Τα χασάπικα της κεντρικής αγοράς της Λευκάδας

Γράφει ο Παναγιώτης Σκληρός

Με αφορμή μια φωτογραφία του 1912 του Γαλλο-Ελβετού φωτογράφου Fred Boissonnas που δείχνει κίνηση μπροστά σ ένα χασάπικο της εποχής, κοντά στο τότε ξενοδοχείο «Αβέρωφ», παρατήρησα ότι στην κεντρική αγορά της πόλης, στον πεζόδρομο δεν υπάρχει πλέον ούτε ένα κρεοπωλείο.

Όλα… μετακόμισαν στους παράλληλους δρόμους, στον Άη Μηνά, στην Κουζούντελη και στα μεγάλα σούπερ μάρκετ. Μέρες που΄ναι… είπα να τα θυμηθώ.

Κι ήταν πολλά τα χασάπικα στην αγορά. Κι οι οικογένειες μεγάλες, με πολλά παιδιά που συνέχισαν το επάγγελμα, όπως του Πολυχρονοπουλου, του Ντελημαρη, του Μαλακαση, του Δουβίτσα και άλλων. Τον συνήθη Ύποπτο, φίλο μου (Τ.Π.) που ρωτώ, μου αράδιασε ένα σορό, θυμόμουν κι εγώ κάποια και θα’θελα να τα παρουσιάσω αρχίζοντας απ’ τον Άη Μηνά, μιας κι εκεί ήταν πάντα η καρδιά της αγοράς για τα τρόφιμα.

Μιλάμε για τα κλασσικά παλιά χασάπικα με τους τεράστιους ξύλινους ντάκους που επάνω τους τεμάχιζαν τα σφαχτά με τους τεράστιους επίσης μπαλτάδες και που κάθε μεσημέρι τους έτριβαν με συρμάτινη βούρτσα, τα τσιγκέλια αράδα, τα σφαχτά έξω ξεκοιλιασμένα με τις συκωταριές να κρέμονται (δείγμα εντοπιότητας και φρεσκάδας), κάνας κάλφας με μια ουρά τριχωτή να διώχνει τις μύγες και τις σφήκες, πριονίδι κάτω μερικές φορές για τα αίματα και τις πατημασιές των πελατών, αρκετοί βοηθοί με μακριές άσπρες ποδιές σαν χειρουργοί κι όλα όσα μπορούμε να θυμηθούμε, μέχρι και το «έχω μπούτια σήμερα» που φώναζε ένας χασάπης, γείτονας μου χτυπώντας τη χατζάρα στο ντάκο, όταν πέρναγε καμιά όμορφη κυρία, κυρίως τα Σάββατα ή καλή ώρα όπως τώρα, που έρχονται γιορτές…

Αρχίζουμε λοιπόν απ τον Άη Μηνά. Ήταν και είναι του μπάρμπα Ζώη του Δουβιτσα, απ τη Νικιανα που άφησε παιδιά κι αγγόνια και συνεχίζουν τη δουλειά, σε δυο μαγαζιά τώρα. Προς τα ανατολικά, απέναντι απ το ψαράδικο του Σκούφου ήταν το χασάπικο των αδελφών Βουκελατου με πελατεία κυρίως απ τα… πίσω χωριά, μιας κι ήταν από εκεί η καταγωγή τους.

Μπαίνοντας στην αγορά ήταν του Νιόνιου Πολυχρονόπουλου-Καλατζή και του Κώστα Πολυχρονόπουλου κι αργότερα στα παιδιά τους, τον Λευτέρη και τον Θανάση με τον Αριστείδη. Πιο κάτω του Γιώργου του Δαμιανή κι αργότερα του Μήτσου του Κόγκα που είμαστε και γείτονες εκεί (σήμερα το νέο της «Γωγώ γεύσεις»).

Πιο κάτω αριστερά σχεδόν απέναντι απ του μπάρμπα Γιώργου του Παξινού το γαλακτοπωλείο ήταν το χασάπικο του Τάκη Κολυβά-Κοτσλάφτη και στην γωνία δίπλα στο καφενείο του Σωτήρη Γληγόρη-Μπελέλη ήταν του Στάθη του Ντελημάρη κι αργότερα του Ντίνου και του αδικοχαμένου του Στάθη.

Μέσα προς το Μαρκά, ήταν το χασάπικο Φίλιππου Λογοθέτη, πατέρα του ηθοποιού Ηλία Λογοθέτη. Εκεί που είναι το «art caffe» ήταν το χασάπικο του Αντρέα Μαλακάση-Μπαλωμένου, αρχοντάνθρωπου με αυστηρό βλέμμα…
Πιο κάτω, ήταν το κρεοπωλείο του Γιώργου Πολυχρονόπουλου και στην γωνία στον Άη Νικόλα το χασάπικο του μπάρμπα Σπύρου του Ντελημάρη με τις τεράστιες μουστάκες και παρακάτω το χασάπικο του Γεράσιμου του Βαγενά-Μπάκα με το ιδιόμορφο τρόπο που ο ίδιος χτένιζε τα μαλλιά του! Παρακάτω όλοι θυμόμαστε το εκσυγχρονισμένο κρεοπωλείο του Άγγελου και του Τάκη Ντελημάρη.

Λίγο πιο πάνω μέσα στο στενό προς οικία Σικελιανού ήταν το χασάπικο του Χόρτη. Φτάνοντας στην πλατεία δεν αναφέρονται χασάπικα αλλά ο Boissonas το 1912 εχει αποθανατίσει το χασάπικο που ανέφερα στην αρχή, εκεί δίπλα στο ξενοδοχείο «Αβέρωφ».

Εντύπωση κάνει ότι υπήρχαν πολλά κρεοπωλεία εκείνη την εποχή, ενώ υπήρχαν και πολλά ψαράδικα. Βέβαια ο πληθυσμός ήταν πιο πολύς αλλά… κρέας δεν νομίζω να έτρωγε πιο πολύ από τώρα!

Τελικά όλα αλλάζουν. Όλα όμως! Κι ας αναρωτιόμαστε συχνά: «πού πήγαν όλα»…
Παναγιώτης Σκληρός