Χριστουγεννιάτικες γεύσεις και μυρωδιές από τον Απόλλωνα Καρυάς (φωτό + βίντεο)

Το σημερινό Κυριακάτικο γιορτινό πρωινό στην Καρυά αποτελεί την σημαντικότερη εκδήλωση των ημερών.

Τρεις γενιές Καρσάνων συναντήθηκαν στην αίθουσα του πρώην Δημαρχείου Καρυάς, με σκοπό να δείξουν στους νεότερους και να θυμίσουν στους παλαιότερους, Χριστουγεννιάτικες τρυφερές οικογενειακές στιγμές, να φέρουν στο νου μας γεύσεις και μυρωδιές των παιδικών μας χρόνων, που είναι συνυφασμένες με τα Χριστούγεννα. Η παλιά φουρνάρισσα θειά Σταμάτα Αραβανή, οι σημερινές γυναίκες της Καρυάς και τα παιδιά τους.

Χριστουγεννιάτικα ζυμώματα ονόμασε την εκδήλωση που παρουσίασε ο Απόλλωνας. Ένα βιωματικό εργαστήρι για τους γονείς και τα παιδιά που είχαν την ευκαιρία να ζυμώσουν και να παρασκευάσουν τα παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα ζυμώματα της περιοχής μας.

Ζύμωσαν επί τόπου, έπλασαν και έψησαν Χριστοκούλουρα, Σταυρούς, μπαλούμπες για τα κορίτσια και σταυρούς για τα αγόρια.

«Στις μέρες μας έχουν αλλάξει τα πάντα, από την καλλιέργεια του σιταριού μέχρι την παραγωγή του ψωμιού. Υπάρχει όμως κάτι που παραμένει απαράλλαχτο και αυτό είναι ο ρόλος του ψωμιού που συνεχίζει ακόμα να συντροφεύει τον άνθρωπο στις καλές και άσχημες στιγμές του. Με ένα ζεστό, απαλό, εύκαμπτο, και τόσο συνηθισμένο υλικό όπως το ζυμάρι, ο άνθρωπος έφτιαχνε ψωμί για κάθε στιγμή της ζωής του. Το ζυμάρι μπορεί να αποκτήσει χίλια πρόσωπα. Να γίνει το απλό και καθημερινό ψωμί, να πάρει σχήμα ανθρώπου (μπαλούμπες), εμπλουτισμένο με ζάχαρη σταφίδες και μυρωδικά να γίνει το ψωμί του γάμου και της γιορτής, σφραγισμένο με την ξύλινη σφραγίδα να γίνει χριστόψωμο ή πρόσφορο.»

«Στα παλιά τα χρόνια κάθε σπίτι έκοβε το Σταυρό, την παραμονή των Χριστουγέννων, στο τραπέζι που ήταν γεμάτο νηστίσιμα καλούδια. Εκτός από τον Σταυρό ζυμώναμε και το Χριστόψωμο, που το κόβαμε ανήμερα το μεσημέρι. Στα σπίτια που είχαν κόρες φκιάχναμε μπαλούμπες, μια για κάθε κόρη και σταυρούς για τα αγόρια.

»Αν ρωτήσεις τις γυναίκες στα χωριά και στην πόλη, θα σου πουν πως το έθιμο είναι «παλαιό» και πως «έτσι το βρήκαν». Και, φυσικά, έχουν δίκιο, γιατί τόσο οι Αρχαίοι Έλληνες όσο και οι Βυζαντινοί ζύμωναν και στόλιζαν τέτοια ψωμιά με θρησκευτική σημασία. Οπωσδήποτε το έθιμο έχει σχέση με την «ευφορίαν των καρπών της γης» και δείχνει τον ιερό δεσμό του αγρότη με τη Μάνα Γη, που τον τρέφει με την ευλογία της, έπειτα μάλιστα από ιεροτελεστίες και προσευχές. Δεν πρέπει όμως να παραγνωρίσομε, πως ξεκινάει κι απ’ την ανάγκη των ταλαιπωρημένων ξωμάχων να γευτούν καλύτερο ψωμί αυτές τις άγιες μέρες, ψωμί καλοζυμωμένο, αφράτο, μοσκομυρισμένο και καλοστολισμένο. Κι έπειτα όλη αυτή η διαδικασία δημιουργεί ένα κλίμα ψυχικής ευφορίας, μια παρέκκλιση απ’ τη μιζέρια και μια ευκαιρία πρόσθετης χαράς για τα παιδιά.»*

Συγχαρητήρια στον Απόλλωνα για την πρωτοβουλία της εκδήλωσης. Συγχαρητήρια στους ακούραστους Νίκο Αραβανή, Αναστασία Στραγαλινού, Σπύρο Κατωπόδη και σε όλες της γυναίκες της Καρυάς. Η Καρυά τα φετινά Χριστούγεννα έκανε τη διαφορά και έγινε παράδειγμα. Με εξαιρετικές χειροποίητες κατασκευές στόλισε την νέα πλατεία του χωριού και σήμερα μας ταξίδεψε μέσα από τα τρυφερά χεράκια των παιδιών, φέρνοντας μας στο νου γευστικές αναμνήσεις από το παρελθόν.

* «Λαογραφικά σύμμεικτα Λευκάδας» του Πανταζή Κοντομιχή.