Φεστιβάλ Φολκλόρ: Ας μην το περιφέρουμε άλλο στους δρόμους δίπλα σε πίτσες, καφέδες, ποτά και μεζέδες
Το παρακάτω κείμενο δημοσιεύτηκε πριν από ένα χρόνο. Αν γραφόταν αυτές τις μέρες θα άλλαζα μόνο την φωτογραφία!
Το έχω ξαναγράφει. Θα το επαναλάβω για μια ακόμα χρονιά. Ο θεσμός του φεστιβάλ φολκλόρ εδω και πολλά χρόνια έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του. Έχει επιτελέσει και με το παραπάνω τους σκοπούς για τους οποίους δημιουργήθηκε. Όσο συνεχίζουμε να τον «ταλαιπωρούμε», δεν κάνουμε τίποτε άλλο, παρά να ευτελίζουμε έναν από τους σημαντικότερους θεσμούς που δημιούργησαν εμπνευσμένοι προγονοί μας.
Προσέφερε πάρα πολλά στη Λευκάδα πολιτιστικά αλλά και οικονομικά και μάλιστα με μετρήσιμα μεγέθη. Του οφείλουμε τιμή και όχι ετήσιο διασυρμό. Τόλμη είναι να ξέρεις πότε να κλείνεις έναν κύκλο και να του περιποιείς την τιμή που του αρμόζει. Το εύκολο είναι να συνεχίζεις, αναμασώντας τα σλόγκαν της προ 55ετιας ίδρυσής του.
Όταν ιδρύθηκε το 1962, εποχή ακόμα της διεθνούς «αθωότητας» και του Ψυχρού πολέμου- οι έννοιες «ειρήνη και συναδέλφωση των λαών» είχαν τεράστια συμβολική σημασία. Δυστυχώς παρήλθαν τα χρόνια της αθωότητας. Ο ψυχρός πόλεμος τελείωσε το 1989, ελλείψει αντιπάλου δέους. Η ειρήνη και η συναδέλφωση των λαών έγιναν συνθετότερες έννοιες. Η Λευκάδα μεγάλωσε, άλλαξε. Η προβολή του νησιού γίνεται -καλώς ή κακώς- με άλλους τρόπους. Η Ελλάδα γέμισε τέτοιου είδους φεστιβάλ.
Μελετώντας άρθρα του αθηναϊκού Τύπου από το 1958 μέχρι το 1965 διαπίστωσα ότι κάθε χρόνο γινόταν αναφορές στο φεστιβάλ της Λευκάδας. Με τη θέση της Λευκάδας την εποχή εκείνη, με τον πρωτόγονο τρόπο του Τύπου, αυτό το γεγονός ήταν ένας άθλος. Με αφορμή το φεστιβάλ, κάθε Αύγουστο και Σεπτέμβρη στις Αθηναϊκές εφημερίδες διαβάζουμε αναφορές και διθυράμβους για το νησί μας. Την ιστορία, τις ομορφιές, τον πολιτισμό γραμμένα από μεγάλα ονόματα της δημοσιογραφίας, του πολιτισμού, των τεχνών.
Γίνεται φανερό πως οι άνθρωποι που σχεδίασαν αυτό το θεσμό εκτός από το ιδεολογικό υπόβαθρο στόχευσαν και στην προβολή του νησιού. Οι Γιορτές ήταν ένα άρμα για την προβολή της Λευκάδας και στην τουριστική ανάδειξή της, παράλληλα με την ψυχαγωγία και την επιμόρφωση των ντόπιων κατοίκων.
Το φεστιβάλ φολκλόρ πέτυχε όλους τους στόχους που είχε θέσει. Ιδεολογικούς, πολιτιστικούς και τουριστικούς- οικονομικούς. Υποκλινόμαστε στους πρωτεργάτες του. Δεν τους τιμούμε όμως, με το να ξεχειλώνουμε και να ευτελίζουμε ένα θεσμό, που έχει προ πολλού ολοκληρώσει την προσφορά του.
Μπορεί να αρνούμαστε να ενηλικιωθούμε, μπορεί να μην υπάρχει η πολιτική τόλμη να το σταματήσουμε και να το τοποθετήσουμε στο μουσείο της ιστορίας, αλλά δεν μπορούμε να το μειώνουμε και να εθελοτυφλούμε μπροστά στην πραγματικότητα.
Παρακολούθησα προχθές την παρέλαση του φεστιβάλ, λυπήθηκα και απογοητεύτηκα για μια ακόμα χρονιά. Αν δεν ήταν οι ξένοι, θα ψάχναμε θεατές, Αν δεν ήταν οι γνωστοί και φίλοι των τοπικών συγκροτημάτων, θα ψάχναμε Λευκαδίτη με το κερί!
