Σκέψεις και προτάσεις για τον προτεινόμενο χωροταξικό σχεδιασμό της Λευκάδας

Του Παύλου Βλάχου – Χημικού Μηχανικού

Από αρχές Μαΐου έχει ξεκινήσει η διαβούλευση για την Β1 φάση του νέου περιφερειακού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης (ΠΠΧΣΑΑ) της Π. Ι. Ν. . Σκοπός της διαβούλευσης είναι η έκδοση νέας υπουργικής απόφασης που θα αντικαθιστά το από 2004 ισχύον ΠΠΧΣΑΑ της ΠΙΝ.

Διαβάζοντας κάποιος τόσο το παλιό όσο και το προτεινόμενο νέο πλαίσιο, το πρώτο που θα παρατηρήσει είναι ότι τα κείμενα αυτά διέπονται από μια μαξιμαλιστική προσέγγιση των όποιων ζητημάτων θέτουν και χωρίς καμιάς μορφής ιεράρχηση. Έτσι οι οποιεσδήποτε προτάσεις και ιδέες είναι πιθανόν να «χωρέσουν» στο υπό διαμόρφωση νέο πλαίσιο, αφού σε τελευταία ανάλυση αυτό δεν κοστίζει τίποτε και ούτε και δεσμεύεται κανείς για την υλοποίησή τους. Αυτό βέβαια που έχει μεγάλη σημασία και είναι και η ουσία, είναι το ποιές από τις αναφερόμενες δράσεις και προτάσεις στο ΠΠΧΣΑΑ θα υλοποιηθούν στο μέλλον. Και επειδή ακριβώς δεν υπάρχει καμιά ιεράρχηση των δράσεων αρχίζουν οι αμφιβολίες και οι πιθανές δεύτερες σκέψεις αφού στην Ελλάδα βρισκόμαστε. Για να αναφέρω ένα χαρακτηριστικό και ουδέτερο παράδειγμα μεταφέρω χωρίς σχολιασμό μία από τις πολλές προτάσεις για την Λευκάδα του νέου πλαισίου: «προτείνεται η μελέτη και δημιουργία υδατοδρομίων, καθώς και των απαιτούμενων λιμενικών υποδομών εξυπηρέτησης υδροπλάνων στους λιμένες της Λευκάδας, της Βασιλικής, του Καλάμου και του Καστού και ώστε να εξασφαλίζεται ο θαλάσσιος διάπλους – κατακόρυφος άξονας».

Είναι γεγονός ότι κατά την διάρκεια της μέχρι σήμερα διαβούλευσης η Π.Ι.Ν. έχει προχωρήσει σε σειρά επεξεργασιών και προτάσεων και έχει βελτιώσει σε αρκετά σημεία το προτεινόμενο πλαίσιο. Όμως οι όποιες προτάσεις και βελτιώσεις έχουν γίνει, πέραν των γενικών, δεν μπορούν παρά να χαρακτηρισθούν σαν «Κερκυροβαρείς». Και πως θα μπορούσε να είναι αλλιώς αφού ο αρμόδιος θεματικός αντιπεριφερειάρχης είναι Κερκυραίος και η Κέρκυρα είναι από τους νομούς όπου έχει γίνει δημόσια διαβούλευση και επεξεργασίες.

Και εδώ είναι κατά την γνώμη μου το σημείο στο οποίο θα πρέπει να επικεντρωθούμε. Πρέπει να γίνει συζήτηση και διαβούλευση και στην Λευκάδα και να υπάρξουν προτάσεις, κάτι που μέχρι σήμερα απουσιάζει Ξέχωρα από τις όποιες προσωπικές προτάσεις του καθενός μας οι φορείς του νησιού μας πρέπει να φέρουν το βάρος της διαβούλευσης και ειδικότερα οι φορείς που έχουν την γνώση για την διατύπωση απόψεων. Μεταξύ αυτών των φορέων προέχουσα θέση δεν μπορεί παρά να έχει ο φορέας των μηχανικών, το Τεχνικό Επιμελητήριο, που διαθέτει το κατάλληλο επιστημονικό δυναμικό αλλά είναι και κατά τον νόμο «τεχνικός σύμβουλος της πολιτείας». Νομίζω ότι απαιτείται η άμεση ενεργοποίησή του ΤΕΕ προκειμένου να συμβάλει θετικά, είτε αυτόνομα είτε σε συνεργασία με άλλους φορείς, σε αυτή την διαδικασία. Και φυσικά είναι απαραίτητη και αναγκαία η ανοιχτή ενημέρωση των Λευκαδιτών από τους μελετητές με την διοργάνωση ενημερωτικής ημερίδας.

