HomeΕΛΙΞΗΡΙΑ ΜΝΗΜΗΣΠεριδιάβαση στο Κάστρο της Αγίας Μαύρας και την ιστορία του

Περιδιάβαση στο Κάστρο της Αγίας Μαύρας και την ιστορία του

Για 600 χρόνια το «Κάστρο της Αγίας Μαύρας», 1 χλμ. από την πόλη, κτισμένο πάνω σε μια λωρίδα γης, στη θέση Letorna (Γύρα), είναι το σύμβολο της Λευκάδας και αποτελεί τη σημαντικότερη αμυντική θωράκιση του νησιού, απέναντι στους πειρατές και τους άλλους εχθρούς, από την πρώτη δεκαετία του 14ου αιώνα ως το 1864, που με την ένωση του νησιού με την Ελλάδα αφοπλίζεται.

Την αρχή έκαμε το 1300 ο Ιωάννης Ορσίνι, ο πρώτος ξένος αφέντης της Λευκάδος στο μεσαίωνα. Οι παλιές μεσαιωνικές ίντριγκες και συμμαχίες θέλουν ώστε ο πατέρας του Ιωάννη, Ριχάρδος, να δέχεται ως «εγγύηση» τη Μαρία, κόρη του Νικηφόρου Α΄, δεσπότη της Ηπείρου, προκειμένου να τον βοηθήσει στον πόλεμο κατά του Ανδρόνικου Β΄. Ενώ όμως η πολεμική επιχείρηση τελειώνει με επιτυχία, ο Ριχάρδος δεν θέλει να επιστρέψει την Μαρία στον πατέρα της. Αναγκάζεται έτσι αυτός να συγκατατεθεί στο γάμο της κόρης του Μαρίας με τον Ιωάννη Ορσίνι και να του δώσει και τη Λευκάδα «προίκα».

DSCN8130

DSCN8154

Στη συνέχεια, ο δεκαεφτάχρονος φιλόδοξος και φιλοπόλεμος ηγεμόνας, Κάρολος Α΄ Τόκκος παραλαμβάνει τη σκυτάλη της εξουσίας και λίγο μετά το 1391 κάνει το κάστρο της Αγίας Μαύρας τόπο μόνιμης διαμονής της οικογένειάς του και του δίνει μορφή φρουρίου. Δημιουργείται μάλιστα τότε εδώ μια ηγεμονική αυλή πολιτικής, κοινωνικής, εμπορικής και πνευματικής κίνησης με επίκεντρο την γυναίκα του, Φραγκίσκα, κόρη του δούκα των Αθηνών Νέριου Ατσαγιόλι.

Το όνομα Αγία Μαύρα χαρακτηρίζει το Κάστρο αλλά και την ίδια την πόλη Αγία Μαύρα έως την περίοδο της Ενετοκρατίας. Οι Ανδηγαυοί του Βάλτερου Βρυέννιου, που διοικούν τη Λευκάδα από το 1331 ως το 1362 κατάγονταν από την πόλη Sainte Maure του Ανδηγαυικού Δουκάτου. Αυτοί συναισθηματικά δεμένοι με την τόσο μακρινή τους πατρίδα, ιδρύουν οίκο λατρείας καθολικό, τον οποίο αφιερώνουν στην Sainte Maure (Αγία Μαύρα), από τον οποίο κατόπιν παίρνει το όνομά του το κάστρο.

DSCN8160

Μετά τους Φράγκους, οι Τούρκοι καταλαμβάνουν τη Λευκάδα το 1479 και κάνουν την Αγία Μαύρα διοικητικό κέντρο του σαντζακίου (νομού). Μέσα στο κάστρο ήταν μια πολίχνη με τρεις μαχαλάδες. Τα σπίτια που ήταν στις γωνίες των σοκακιών είχαν πολεμίστρες. Υπήρχαν τρία τζαμιά, ένας τεκές δερβίσηδων, ένα μικρό χάνι, ένα λουτρό, δύο σχολεία στοιχειώδους εκπαιδεύσεως, στέρνες, στρατιωτικά οικήματα, και η βρύση «του Αχμέτ Αγά».

31

Το κάστρο υδρευόταν από το Υδραγωγείο της Μεγάλης Βρύσης, που χρηματοδότησε ο Gihangir, ο αδελφός του Σουλτάνου Σελίμ. Κάποια ίχνη του σώζονται ακόμη. Αν κοιτάξεις ακόμη και σήμερα, όταν πέφτουν τα νερά, θα δεις μέσα στη λιμνοθάλασσα τους γλάρους να κάθονται πάνω στις πέτρες που έχουν απομείνει από τη μεγάλη τοξωτή γέφυρα με τις 360 καμάρες, που διέσχιζε τη λιμνοθάλασσα από την παραλία έως τη θέση Καλκάνη, στηρίζοντας τους σωλήνες που έφερνε το νερό στο κάστρο.

