίγα λόγια έχει να πει ο επιμελητής του βιβλίου, ως απόλογο για τον σχεδιασμό του βιβλίου, που υλοποίησε τη σκέψη και την πρόταση των απογόνων του Δημητρίου Πέτρου Φατούρου 1907-1995, όπως αυτή μου μεταφέρθηκε από τον εγγονό του Δημήτρη Θρασύβουλου Φατούρο, με τον οποίο συνεργαστήκαμε άψογα από το τέλος Μαρτίου ως σήμερα που το βιβλίο παρουσιάζεται και παραδίδεται στους αναγνώστες και στην κρίση τους.

Το βιβλίο στον σχεδιασμό του έπρεπε να είναι τιμητικό αφιέρωμα στα 80χρονα του Μουσικοφιλολογικού Ομίλου «Ορφεύς», του οποίου ο Δημήτρης Π. Φατούρος υπήρξε αντιπρόεδρος, πρόεδρος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του για πολλά χρόνια, αλλά και στα 55 χρόνια από το θαύμα του «Ορφέα», τις απαρχές των Γιορτών Λόγου και Τέχνης, το 1952, όταν ο Φατούρος ήταν εμπνευσμένος πρόεδρος ενός άξιου Διοικητικού Συμβουλίου.

Για αυτά τα γεγονότα ήταν διαθέσιμα τα ιστορήματα του Δ. Φατούρου, Η ζωή μου, που εκδόθηκε το 1986 και χαρίστηκε σε φορείς και επιλεγμένα πρόσωπα και το βιβλίο του Γεράσιμου Φ. Περδικάρη (1918-1996), «Ορφεύς» Λευκάδος 1937-1988. Μισός αιώνας πολιτιστικής πορείας, Λευκάδα 1992, έκδοση του «Ορφέα». Ο Δημήτρης Φατούρος και ο συνεργός του στα καλά έργα Κώστας Α. Κατωπόδης, ο συντονιστής της αποψινής μας εκδήλωσης, ήξεραν ότι στα ΓΑΚ – Αρχεία Νομού Λευκάδας, το 2016, είχε παραδοθεί το Αρχείο του Αντώνη Τζεβελέκη, εμπνευστή και οργανωτή των Γιορτών Λόγου και Τέχνης από το 1955 και ύστερα, από την κόρη του κυρία Λιζέττα Τζεβελέκη, στο οποίο υπήρχαν φάκελος και για την προσπάθεια του 1952. Εγώ επίσης γνώριζα ότι στα ίδια Αρχεία ο Δημήτριος Φατούρος είχε παραδόσει το 1959 φάκελο με 36 τεκμήρια από την προσπάθεια του «Ορφέα» το 1952, από το διαβιβαστικό έγγραφο του Φατούρου με κατάλογο των τεκμηρίων, του οποίου φωτοαντίγραφο είχε θησαυρίσει ο Τέλης Χαραμόγλης, στη Χαραμόγλειο Βιβλιοθήκη, μέσα στο αντίτυπο του βιβλίου Η ζωή μου. Την ύπαρξη του φακέλου μου επιβεβαίωσε και ο φίλος μου Δημήτρης Τσερές, για 6 χρόνια αποσπασμένος από το σχολείο του στο Αρχείο, ως προϊστάμενος (1987-1993). Είχα την ελπίδα ακόμη ότι θα μπορέσω να χρησιμοποιήσω το αρχείο του «Ορφέα».

Το σχήμα του βιβλίου άρχιζε γρήγορα να ξεκαθαρίζει, με τρία χρονικά επίπεδα ιστόρησης, ξεχωριστά και αλληλένδετα:
1ο επίπεδο. Τα γεγονότα του 1952 (Ιούνιος – Σεπτέμβριος), όπως παρουσιάζονταν από τα τεκμήρια των Αρχείων του Φατούρου κυρίως, αλλά και του Τζεβελέκη και από ότι θα εντοπιζόταν στο αρχείο του «Ορφέα», καθώς και στις δημοσιεύσεις στον Τύπο, της Λευκάδας κυρίως, αλλά και άλλων πόλεων.

2ο επίπεδο. Η ιστόρηση του Φατούρου στο έργο Η ζωή μου του 1986, το οποίο είναι στηριγμένο στα αρχειακά τεκμήρια αλλά και στη μνήμη και στην εμπειρία του, που όπλισαν την αφηγηματική του δεινότητα για να παρουσιάσει το έργο στο οποίο πρωταγωνίστησε και να το υπερασπιστεί από παρούσες και μελλοντικές παρανοήσεις. Τα τεκμήρια που ένθεσε στη διήγησή του το 1986 κάποτε εκσυγχρονίζονται ελαφρώς και κάποιες λεπτομέρειες ή διατυπώσεις στρογγυλεύονται για να μην ενοχλήσουν φίλους και αντιπάλους του χθες, αλλά και να μην σκανδαλίσουν τους νεότερους που ζούσαν τότε σε ομαλή πολιτική και κοινωνική περίοδο. Στο βιβλίο μας αποκαταστήσαμε την αρχική μορφή των τεκμηρίων.

