HomeΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣΣωτήρης Γερασίμου Μεσσήνης (1930-14.02.2017)

Σωτήρης Γερασίμου Μεσσήνης (1930-14.02.2017)

Του Δημήτρη Σπ. Τσερέ

Την 14 Φεβρουαρίου 2017 πέθανε στη Βενετία ένας σημαντικός λευκαδίτης της Διασποράς, ο Σωτήρης Μεσσήνης. Ο εκλιπών γεννήθηκε στη Βενετία το 1930 αλλά ο πατέρας του τον έγγραψε στο Ληξιαρχείο της Λευκάδας.

Πατέρας ήταν ο Γεράσιμος, λευκαδίτικης καταγωγής έλληνας της Βενετίας, έμπορος με πνευματικά ενδιαφέροντα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ο Γεράσιμος Μεσσήνης διετέλεσε άμισθος πρόξενος της Ελλάδας στη Βενετία και πρόεδρος της εκεί Ελληνικής Κοινότητας. Σημαντική υπήρξε η συμβολή του στη συγκέντρωση αρχειακών στοιχείων για την ιστορία της Λευκάδας από το Κρατικό Αρχείο της Βενετίας. Ο ίδιος ενίσχυε οικονομικά και τον γνωστό ερευνητή Κωνσταντίνο Μέρτζιο για τον ίδιο σκοπό. Στο υλικό αυτό στηρίχτηκε σε μεγάλο βαθμό το βιβλίο του Κωνσταντίνου Μαχαιρά Η Λευκάς επί Ενετοκρατίας 1684-1797 (Αθήνα 1951- Φωτοανατύπωση με τη στήριξη του Πνευματικού Κέντρου Δημου Λευκαδας με επιμέλεια και βιο-εργογραφία του Κ. Γ. Μαχαιρά από τον Τριαντάφυλλο Ε. Σκλαβενίτη, Πορεία, Αθήνα 2008).

Στον μεγάλο σεισμό του 1948 ο Γεράσιμος Μεσσήνης βοήθησε την ιδιαίτερη πατρίδα του στέλνοντας στη Λευκάδα 300 κυβικά ξυλείας για την ανοικοδόμηση της πόλης. Γι’ αυτό και ο Σπύρος Φίλιππας-Πανάγος το γνωστό θεατρικό του έργο Σεισμός και ανοικοδόμηση (Αθήνα 1949) το αφιερώνει «Σ’ έναν πνευματικό και γενναίο Λευκαδίτη, που ζει στη Βενετία, στο Γεράσιμο Μεσσήνη» και τον αναφέρει εγκωμιαστικά και μέσα στο κείμενο. Παντρεμένος με βενετσιάνα απέκτησε δυο γιούς, τον Μάριο και τον Σωτήρη. Θάφτηκε στον οικογενειακό τους τάφο στο νεκροταφείο του San Michele.

Ο Σωτήρης Μεσσήνης σπούδασε φιλολογία στο πανεπιστήμιο της Πάντοβας και στη συνέχεια ιστορία της βυζαντινής τέχνης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Από το 1958 έως και το 1982 διετέλεσε Γενικός Γραμματέας του Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας και από το 1982, μετά την αποχώρηση του Μαν. Ι. Μανούσακα, ανέλαβε καθήκοντα διευθυντή του ιδρύματος έως το 1987. Απολύθηκε από την υπηρεσία το 1988.

Την περίοδο 1976-1986 διετέλεσε Επίτροπος του Ελληνικού Περιπτέρου της Biennale Βενετίας.
Ήταν παντρεμένος με βενετσιάνα και είχαν αποκτήσει μια κόρη. Θάφτηκε και αυτός στον οικογενειακό τους τάφο στο νεκροταφείο του San Michele.

Το μοναδικό του επιστημονικό δημοσίευμα για τις μικρογραφίες του Γ. Κλόντζα στον ελληνικό κώδικα του 16ου αιώνα της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης (Osservazioni sui disegni di Giorgio Klontazas nel codice Marzciano Gr. Cl. Vii/22, περιοδικό «Θησαυρίσματα» 2(1963) σ. 146-149), παραμένει έως σήμερα αξεπέραστο για τις εύστοχες παρατηρήσεις του.

Στις 4 εικόνες (ειδικά στην εικόνα «η δευτέρα παρουσία»), που υπάρχουν στο Μουσείο του Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας, αναδεικνύονται ποιοτικά προσωπικά στοιχεία μινιατουρίστα στη γραμμή του Δαμασκηνού. Αναδεικνύεται η ομοιότητα με πολλά στοιχεία δυτικής τέχνης προσαρμοσμένα με σεβασμό στην βυζαντινοκρητική εικονογραφία.

Ο Κλόντζας είχε μάθει την τέχνη στην Κρήτη κι έφτασε στη Βενετία κύριος των εργαλείων της ζωγραφικής: Ανάμειξη βυζαντινών στοιχείων με δυτικά. Είχε γνώση της βενετσιάνικης τέχνης του 16ου αι. και αυτό αποδεικνύεται πλέον εύγλωττα στις μικρογραφίες του κώδικα (1590). Τα σχέδια του εδώ δεν συνιστούν προσχέδια αλλά είναι σχέδια ενός απελευθερωμένου καλλιτέχνη, που δεν είναι αμήχανος όπως οι περισσότεροι έλληνες ζωγράφοι, που ζωγραφίζουν alla Latina αλλά αντίθετα η όψιμη βυζαντινή τέχνη διαπερνά με μεγάλη φυσικότητα τον βενετσιάνικο μανιερισμό.

Επιλογικά, να σημειώσουμε ότι ο Σωτήρης Μεσσήνης τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του είχε αγοράσει σπίτι στην πόλη της Λευκάδας με τη σύντροφό του Amedea, όπου περνούσαν τις καλοκαιρινές διακοπές.

Προηγουμενο αρθρο
Τα πορφυρορουμπινιά αυγά της Παπαδιάς!
Επομενο αρθρο
Η Φιλαρμονική Λευκάδας το 1950

1 Σχόλιο

  1. επιλοχιας
    12 Απριλίου 2017 at 00:19 — Απάντηση

    εχω επισκευθει κατα τυχη τον οικογενειακο ταφο στο ελληνικο τμημα του Σαν Μισελ καιγραφει FAMIGLIA MESSINI ISOLA DI LEFKADA

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.