«Σημειώσεις από τη Λευκάδα» του Λουδοβίκου Σαλβατόρ

Ένα γερμανόγλωσσο βιβλίο, -μικρός θησαυρός- από όσα εκ των υστέρων διάβασα για το συγγραφέα, βρίσκεται στη Χαραμόγλειο Βιβλιοθήκη. Έχει τίτλο «ANMERKUNGEN OBER LEVKAS». Βρέθηκε τυχαία στα χέρια μου και ακόμα δεν μπορώ να καταλάβω, γιατί αυτό το βιβλίο δεν έχει μεταφραστεί στα Ελληνικά.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Ο περιηγητής, συγγραφέας του βιβλίου Λουδοβίκος Σαλβατόρ (Salvator, Ludwig, 1847-1915), γεννήθηκε, στο Palazzo Pitti, στη Φλωρεντία, από τον Μεγάλο Δούκα Λεοπόλδο Β΄ της Τοσκάνης και την Μεγάλη Δούκισσα Μαρία Αντωνιέττα, πριγκίπισσα των δύο Σικελιών. Το 1864, αρχίζει σπουδές, στο Theresianeum της Βιέννης. Το ενδιαφέρον του στρέφεται στις φυσικές επιστήμες, τις γλώσσες, την ιστορία, τη γεωγραφία, τη λαογραφία, την αρχαιολογία, το σχέδιο.

Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του από το αυστριακό στράτευμα, όπου υπηρέτησε ως ανώτερος αξιωματικός. Σύντομα όμως άλλαξε ρότα στη ζωή του και αφοσιώθηκε στις φυσικές επιστήμες, την ιστορία και τα ταξίδια στις πέντε ηπείρους με την ιδιόκτητο θαλαμηγό του. Μεταξύ των άλλων ταξίδεψε και διέμεινε στη Μαγιόρκα, τη Ζάκυνθο, τα Ιόνια νησιά, τις Η.Π.Α., την Κύπρο, την Αίγυπτο και τη Συρία, καταγράφοντας στη συνέχεια τις σχετικές ταξιδιωτικές του εντυπώσεις και εμπειρίες. Υπήρξε μια πολύ ιδιαίτερη προσωπικότητα τόσο ώστε να θεωρείται πρωτότυπος για τον τρόπο που ζούσε κυριολεκτικά ασυνήθιστο, κυρίως για ένα μέλος του Αυτοκρατορικού Οίκου.

Αφιέρωσε τη ζωή του στην έρευνα των Μεσογειακών ακτών και των Αρχιπελάγων που ήταν μόλις γνωστά στους περισσότερους ή ακόμα ήταν προς εξερεύνηση. Με τα πλοία του «NIXE I και NIXE ΙΙ» (ΝΙΚΗ Ι και ΙΙ) έκανε συνεχή ταξίδια μελέτης, προτείνοντας τα αποτελέσματα των ερευνών του σε περισσότερα από εξήντα βιβλία εγκυκλοπαιδικού χαρακτήρα και σε άρθρα, που συνοδεύονται από αναρίθμητα σχέδια σχεδιασμένα από τον ίδιο.

Ως μελετητής πολλών Επιστημών (ασχολήθηκε με την γεωλογία, αρχαιολογία, βοτανική, ζωολογία, μέχρι και εθνολογία και γλωσσολογία) ήταν στην εποχή του διεθνώς γνωστός. Η μητρική του γλώσσα ήταν η ιταλική, μιλούσε όμως γερμανικά, ισπανικά καταλανικά, γαλλικά και αγγλικά. Είχε εκλεγεί επίτιμο μέλος πολλών επιστημονικών ακαδημιών σ’ όλο τον κόσμο και του απονεμήθηκε, εκτός των άλλων βραβείων, χρυσό μετάλλειο, στην Διεθνή Έκθεση του 1878 στο Παρίσι για το έργο του με θέμα τις Βαλεαρίδες νήσους.

Στην αρχή του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, ήδη υπέφερε από μια εξελισσόμενη μορφή ελεφαντίασης, που τον υποχρέωσε να μεταφερθεί στην Γκορίτσια και μετά από ένα χρόνο στο καστέλλο του στο Brandeis στον ποταμό Έλβα. Πέθανε το 1915, σε ηλικία 68 ετών.

