HomeΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΦερνάντο Πεσσόα: Η κιβωτός της λογοτεχνίας του 20ου αιώνα

Φερνάντο Πεσσόα: Η κιβωτός της λογοτεχνίας του 20ου αιώνα

Θαλασσινή ωδή (Αποσπάσιμα απ’ το ποίημα του ετερωνύμου Αλβάρο Ντε Κάμπος)

Θέλω να φύγω μαζί μας, θέλω να φύγω μαζί σας,
Με όλους εσάς μαζί,
Παντού όπου πηγαίνετε!
Τους κινδύνους σας θέλω μπροστά μου να βρω,
Στο πρόσωπό μου, τους ανέμους να νιώσω,
Αυτούς, που το δικό σας γέμισαν ρυτίδες,
Το αλάτι της θάλασσας, που τα χείλη σας φίλησε, να φιλήσω
Στη δουλειά σας το χέρι μου να βάλω,
Τις καταιγίδες σας να μοιραστώ,
Και σαν κι εσάς, σε πανέμορφα λιμάνια να φτάσω!
Τον πολιτισμό, όπως κι εσείς, πίσω μου να αφήσω!
Μαζί σας κάθε ίχνος ηθικής να χάσω!
Στ’ ανοιχτά να νιώσω την ανθρωπιά μου ν’ αλλάζει!
Τις θάλασσες του Νότου μαζί σας να πιω,
Άγρια πράγματα νέα, νέες της ψυχής επαναστάσεις,
Νέες φωτιές πυρηνικές στο ηφαιστειακό μου πνεύμα!
Να φύγω μαζί σας, ν’ απογυμνωθώ-εμπρός, ουστ!-
Απ’ τα πολιτισμένα ρούχα μου, τα ήθη τα χρηστά,
Τον έμφυτό μου φόβο για τις φυλακές,
Την ήσυχη ζωή μου,
Την καθιστική, τη στατική, την προσεγμένη, την κανονική!

Στη θάλασσα, στη θάλασσα, στη θάλασσα, στη θάλασσα,
Αχ!Στη θάλασσα, στον άνεμο, στα κύματα, τη ζωή μου
Να πετάξω!

153

Η πρώτη μου γνωριμία με τον Φερνάντο Πεσσόα έγινε στη προθήκη ενός βιβλιοπωλείου όπου περνώντας κοντοστάθηκα να διαβάσω ένα ποίημα. Ήταν ένα απόσπασμα από τη «Θαλασσινή ωδή», γραμμένο σε έναν πίνακα.

Ομολογουμένως με εντυπωσίασε και μπαίνοντας να ρωτήσω σχετικά, ο βιβλιοπώλης μου μίλησε με θαυμασμό για τον Φερνάντο Πεσσόα για τους 72 καταγεγραμμένους ετερωνύμους του και για το έργο του.

154Γεννήθηκε στις 13 Ιουνίου του 1888 στη Λισαβώνα και πέθανε το 1935 στα 47 του χρόνια. Έζησε τη ζωή του στα όρια της ανυπαρξίας και όσο ζούσε δημοσίευσε ελάχιστο μέρος από το τεράστιο έργο του.

Ήταν παράδοξος, αινιγματικός, ανεξιχνίαστος, μοναχικός, μυστηριώδης και θεωρείται από τους ριζικότερους ανανεωτές της σύγχρονης λογοτεχνίας του 20ου αιώνα. Εκτός από τα έργα που υπέγραφε με το όνομά του, χρησιμοποίησε μια σειρά από «ετερώνυμα» από τα οποία σπουδαιότερα είναι στο χώρο της ποίησης: Αλμπέρτο Καέιρο, Αλβάρο ντε Κάμπος, Ρικάρντο Ρεις και στο χώρο της πεζογραφίας Μπερνάντο Σοάρες συγγραφέας του βιβλίου της ανησυχίας.Χάρη στον Πεσσόα η Λισαβόνα μπήκε στην παγκόσμια λογοτεχνία.

Το « βιβλίο της ανησυχίας» είναι ο απολογισμός της καθημερινότητας, η καταγραφή των αισθήσεων, η οξύτητα της ειρωνικής σκέψης, ο μεταφυσικός στοχασμός.

 

151

Αποσπάσματα από «το βιβλίο της ανησυχίας»

Είχα μεγάλες φιλοδοξίες και υπέρμετρα όνειρα -αλλά τα ίδια είχαν και το παιδί για τα θελήματα και η μοδίστρα, γιατί όνειρα έχει όλος ο κόσμος. Αυτό που μας διαφοροποιεί είναι η δύναμη να τα υλοποιούμε, η τύχη να τα βλέπουμε να υλοποιούνται για μας.

Τα πράγματα που ονειρευόμαστε έχουν μόνο την από δω πλευρά…Δεν μπορούμε να τα φέρουμε ένα γύρο…Το κακό των πραγμάτων της ζωής είναι ότι μπορούμε να τα κοιτάζουμε απ’ όλες τις πλευρές…Τα πράγματα του ονείρου έχουν μόνο την πλευρά που βλέπουμε…Έχουν μόνο αγνούς έρωτες όπως οι ψυχές μας.

Ο άνθρωπος δεν πρέπει να μπορεί να βλέπει το πρόσωπο του. Είναι το πιο τρομερό απ’ όλα. Η φύση του έδωσε το δώρο να μην μπορεί να το βλέπει, όπως και να μην μπορεί να κοιτάζει τα ίδια του τα μάτια.
Μόνο στο νερό των ποταμών και των λιμνών μπορούσε να κοιτάζει το πρόσωπο του. Ακόμη και η στάση που έπρεπε να πάρει ήταν συμβολική. Έπρεπε να σκύψει, να χαμηλώσει, για να διαπράξει το όνειδος να δει τον εαυτό του.Ο δημιουργός του καθρέφτη δηλητηρίασε την ανθρώπινη ψυχή.

Να σβήνεις τα πάντα από τον πίνακα από τη μια μέρα στην άλλη, να είσαι νέος με κάθε νέο ξημέρωμα, σε μια διαρκώς ανανεωμένη παρθενικότητα της συγκίνησης- αυτό, και μόνο αυτό, αξίζει τον κόπο να είμαστε η να έχουμε, για να είμαστε η να έχουμε αυτό που ατελώς είμαστε.

Αυτό το ξημέρωμα είναι το πρώτο του κόσμου. Ποτέ ακόμη αυτό το ροδαλό χρώμα που γίνεται κίτρινο αχνό κι ύστερα λευκό θερμό δεν στάθηκε έτσι πάνω στα πρόσωπα με τα οποία τα σπίτια της δύσης κοιτάζουν με τα άπειρα τσιμεντένια μάτια τους τη σιωπή που έρχεται μέσα από το φως που δυναμώνει. Ποτέ δεν υπήρξε αυτή η ώρα, μήτε αυτό το φως, ούτε αυτό το ον που είμαι εγώ. Αύριο αυτό που θα υπάρξει θα είναι άλλο, και αυτό που θα δω θα είναι ιδωμένο από καινούργια μάτια, γεμάτα με νέα όραση.

Ελένη Μ. Ματαράγκα

Προηγουμενο αρθρο
4ος Πράσινος Ημιμαραθώνιος Δρόμος Λευκάδας (Φωτό + βίντεο)
Επομενο αρθρο
Φωτογραφικές ματιές του Νίκου Ζαβιτσάνου από τον 4ο Πράσινο Ημιμαραθώνιο Δρόμο Λευκάδας

Δεν υπάρχουν σχόλια

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.