Το «ξόρκι τ’ Αγιαννιού» για την πρόβλεψη του μελλοντικού συζύγου στη Λευκάδα

Μαντικές και μαγικές-πνευματιστικές πράξεις- στη Λευκάδα

Η βέρα

Στην πόλη Λευκάδα την ημέρα του «Αϊ-Γιάννη του Ριγανά» (24 Ιουνίου) αλλά και αργότερα στις γιορτές των Αγίων Αποστόλων (30 Ιουνίου), της Αγίας Μαρίνας (17 Ιουλίου), της Αγίας Παρασκευής (26 Ιουλίου), του Αγίου Παντελεήμονα (27 Ιουλίου), του «Αϊ-Γιάννη του Αποκεφαλιστή» (29 Αυγούστου) και οποιαδήποτε ώρα της ημέρας συγκεντρώνονταν οι ανύπαντρες νέες (κάποτε και οι παντρεμένες μαζί) σε κάποιο σπίτι, έκλειναν πόρτες και παράθυρα για την τέλεια απομόνωσή τους από το περιβάλλον, έπαιρναν μια βέρα «πρωτοστέφανης» και «καλόκαρδης» γυναίκας, (να ναι για πρώτ’ φορά παντρεμίν , να ζει ο άντρας της, να μην έχ χάσ’ κανα παιδί, να μην είναι δηλαδή πικραμίν από χάρο), και την έδεναν στην άκρη μακριάς τρίχας από τα μαλλιά της.

Κατόπιν τοποθετούσαν κάπου (π.χ. πάνω σ’ ένα τραπέζι) τη «σύνοψη» (12 ευαγγέλια) και πάνω σ’ αυτή ένα ποτήρι με αμίλητο νερό, όχι εντελώς γεμάτο. Η νέα που αναλάμβανε την τέλεση της μαντικής πράξης κρατούσε από την άλλη άκρη την τρίχα με τη δεμένη βέρα πάνω από το ποτήρι έτσι, ώστε η βέρα να κρέμεται στο κέντρο περίπου του στομίου του ποτηριού, χωρίς να βυθίζεται στο νερό. Στη συνέχεια έλεγε το «ξόρκι του Αγιαννιού», κοινό με κάποιες παραλλαγές και στα άλλα είδη μαντείας της ομάδας που αναφέραμε. Πρόκειται για μια επίκληση στον Αϊ-Γιάννη, που την προσάρμοζαν κάθε φορά στην περίπτωση:

Αϊ-Γιάννη Λαμπαδάρ’,
που ’χεις του Θεού τη χάρ’,
που βαστάς χρυσό βαγγέλιο
και της εκκλησιάς θεμέλιο,
όποιος είναι τ’ς τύχης μου (ή όποιον θα πάρω)
να μάθω πότε θα τον παντρευτώ.

Υστέρα καλούσε κάποιο πνεύμα νεκρού, που έπρεπε όμως να είναι «έξυπνο» και «μορφωμένο», για να μπορεί να απαντήσει στις ερωτήσεις τους. Και προτιμούσαν τα «φρέσκα» πνεύματα, δηλαδή ανθρώπων που είχαν πεθάνει πρόσφατα.

Η νέα που κρατούσε τη βέρα έλεγε: «Αν έρθει το πνεύμα του (τάδε), να χτυπήσει η βέρα σ’ αυτό το μέρος του ποτηριού». Αν η βέρα άρχιζε να περιστρέφεται και να χτυπάει στο χείλος του ποτηριού σύμφωνα με τα παραπάνω, πιστευόταν ότι το συγκεκριμένο πνεύμα είχε έρθει, οπότε η επικεφαλής, που ασκούσε για λογαριασμό και των άλλων τη μαντική πράξη, άρχιζε να υποβάλλει ερωτήσεις στο υποτιθέμενο πνεύμα πρώτα για δικές της υποθέσεις και κυρίως για το θέμα του γάμου, αλλά και για άλλα θέματα οικογενειακά (για την τύχη π.χ. κάποιου αγνοουμένου της οικογένειας, για την έκβαση κάποιας δίκης κ.ά.).

Το πνεύμα απαντούσε, όπως πίστευαν, με χτυπήματα της βέρας στα χείλη του ποτηριού, που ερμηνεύονταν με σχετικό κώδικα, τον οποίο είχε ορίσει η μαντευόμενη με βάση τον αριθμό των χτυπημάτων στη δεξιά, από τη θέση της ίδιας, ή την αριστερή άκρη του ποτηριού. Π.χ.: «Αν πρόκειται να γίνει το (τάδε) προξενιό, να χτυπήσει τρεις φορές και δεξιά μεριά. Αν δεν είναι (να γίνει), να χτυπήσει από την άλλη μεριά άλλες τρεις φορές» κ.ο.κ.

Αν η βέρα σταματούσε να χτυπάει, αυτό σήμαινε ότι το υποτιθέμενο πνεύμα ή δεν γνώριζε την απάντηση στη συγκεκριμένη ερώτηση ή ότι κουράστηκε, οπότε η επικεφαλής καλούσε άλλο πνεύμα, αφού άλλωστε, εκτός από τα δικά της, έπρεπε να ρωτήσει και για θέματα των άλλων μελών της συντροφιάς. Έπαιζε δηλαδή μ’ αυτό τον τρόπο το ρόλο του μεσάζοντα. (medium).

Το μαντικό αυτό έθιμο, σύμφωνα με πληροφορίες από την πόλη Λευκάδα, ήταν άγνωστο στα χωριά του νησιού. Το γνώριζαν μόνο «οι Μπ’ρανέλες και οι Αγιομαυρίτισσες  το πολύ», δηλαδή οι γυναίκες της πόλης Λευκάδας.

Αποσπάσματα  από το:  «Μαντικές και μαγικές – πνευματιστικές πράξεις στη Λευκάδα», Κωνσταντίνος Δ. Τσαγγαλάς,  Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων , 1984. (Λαογραφική μελέτη)