Μια κοινωνία αδιάφορη, εθισμένη στις εικόνες υπερβολής, στη βία, στον τρόμο, αδιαφόρησε για τα χρώματα και τις μουσικές. (Αυτά που παπαγαλίζουμε κάθε χρόνο, ως ατού του φεστιβάλ). Κανένας δεν παρακολούθησε, κανένας δεν θυμάται τίποτα. Όλοι, πίσω από ένα κινητό τηλέφωνο. Ακόμα και τα μικρά παιδιά δίπλα στους γονείς τους -που τα καμάρωναν- έβλεπαν το φεστιβάλ μέσα από την οθόνη ενός κινητού! Μια βαριεστημένη εκδήλωση που προκαλεί λύπη, σε όποιον γνωρίζει την ιστορία της.
Το φεστιβάλ δεν χρειάζεται ανανέωση. Αυτές είναι κουβέντες όσων δεν γνωρίζουν την ιστορία του θεσμού και θέλουν να χαϊδεύουν αυτιά. Χρειάζεται τόλμη. Έκλεισε τον κύκλο του. Τελείωσε. Χρειάζεται να το τοποθετήσουμε εκεί που του αξίζει, στο βάθρο της Ιστορίας. Χρειάζεται σεβασμό.
Είναι ένας θεσμός που η μελέτη του μπορεί να μας δώσει παραδείγματα ανθρώπινων ικανοτήτων και ιδιοτήτων που δεν υπάρχουν στις μέρες μας. Συνεργασία, όραμα, σκληρή δουλειά, συλλογικότητα και κυρίως, αγνή αγάπη για τον τόπο και έγνοια για την προκοπή του. Οι σημαντικότερες προσωπικότητες του πνεύματος και της τέχνης του νησιού, δούλεψαν με ταπεινότητα, με ιδέες, χωρίς απολαβές, χωρίς προβολή για την θεμελίωση του. Η σύλληψη της ιδέας, η εφαρμογή της, η εξέλιξή της, είναι από αυτά που μπορεί και πρέπει να μας κάνουν περήφανους.
Ας τοποθετήσουμε το φεστιβάλ εκεί που του αξίζει. Μέσα στις καρδιές μας και ψηλά στην τοπική ιστορία. Ας μην το περιφέρουμε άλλο στους δρόμους, δίπλα σε πίτσες, καφέδες, ποτά και μεζέδες.
The Author All posts
4 Σχόλια
Αναλύσεις επί αναλύσεων για τις δυνατότητες της “τοπικής κοινωνίας” να συντηρήσει και να αναδείξει ένα διεθνές φεστιβάλ πολιτισμού, όταν σε ολόκληρο το νησί δεν υπάρχει πλέον ούτε ένας (1) κινηματογράφος (ούτε καν θερινός)!
“Ότι το … μυαλό είναι αυτό που κοινωνικοποιούμενο μεταβάλλεται σε χρήμα, το ξέρουμε από το «Φεστιβάλ» στη Λευκάδα. Το «Φεστιβάλ» είναι τελικά ο μοναδικός αγωγός τουρισμού για την Λευκάδα και η ονομασία του είναι «λόγου και τέχνης», δηλαδή μυαλού. Η θεωρία συνεπώς με το Φεστιβάλ είναι σωστή, μόνο που η πράξη αποδείχτηκε λίγο …αχαμνή, διότι από τις τρείς λέξεις η μόνη που έμεινε χρησιμοποιούμενη είναι η λέξη «Φεστιβάλ», των άλλων δύο μονίμως ανύπαρκτων. Περί μεν του «λόγου» – στη Λευκάδα ιδιαίτερα αλλά και στα υπόλοιπα Επτάνησα – δεν μπορεί να γίνη καν λόγος. Το γιατί τα πράγματα του «λόγου» εξελίχθηκαν έτσι στα Επτάνησα, είναι θέμα που δεν μπορεί να μας απασχολήση εδώ, τα περί «τέχνης» όμως είναι ακριβώς τόσα μόνο, όσα μπορεί να επιδείξη (και πάντα υπό «διοικητικές» συνθήκες νοούμενα) ο μαέστρος του «Ορφέα» Διονύσης Γράψας. Παρά όμως την δυνατότητα αυτή, δηλαδή να διαθέτη η Λευκάδα έναν άξιο μαέστρο, η Διοίκηση δεν κατάφερε να απολλάξη το Φεστιβάλ από τον αρχικό φολκλορικό του χαρακτήρα και να το μεταβάλλη σε αγωγό ποιοτικού τουρισμού για την Λευκάδα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το Φεστιβάλ άρχισε σε μια εποχή ψυχρού πολέμου, όπου ο ιδεολογικός του χαρακτήρας («συναδέλφωση των λαών») δεν μπορούσε να είναι τίποτε άλλο από το τριτοκοσμικό φολκλόρ. Τα «συγκροτήματα» που μπορούσε τότε να καλή ο Α. Τζεβελέκης – και που ήταν διατεθειμένα να συμμετέχουν – ήσαν συγκροτήματα της Κούβας, της