Το 1684 ο Φραγκίσκος Μοροζίνι, αρχιστράτηγος των δυτικών και ντόπιων δυνάμεων, νικάει τους Τούρκους του Μπεκήρ Αγά και κυριεύει το Κάστρο. Αμέσως δίνει διαταγή να μεταφερθεί ο πληθυσμός του νοτιοδυτικότερα, στην τοποθεσία Αμαξική, εκεί που είναι σήμερα η πόλη. Επισκευάζεται το φρούριο που είχε υποστεί μεγάλες ζημιές και γίνεται από πεντάπλευρο, επτάγωνο. Πάνω από τη δυτική πύλη ο Μοροζίνη εντειχίζει το επίσημο έμβλημα της Ενετικής Πολιτείας, το λέοντα και πάνω από την ανατολική η Ενετική Κυβέρνηση διατάζει να εντειχιστεί επιγραφή, που τον εγκωμιάζει γιατί κατέλαβε το κάστρο αυτό, που μέχρι τότε αποτελούσε άσυλο πειρατών.

DSCN8288

DSCN8290

Η ιστορία περνάει πάνω από τα τείχη και τις πολεμίστρες του Κάστρου και το 1801 αντικρίζει τη σημαία της Επτανησιακής Πολιτείας, όχι όμως για πολύ. Το 1810 οι Άγγλοι το παίρνουν από τους Γάλλους μετά από ισχυρό βομβαρδισμό.

Το κάστρο με εμβαδόν 25.000 τετραγωνικά μέτρα πήρε το μέγεθος και τη μορφή του μετά από σειρά τροποποιήσεων ως τα χρόνια των Ενετών και των Άγγλων. Έχει τρεις αμυντικές γραμμές, επτά προμαχώνες και πυροβολεία. Σήμερα Η πρόσβαση γίνεται μόνο από τη δυτική πύλη. Διατηρούνται αρκετά ερείπια κτιρίων, από την εποχή κυρίως της Ενετοκρατίας. Εντύπωση προκαλεί το σύστημα ύδρευσης και αποστράγγισης ομβρίων υδάτων, που ίχνη του διακρίνονται ακόμη. Στο βόρειο τομέα βρίσκονται ερείπια του Ι. Ναού του Παντοκράτορα, που έχτισε ο Μοροζίνι στη θέση τζαμιού, όταν κυρίευσε το κάστρο στις 8 Αυγούστου 1684, κτίρια της Αγγλοκρατίας, αγγλικό νεκροταφείο και η ανατολική πύλη με την κρεμαστή γέφυρα.

Κεντρική θέση κατέχει στο βόρειο μέρος του Κάστρου και στις καρδιές των Λευκαδίων ο μικρός ορθόδοξος Ι. Ναός της Αγίας Μαύρας στο εσωτερικό του τραπεζιόσχημου προμαχώνα. Χτίστηκε το 1883 και γιορτάζει στις 3 Μαΐου οπότε πλήθη προσκυνητών συρρέουν από όλο το νησί.

Ουρανία Σολδάτου Εκπαιδευτικός

—————–
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Ν. Βαγενάς,Το Κάστρο της Αγίας Μαύρας 1300-1977,2001
Π. Γ. Ροντογιάννης, Ιστορία της Νήσου Λευκάδος, Τόμος Α΄, Αθήνα 1980
Π. Γ. Ροντογιάννης, Ιστορία της Νήσου Λευκάδος, Τόμος Β΄, Αθήνα 1982

Προηγουμενο αρθρο
Η χτεσινή (9/4) απόφαση του Δημοτικού συμβουλίου δημιουργεί νέα δεδομένα στο θέμα της υποθαλάσσιας ζεύξης
Επομενο αρθρο
Οι βαρκούλες του πίσω Μώλου

2 Σχόλια

  1. Μάρκος Σφέτσας
    14 Νοεμβρίου 2014 at 17:15 — Απάντηση

    Μία παρατήρηση μόνο στο κατά τα άλλα πολύ καλό άρθρο. Το κάστρο είχε πάρει το σημερινό επταγωνικό του σχήμα από τους Οθωμανούς και όχι από τους Ενετούς. Πιο συγκεκριμένα η επέκτασή του τοποθετείται χρονικά στο διάστημα μεταξύ 1566 – 1572 έπειτα από αλλεπάλληλες διαταγές της σουλτανικής πύλης για ενίσχυση και επισκευή του.

  2. 16 Απριλίου 2014 at 07:29 — Απάντηση

    Καλωσόρισμα από καρδιάς !
    Σε μάς που ζούμε μακρυά !
    Φέρνεται τη Λευκάδα Κοντά μας

    Καλό σας ταξίδι στις καρδιές των Λευκαδιτών του Κόσμου……

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.