HomeΕΛΙΞΗΡΙΑ ΜΝΗΜΗΣΤ’ Άη Γιαννιού

Τ’ Άη Γιαννιού

Γράφει ο Νίκος Βαγενάς

… Θα αναφερθούμε στην τοπική μυθοπλασία που αφορά την ίδρυση του ναΐσκου του Αγίου Ιωάννη του Αντζούση. Πρόκειται για τον πασίγνωστο στους κατοίκους της Χώρας, ναΐσκο, τον οποίον αν και μη εν ενεργεία (ει μη μόνο το διήμερο της εορτής στις 28 και 29 Αυγούστου) οι Μπρανέλλοι όχι μόνο επισκέπτονται, δίκην περιπάτου, αλλά αρκετοί εξ αυτών εφρόντισαν να συνοικίσουν πέριξ αυτού στην πλησιόχωρη αμμουδιά. Δημιουργώντας τον, πάλαι ποτέ, θερινό μπαρακο-συνοικισμό.

Και σε αυτή την περίπτωση οι πηγές που αφορούν την ίδρυση του ναΐσκου χάνονται σε άγραφους περιόδους και οι ασαφείς αναφορές έγκειται στους θρησκευτικούς κύκλους που τοποθετούν αορίστως, την ίδρυση στους πρώτο – Χριστιανικούς χρόνους και στην μοναδική, ομοίως αόριστη, ιστορική φράση που θέλει την ίδρυση του ναΐσκου από τους Γάλλους Ανδηγαυούς του Βάλτερ των Μπριέν από το Δουκάτο των Αντζού της Γαλλίας προσδίδοντας του μάλιστα και την προσωνυμία «Άη Γιάννης ο Αντζούσης».

Εδω υπεισέρχεται ακόμα μια περισσότερο μυθική εκδοχή περί της ιδρύσεως του ναΐσκου. Αφηγητής της εν λόγω μυθοπλασίας ο νόνος (παππούς) μου και πατέρας της μάνας μου, ο οποίος μου μετέφερε το ιστορικό του ναΐσκου, έτσι όπως το άκουσε και αυτός. Από την τότε αφήγηση του, προκύπτει ότι η αναφορά της μυθοπλασίας, αναφέρετο στα παλαιοχριστιανικά χρόνια.

Πριν γίνει η εξιστόρηση του χρονικού της ιδρύσως, πρέπει να ειπωθούν προκαταβολικά δυο λόγια: το σημερινό Φρύνι και η Απόλπαινα λογίζονται ως οι παλαιότεροι ολιγομελείς (συν)οικισμοί της Λευκάδας, των οποίων η ύπαρξη άπτεται χρονικά της αρχαίας εποχής. Μάρτυρες τα λατρευτικά σπήλαια που ευρίσκονται στο διάστημα μεταξύ Απόλπαινας και Αγίου Ιωάννου. Εξ άλλου όπως μαρτυρά η ετυμολογία της ονομασίας: Απόλπαινα οδηγεί στο ζεύγος δυο κύριων ονομάτων: Απόλλων + Πάνας, η δε επακολουθήσασα ενοποίηση των δυο ονομάτων έδωσε την παραπάνω ονομασία. Άλλωστε, στον πέριξ χώρο της γνώστης «Χοιρότρυπας» (σπήλαιο μεταξύ Απόλπαινας και Φρυνίου) κατά την διερεύνηση του επιφανειακού πρανούς, ανευρέθη όστρακο γλυπτής ερωτικής παραστάσεως απεικονίζουσα υπότμημα νύμφης και σατύρου σε στάδιο σωματικής περιπτύξεως. (Βλέπε Παν = Πάνας και προστάτης της νησιού ο Απόλλων.