Από τη μικρή έρευνα που κάναμε στο διαδίκτυο, μελέτες και εργασίες από τις περιηγήσεις του Λουδοβίκου Σαλβατόρ που αφορούν τη Ζάκυνθο, την Πάργα, και τους Παξούς, έχουν όχι απλώς μεταφραστεί στα Ελληνικά, αλλά η προσφορά του συγγραφέα στην ιστορία αυτών των τόπων, τιμήθηκε και τιμάται σε κάθε ευκαιρία. Στο νησί μας η εργασία του βρίσκεται σε κάποιο ράφι της Χαραμόγλειου Βιβλιοθήκης. Είναι δωρεά του Μάριου Φ. Δραγούμη, γιού της Ελένης Ι. Βαλαωρίτη – Δραγούμη.!

Στο Πανιόνιο Συνέδριο που έγινε το 2010 στους Παξούς από 26-30 Μαΐου 2010 η κ. Αλίκη Δ. Νικηφόρου εισηγήθηκε θέμα με τίτλο «Οι ορίζοντες του Λουδοβίκου Σαλβατόρ και οι Παξοί και Αντίπαξοι». Μια παρακαταθήκη για μια ενιαία πολιτιστική Κληρονομιά. Από αυτή την εργασία δανειστήκαμε αρκετά στοιχεία.

Το βιβλίο «ANMERKUNGEN OBER LEVKAS» (Σημειώσεις για τη Λευκάδα), εκδόθηκε το 1908 στην Πράγα στη Γερμανική γλώσσα. Περιλαμβάνει επίσης και οκτώ σχέδια. Οι ημερομηνίες που αναγράφονται από τον συγγραφέα στα διάφορα σημεία του βιβλίου είναι το 1903 και το 1905.

«…Δεν περιηγήθηκε τον Κόσμο, ως φιλοξενούμενος σε πλεούμενα φίλων, αλλά έστησε το παρατηρητήριό του σε δικά του σκάφη, διαδοχικά στα «Νύμφη 1» και «Νύμφη ΙΙ». Φρόντισε να αποκτήσει ως μόνιμους και έκτακτους συνεργάτες φημισμένους επιστήμονες της εποχής του και συγκρότησε μια ομάδα από ανθρώπους και ζώα που τον συντρόφευαν στα ταξίδια του…»

«…Ο πολυμαθής και κοσμογυρισμένος αυτός ερευνητής μελέτησε σε βάθος τα ήθη και τα έθιμα των κατοίκων, τις παραδόσεις και τους μύθους τους, τη γλώσσα και τη μουσική, τις εργασίες και τα επιτηδεύματά τους….» «Η διοικητική οργάνωση η πληθυσμιακή κατάσταση των κοινωνιών, οι ενασχολήσεις των κατοίκων συνεξετάζονται με το κλίμα, τις φυσικές συνθήκες και τη μορφολογία του εδάφους και της θάλασσας που τα περιβάλει.»

Οι γνωσεις μας στην Γερμανικη γλώσσα είναι ανύπαρκτες. Διαβάζοντας όμως τα εγκωμιαστικά σχόλια που περιλαμβάνουν οι εκδόσεις στα Ελληνικά, για τις γειτονικές περιοχές της Λευκάδας που επισκέφτηκε ο Λουδοβίκος Σαλβατόρ, εξακολουθούμε να υποστηρίζουμε, πως κακώς δεν φρόντισαν οι αρμόδιοι να μεταφραστεί το βιβλίο στα Ελληνικά και να μας προσφέρει γνώσεις και πληροφορίες χρήσιμες για την ιστορία του νησιού.

Βεβαίως δεν παραγνωρίζουμε ότι πρόκειται για ένα σπάνιο βιβλίο -εκδόθηκε το 1908. Μπορούμε να φανταστούμε από τους δωρητές του, ότι βρέθηκε στην κατοχή λίγων και εκλεκτών. Όμως ποτέ δεν είναι αργά. Ας φροντίσουν κάποιοι για τη μετάφραση του.