3ο επίπεδο. Το βιβλίο δεν θέλαμε να σταματά στο 1986, τριάντα χρόνια, μια γενεά, πίσω από την εποχή μας. Ύστερα έπρεπε να υπάρχει μία σύνθεση των δυο επιπέδων του 1952 και του 1986, των τεκμηρίων και της ιστόρησης αντίστοιχα, αλλά και των λίγων μεταγενέστερων προσεγγίσεων του θέματος, για να βοηθηθεί ο αναγνώστης να σχηματίσει τη δική του εικόνα. Το βάρος του τρίτου χρονικού επιπέδου, 2017, του βιβλίου σήκωσαν τα προλογικά κείμενα και τα επιλεγόμενα. Και ακόμη το χρήσιμο ευρετήριο κυρίων ονομάτων, που διευκολύνει στις αναζητήσεις του τον αναγνώστη.

Ο Δημήτριος Φατούρος διέθετε, πλην της νομικής κατάρτισης και σκέψης, μια οξύτατη ιστορική ματιά για τα φαινόμενα και τα γεγονότα αλλά και το πλέγμα των κοινωνικών και των ανθρώπινων σχέσεων. Πίστευε στην αξία της κρίσης της ιστορίας και όχι μόνο την περίμενε αλλά φρόντιζε να διευκολύνει την έρευνά της, με τη διατήρηση των τεκμηρίων των υποθέσεων που πίστεψε, υπερασπίστηκε και τις ιστόρησε στα απομνημονεύματά του, εκφράζοντας την πίστη τη δική του και των συνεργατών του, ότι το εγχείρημα του 1952 έφθασε τους ανθρώπους στα όρια των δυνάμεών τους και ήταν ένα έργο ευγενούς άμιλλας. Τα τεκμήρια που διαφύλαξε και η ιστόρησή του, πίστευε ότι διευκολύνουν να διατηρηθεί η μνήμη και να στηριχτεί η ιστορία για να κατανοήσει και να αποφανθεί. Προχώρησε ακόμη και στην επισήμανση των καθηκόντων της ιστορίας, ώστε να μην πέσουν στη λησμονιά τα γεγονότα και να αφήσουν σημάδια, στην ιστορική έρευνα και συγγραφή, τα άξια έργα της ευγενούς άμιλλας και των ανθρώπινων προσπαθειών και έργων, αφού οι υψηλές επιδόσεις τους δεν επιτρέπουν τη σιωπή της ιστορίας.

Τα λόγια του Φατούρου μαζί με την παραδειγματική συλλογική δράση που κατεύθυνε, δεν χρειάζονται περαιτέρω εξηγήσεις και εξαγωγή συμβουλών. Ευτυχώς που υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν σπουδαίοι άνθρωποι, της αξιοσύνης, της διάκρισης και της προκοπής για να γίνονται οδηγοί μας.

Τελειώνοντας θέλω να ευχαριστήσω άλλη μια φορά τον συνεπιμελητή της έκδοσης Δημήτρη Φατούρο για τη συνεργασία μας και τις λίγες αλλά μακρές μας συζητήσεις για τα θέματα του βιβλίου, που έπαιρναν και την μορφή ελεύθερων σεμιναριακών συζητήσεων.

Η συμμετοχή μου στον σχεδιασμό, την έρευνα, τη συγγραφή και την επιμέλεια του βιβλίου και η στενή συνεργασία μαζί του, με έκαναν κοινωνό της χαράς μιας οικογένειας, που τιμά έμπρακτα τη συνέχειά της, δημιουργώντας ένα πολιτισμικό γεγονός στον γενέθλιο τόπο, προσφέροντας στη μνήμη του χαρισματικού προγόνου «τα σα εκ των σων», ένα βιβλίο με πυρήνα το δικό του ιστόρημα για το έργο της Ορφικής συλλογικότητας του 1952, της οποίας είχε την τιμή και την αποδεδειγμένη αξιοσύνη να προΐσταται.

Τον Κώστα Α. Κατωπόδη, ισόβιο Ορφικό, για τη βοήθειά του και τη διαθεσιμότητά του για την αντιμετώπιση κάθε ζητήματος.
Τον φιλολογικό και τυπογραφικό επιμελητή του βιβλίου, συνάδελφο ιστορικό Σωκράτη Πουλή, που χρόνια τώρα ανεβαίνουμε τους αναβαθμούς για την ολοκλήρωση, όσο γίνεται καλύτερα, κάθε βιβλίου.
Επαναλαμβάνω και εδώ τις ευχαριστίες μου στους συναδέλφους παρουσιαστές του βιβλίου.
Ευχαριστώ τέλος τους οικοδεσπότες της βραδιάς, τον Πρόεδρο του Ορφέα κ. Δημήτρη Γ. Περδικάρη και το Δ.Σ. του Ομίλου και την Προϊσταμένη της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας κ. Μαρία Ρούσσου και τους υπαλλήλους και τους συνεργάτες της Βιβλιοθήκης για την οργάνωση της τιμητικής εκδήλωσης για το βιβλίο και τους συντελεστές του.

Και όλους εσάς κυρίες και κύριοι, συμπατριώτισσες και συμπατριώτες, για την τιμή που μας επιφυλάξατε να παραστείτε στην παρουσίαση του βιβλίου μας, που ευχόμαστε να σας φανεί χρήσιμο ανάγνωσμα, μακάρι και ενδιαφέρον, για την τοπική μας αυτογνωσία.