Το Φρύνι, κατά πάσα πιθανότητα, αποτελούσε τις απώτερες εγκαταστάσεις ή τα οικήματα διαμονής των εξυπηρετούντων τις λιμενικές ανάγκες του Ηραίου, δηλαδή του λιμανιού που σήμερα θα αντιστοιχούσε στον όρμο του Άη Γιαννιού. Μετά την, όχι και τόσο αναίμακτη, επικράτηση του χριστιανισμού, στον εκεί χώρο ελλιμενίζοντο μόνο κάποια εμπορικά σκάφη προς εξυπηρέτηση των… μέσα αφανών οικισμών και οι τοπικοί ψαράδες, οι οποίοι χάριν ασφάλειας από τους πειρατές διέμεναν στον γειτονικό οικισμό του (Ο) φρυνίου.

Η μυθοπλασία αναφέρει ότι ύστερα από κάποια σφοδρή θαλασσοταραχή, η θάλασσα εξέβρασε ένα κούτσουρο σε μέγεθος και σχήμα ανθρώπινου σώματος. Όταν το αντίκρισαν οι ψαράδες εντυπωσιάστηκαν τόσο από το συμμετρικό σχήμα και την λεία επιφάνεια, ώστε το μετέφεραν στον οικισμό. Αφού το άφησαν να αποβάλει την αλμύρα, έλαβαν την απόφαση να το τεμαχίσουν και ο καθένας να πάρει το κομμάτι του.

Ένας- ένας προσπάθησε να το πριονίσει αλλά εις μάτην. Το κούτσουρο δεν ετεμαχίζετο. Εντυπωσιασμένοι ξανά, το έριξαν σ΄έναν φούρνο να διαπιστώσουν εάν θα εκαίγετο. Η μία έκπληξη διεδέχετο την άλλη. Ούτε η φωτιά κατέστει δυνατόν να το δαμάσει. Το φαινόμενο αυτό τους έβαλε σε σκέψεις και αφού δεν μπορούσαν να δώσουν εξήγηση απεφάσισαν να το ανταλλάξουν με μερικά σακιά καλαμπόκι, ερχόμενοι σε συμφωνία με τον καπετάνιο ενός εμπορικού πλοίου που είχε ελλιμενισθεί στο Ηραίο.

Η μυθοπλασία αναφέρει, ότι όταν το καράβι «ξανοίχτηκε» στο πέλαγος, εβυθίσθει και το ανθρωπόμορφο κούτσουρο εξεβράσθει πάλι στην ίδια αμμουδιά στην ίδια θέση. Έντρομοι οι ίδιοι ψαράδες όταν το αντίκρισαν ξανά, απέδωσαν το γεγονός σε θεϊκή παρέμβαση και επειδή εκείνη την ημέρα εορτάζετο η μνήμη του Αγίου Ιωάννου του αποκεφαλισθέντος, αισθάνθηκαν την επιβεβλημένη υποχρέωση να ιδρύσουν ναΐσκο αφού συνεταύθησαν το ανθρωπόμορφο κούτσουρο με τον Άγιο Ιωάννη.

Η μυθοπλασία μη θέλοντας να φανεί ότι εξοβέλισε και εκδικητικώς κατεδίωξε την παλαιά θρησκεία, έδωσε αυτή την απλοϊκή εξήγηση περί της ιδρύσεως του ναΐσκου, αφού πως άλλως θα εδικαιολογούσε το γεγονός καθ΄ήν στιγμήν το λιμάνι δεν εστερείτο λατρευτικού χώρου αφιερωμένου στην Ήρα έστω και αν αυτός ευρίσκετο μέσα σε σπήλαιο. Όντως, σήμερα ο ναΐσκος καταλαμβάνει τμήμα του υπερκείμενου σπηλαιώδους βράχου. Υπενθυμίζεται ξανά, ότι το διάστημα Απόλπαινα – Άγιος Ιωάννης φέρει αρχαία λατρευτικά σπήλαια.

Προηγουμενο αρθρο
Λευκάδα: Τραυματίστηκε 17χρονη κάνοντας kite surf
Επομενο αρθρο
Πανηγυρίζει το εκκλησάκι του Άη Γιάννη στον Άγιο Πέτρο

Δεν υπάρχουν σχόλια

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.