Αναφερόμενος στο προτεινόμενο σχέδιο, όπως έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα, χωρίς να μπω σε λεπτομέρειες, έχω να κάνω μερικές παρατηρήσεις:

• Στον τομέα της εξόρυξης ενώ αναφέρεται η ανάγκη δημιουργίας λατομικών περιοχών σε κάθε Π. Ε. δεν προσδιορίζεται χρονικός ορίζοντας για αυτό. Είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι καμιά περιοχή της περιφέρειας δεν έχει αδειοδοτημένες λατομικές ζώνες με συνέπεια την παράνομη και ανεξέλεγκτη εξόρυξη. Πιστεύω ότι πρέπει να προσδιορισθεί συγκεκριμένος χρονικός ορίζοντας (προτείνω τριετία) για την δημιουργία λατομικών ζωνών.

• Στο προτεινόμενο σχέδιο η παλιά πόλη της Κέρκυρας κατατάσσεται στα τοπία διεθνούς αξίας, η χερσόνησος του Άσσου (Κεφαλονιά) στα τοπία Εθνικής αξίας και η παλιά πόλη της Λευκάδας στα τοπία Περιφερειακής αξίας μαζί με σπήλαια λιμνοθάλασσες κ.λ.π.!!! Νομίζω ότι αυτό είναι άδικο για την πόλη της Λευκάδας η οποία πρέπει να καταταγεί στα τοπία Εθνικής αξίας καθώς αποτελεί τη μοναδική εθνική και ίσως παγκόσμια πόλη με μοναδικά δομικά χαρακτηριστικά και αξιόλογο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και για το λόγο αυτό έχει προκαλέσει κατά καιρούς το παγκόσμιο ενδιαφέρον.

• Στις οδικές πύλες της ΠΙΝ, προτείνω προς συζήτηση, να γίνει προσθήκη με την οποία ο οδικός άξονας Λευκάδας Βασιλικής να ενταχθεί στο εθνικό οδικό δίκτυο σαν συνέχεια της υπό κατασκευή παραϊόνιας οδού Αμβρακίας Ακτίου, με ταυτόχρονη νέα χάραξη. Με τον τρόπο αυτό θα αναβαθμισθεί ο κατακόρυφος οδικός άξονας της Περιφέρειας και ταυτόχρονα θα διευκολυνθεί η επικοινωνία της νότιας Λευκάδας αλλά και της βόρειας Κεφαλονιάς με την Ηπειρωτική Ελλάδα. (Μέσω και της αναβάθμισης του λιμανιού της Βασιλικής). Έτσι θα δημιουργηθεί μια νέα αναβαθμισμένη πύλη εισόδου-εξόδου της Κεφαλονιάς που θα την ενώνει και με νέους προορισμούς όπως η Βόρεια Ελλάδα και τα Βαλκάνια, στους οποίους μέχρι σήμερα δεν έχει εύκολη οδική πρόσβαση. Επίσης στις διεθνείς θαλάσσιες πύλες η δημιουργία λιμένα στην Π. Ε. Λευκάδας με υποδομές υποδοχής διεθνούς κρουαζιέρας. Η χωροθέτηση του λιμένα να γίνει κατόπιν διαβούλευσης και μελέτης.
Ειδικά για την ενότητα που αναφέρεται στον Δήμο Λευκάδας:

• Στον τομέα του φυσικού περιβάλλοντος θα πρέπει να αναδειχθεί το θέμα της συνεχούς υποβάθμισης της ποιότητας των νερών του διαύλου Λευκάδας (λόγω της αύξησης του θαλάσσιου τουρισμού). Προτείνω την δημιουργία παρατηρητηρίου της ποιότητας των θαλάσσιων νερών με μόνιμους σταθμούς παρακολούθησης. Αναφερόμενος στο ίδιο θέμα πιστεύω ότι πρέπει να προβληματισθούμε και για τον τρόπο εμπλουτισμού με άμμο των διαβρωμένων δυτικών ακτών μέσω φυσικών διεργασιών (εμπλουτισμός με υλικά από κατολισθήσεις, από διάνοιξη αυθαιρέτως κλεισθέντων ρεμάτων κ.λ.π.) κατόπιν σχετικών μελετών. Επίσης πρέπει, επιτέλους, να αρχίσει η σύνταξη του δασικού κτηματολογίου και να γίνει ρητή αναφορά για αυτό στη συγκεκριμένη ενότητα.

