Της Μισοσπορίτισσας σήμερα, 21 Νοεμβρίου

Γράφει ο Παναγιώτης Σκληρός

Κάθε χρόνο τέτοια μέρα 21 Νοεμβρίου, της Παναγίας της Μισοσπορίτισσας η μάνα μου μαγείρευε πολυσπόρια. Από το προηγούμενο βράδυ έβραζε ρεβίθια, φασόλια, φακές, καλαμπόκι, σιτάρι, ό,τι τέλος πάντων σπόρο από δημητριακά και όσπρια υπήρχε στο σπίτι, μέχρι να χυλώσουν. Όταν είναι να σερβιριστούν, έριχνε καρύδι τριμμένο, κανέλα και ζάχαρη. Καμιά φορά έβαζε και ρόδι αλλά και σταφίδα.

Έφτιαχνε μια τεράστια κατσαρόλα και την μοίραζε σε συγγενείς και γειτόνους. Την ημέρα της Παναγίας της Πολυσπορίτισσας, Μεσοσπορίτισσας ή Ξεσπορίτισσας, όπως λέγεται αλλιώς η 21η Νοεμβρίου, γιορτάζονται τα Εισόδια της Θεοτόκου,  μια γιορτή που ταυτίζεται με τις γεωργικές εργασίες. Συνηθίζεται, δηλαδή τότε, να βράζουν ένα μείγμα διαφόρων οσπρίων, τα πολυσπόρια. Το έθιμο είναι συνεχώς γνωστό από τα Μινωϊκά χρόνια και αποτελούσε προσφορά στους θεούς ιδίως στη θεά Δήμητρα, κυρίως στην αρχαία Ελευσίνα σαν θεά της γεωργίας.

Στη λαϊκή μνήμη, συνδέθηκαν τα «Εισόδια» με την «εσοδεία» και συνεχίστηκε η παράδοση να φτιάχνονται τα πολυσπόρια την παραμονή ή το πρωί της 21ης Νοεμβρίου για να ευλογηθεί η σπορά και να καρπίσει η γη. Ο πατέρας μου έλεγε ότι πήραν την ονομασία επειδή οι γεωργοί τελείωσαν όλες τις σπορές κι ό,τι έμεινε, έγινε φαγητό γι αυτή την ημέρα. Θυμάμαι που έλεγε ότι σαν σήμερα ο γεωργός «μισά έφαγε (απ την παλιά σοδειά, μισά έσπειρε, μισά έχει να περάσει (μέχρι την επόμενη σοδειά)».

Διευκρινίζουμε ότι  τα πολυσπόρια  είναι ένα φαγητό όπως κι η κουρκούτη που γίνεται όμως κυρίως με σιτάρι και δεν έχει καμία σχέση με τα κόλλυβα ή τα σπερνά.

Και του χρόνου, λοιπόν!