Ουγκάντας, περιφερειακών χωρών του σοσιαλισμού και άλλα ευκαιριακής μάλλον σημασίας. Και αυτά όλα για 15 μέρες το χρόνο. Τα πράγματα δυστυχώς δεν μπόρεσαν να εξελιχθούν παραπέρα. Ο βασικός λόγος γι΄ αυτό είναι ακριβώς ο «προγραμματισμός» της «τουριστικής ανάπτυξης» εκ μέρους της διοικητικής συγκέντρωσης του «κέντρου» ως εμπορεύματος κατά τους «νόμους της αγοράς», δηλαδή ως συνάλλαγμα. Γι΄ αυτό ακριβώς και η «τουριστική ανάπτυξη» έμεινε στη νόηση όλου του κόσμου ως υπόθεση «υποδομών», μπετό και ξενοδοχείων. Ότι η Λευκάδα δεν έχει προϋποθέσεις για τέτοιου είδους ανάπτυξη, το επιβεβαιώνει και το ENVIREG με τους «συντελεστές δόμησης» που προβλέπει. «Συντελεστές» που είναι βέβαια δυνατό να κρατηθούν υπο το καθεστώς της εσωτερικής αγοράς και της σημασίας του τουρισμού ως εμπορεύματος του «ελεύθερου ανταγωνισμού». Η μεταβολή του Φεστιβάλ σε συναλλαγματικό αγωγό για τη Λευκάδα προϋποθέτει άλλα δεδομένα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Προϋποθέτει κατ΄ αρχήν ότι αυτή μπορεί να ορίσει η ίδια τις προτεραιότητες στη διαμόρφωση των «προγραμμάτων». Οι επενδύσεις στο χώρο του «λόγου και της τέχνης» δεν είναι μικρότερες από αυτές των δρόμων και των «έργων». Κυρίως όμως αυτό που προϋποθέτει η ανάπτυξη του «λόγου και της τέχνης» και συνεπώς η δυνατότητα ποιοτικού προσδιορισμού του τουρισμού για την Λευκάδα είναι μια άλλη υποδομή παιδείας. Για να ασχοληθούνε τα παιδιά με την χορωδία και την φιλαρμονική, πρέπει να έχουν χρόνο απ΄ το σχολείο, Υπό την υπάρχουσα κατεύθυνση των σχολικών προγραμμάτων, η ανάπτυξη του «λόγου και της τέχνης» δεν είναι αυτονόητο πράγμα. Υπό τα μέχρι τώρα διοικητικά δεδομένα της Ελλάδος, η αγραμματοσύνη ήταν προϋπόθεση του διοικητικού συγκεντρωτισμού. Και τα σχολικά προγράμματα ήσαν τέτοια, ώστε ακριβώς να μην δίνουν την δυνατότητα στο μαθητή για καμία άλλη δραστηριότητα εκτός σχολείου. Κάποτε «γεωγραφία» εσήμαινε οι μαθητές να ζωγραφίζουν χάρτες επί ώρες και ώρες, μετά ήταν η «φυτολογία», τα φασόλια και τα μπιζέλια, και σήμερα είναι η «κοινωνιολογία». Υπό τις συνθήκες όμως αυτές ο μαθητής δεν έχει χρόνο να ασχοληθή με την χορωδία και την κορνέττα. Άρα λοιπόν τα πράγματα για έναν ποιοτικό καθορισμό του τουρισμού, δηλαδή τουρισμού χωρίς κέρδος το σκουπίδι, πάνε ως πραγματικότητες πολύ μακρύτερα από όσο οι προϋποθέσεις των ανθρώπων. Το πρόβλημα είναι αν μπορή η μικρή κοινωνία της Λευκάδος να συνειδητοποιήση την φύση των προβλημάτων και αν η νέα τοπική αυτοδιοίκηση να βρεθή σε θέση να επισημάνει την ουσιαστικότητα των λύσεων. Η δυνατότητα των σωστών λύσεων βρίσκεται ακριβώς στο νέο ποιοτικό περιεχόμενο που είναι δυνατόν να λάβη ο νέος θεσμός. Το περιεχόμενο αυτό είναι αδύνατο να προκύψη με «διοικητικές εντολές», αν δεν προκύψη πρώτα στα μυαλά των ανθρώπων”
Αρθρο τού Γεράσιμου Κακλαμάνη πού δημοσιεύθηκε στήν εφημερίδα “Λευκαδίτικος Λόγος” τό 1987
Πολλά λόγια αλλά τίποτα σαφές. Δηλαδή, τι πρέπει να γίνει; (Ο Βαλαμόντες είχε πει στον Σβορώνο σε κάποια εκδήλωση “Έφερες μια στρατιά απεραντολόγων….”)
Πωπω!!!
Τελειο!!
Για το παλιομοδιτικο κειμενο του Σπυρου αλλα και για την ταιριαστη φωτο σου, σε πρωτο πλανο με τον Ισραηλινο που επισης περιφερεται…..
Ευγε.
Θ ακουσει κανεις??
ΟΧΙ!!
Νασαι βεβαιη….
Λυπαμαι