• Στο τομέα των λιμενικών υποδομών να ενταχθεί σαν έργο προτεραιότητας η κατασκευή μαρίνας στο Βλυχό.

• Στον τομέα της ύδρευσης θα πρέπει να γίνει αναφορά στο πλούσιο υδάτινο δυναμικό της νότιας Λευκάδας και στον τρόπο αξιοποίησής του. Είναι πολύ πιο φθηνό το νερό του τόπου μας από το μεταφερόμενο νερό του Αγίου Γεωργίου.

• Τέλος θεωρώ ότι είναι ανεπαρκείς οι προτεινόμενες δράσεις που αφορούν τον ορεινό όγκο του νησιού, και ανισοβαρείς σε σχέση με αυτές στα παράλια. Θέτω προς προβληματισμό τον εμπλουτισμό τους με νέες.

Κλείνοντας θα μου επιτραπεί ο σχολιασμός της εισήγησης για το θέμα προς το Δημοτικό Συμβούλιο,. από ομάδα εργασίας, που δόθηκε στην δημοσιότητα.

• Με τα προτεινόμενα στο Δ. Σ. καθορίζεται συντελεστής δόμησης 0,2 για τα τουριστικά καταλύματα. Έτσι στην εκτός σχεδίου δόμηση ενώ σήμερα στην αρτιότητα των τεσσάρων στρεμμάτων δομούνται 200 τ. μ. προτείνεται να δομούνται 800 τ.μ.!!!. Εντείνεται δηλαδή το οικιστικό αλαλούμ και γίνεται εντελώς απαγορευτική η όποια σκέψη για την χρήση γης στην πρωτογενή παραγωγή. Την Παρασκευή 23-10-2015 έγινε στη Λευκάδα (Περιφέρεια) συνάντηση ανθρώπων και φορέων που ασχολούνται με το κρασί και το ελαιόλαδο στα πλαίσια του προγράμματος της έξυπνης εξειδίκευσης. Κοινή κραυγή αγωνίας όλων ήταν ότι επιτέλους θα πρέπει να θεσμοθετηθούν οι χρήσεις γης και να πάψουν πλέον να θεωρείται δυνητικό οικόπεδο προς τουριστική αξιοποίηση όλη η γη της Λευκάδα.

• Οι προτάσεις προς το Δ. Σ. καθορίζουν ένα αυθαίρετα οριοθετημένο μέρος του Λευκαδίτικου κάμπου και μια μεγάλη περιοχή της νότιας Λευκάδας και προτείνουν την τουριστική τους αναβάθμιση. Σε ότι αφορά τον κάμπο, ξέχωρα από το απαράδεκτο της πρότασης η οποία, σε συνδυασμό με την αύξηση της δόμησης που αναλύθηκε πριν, θα συμβάλει στην οικιστική αναρχία του κάμπου πραγματικά δεν κατανοώ τα κριτήρια με τα οποία οριοθετήθηκε η περιοχή του κάμπου. Επίσης δεν κατάλαβα και τα κριτήρια στη βάση των οποίων επιλέχθηκε ειδικά η περιοχή Συβότων- Βασιλικής στη νότια Λευκάδα να προταθεί σαν ζώνη ανάπτυξης μαζικού τουρισμού. Θέλω να θυμίσω ότι η ειδική χωροταξική μελέτη του υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ του Δήμου Απολλωνίων (που μνημονεύεται στην εισήγηση προς το Δ. Σ. σαν επιχείρημα για την πρόταση) έχει απορριφθεί ομόφωνα από την ομάδα εργασίας του ΤΕΕ που συστάθηκε για το εν λόγω σχέδιο και ένας από τους λόγους απόρριψης ήταν και το ότι συμπεριελάμβανε αυτή την πρόταση.