Έτος 1685: Απόβαση γερμανικών στρατευμάτων στον Αστακό

Ο τίτλος του παρόντος δημοσιεύματος ξενίζει ίσως τον αναγνώστη και – υπό την επήρεια καταστάσεων του προσφάτου παρελθόντος – αναρωτιέται πιθανόν, μήπως πρόκειται για τυπογραφικό λάθος στην αναγραφή της χρονολογίας που δηλώνει τον χρόνο της «Απόβασης γερμανικών στρατευμάτων» στο λιμάνι του Αστακού. Όχι, όλα έχουν την τάξη τους και την ορθότητά τους. Δεν βρισκόμαστε εν έτει 1941, αλλά εν έτει 1685.

Στις μέρες μας οι ισχυροί «έμποροι των εθνών» συμμαχοῦντες μεταξύ τους στέλνουν τους υποτελείς τους στὰ πέρατα του κόσμου, για να σκοτώσουν και να σκοτωθούν. Κοινοτυπία το να πει κανείς, η ιστορία προηγήθηκε και επαναλήφθηκε στὶς μέρες μας. Στο απώτερo παρελθόν, το 1685, οι τότε «έμποροι των εθνών» έκλειναν τις συμφωνίες τους και τα συμβόλαιά τους, και με τους συμφωνηθέντες όρους ο ηγεμόνας του Αννοβέρου Έρνστ Άουγγουστ έστειλε τους γερμανούς χωρικούς στρατιώτες του στην Ελλάδα, για να υπερασπίσουν τα συμφέροντα των τότε κοσμοκρατόρων Ενετών εναντίον των Τούρκων – όχι οπωσδήποτε για το συμφέρον της χώρας, επί του εδάφους της οποίας διεξάγονταν οι εχθροπραξίες.

Πρόκειται για γνωστό ιστορικό γεγονός καταγραμμένο και από τον γερμανό Βυζαντινολόγο και Νεοελληνιστή, λάτρη της Ελλάδας Άντολφ Έλλισσεν (Adolf Ellissen,1815–1872). Στα Κατάλοιπα αυτού του πολυγραφότατου λογίου, που φυλάσσονται στο Τμήμα Χειρογράφων του Πανεπιστημίου της Γοττίγγης, μεταξύ ἄλλων συγγραμμάτων του, δημοσιευμένων και αδημοσίευτων, υπάρχει και ένα αδημοσίευτο χειρόγραφό του με τον τίτλο Οι Αννοβεράνοι στον Μωριά, στο οποίο περιέχεται και η πληροφορία για το γεγονός που δίνει τον τίτλο στο παρόν κείμενο. Στο έργο του αυτό, το οποίο, όπως φαίνεται, ο Έλλισσεν άρχισε μεγαλεπήβολα, κι όμως για κάποιο λόγο το άφησε αποσπασματικό, μετά την άσκηση καυστικής κριτικής εναντίον των άπληστων για την απόκτηση δύναμης ηγεμόνων της Γερμανίας ιστορεί και την πορεία των στρατιωτών προς τον Νότο με τα ακόλουθα λόγια:

«Τα ουσιωδέστερα σημεία του συμβολαίου μεταξύ της Βενετίας και του Έρνστ Άουγγουστ είναι τα ακόλουθα: Ο δούκας υποχρεώνονταν να παραδώσει στο Λίντο της Βενετίας τρία συντάγματα πεζών καλά οπλισμένων και ντυμένων. Οι άνδρες όφειλαν να δώσουν όρκο πίστης στην Ενετική Δημοκρατία, όχι όμως εις βάρος του δοθέντος όρκου στον ηγεμόνα τους, προσωρινώς μόνο για δυό χρόνια και υπό τον όρο, να χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για υπηρεσία στην ξηρά εναντίον των Τούρκων. Στα συντάγματα εξασφαλίζονταν η υπερπόντια μετάβαση στον τόπο προορισμού τους με καλά πλοία και γενικώς καλή διατροφή και περιποίηση, καθώς περαιτέρω με ακρίβεια στην ώρα του μηνιαίος μισθός, δικές τους δικαστικές αρμοδιότητες, αποκλειστική επάνδρωση όλων των θέσεων με δικούς τους αρχηγούς, και προ πάντων ελεύθερη άσκηση της θρησκείας. Εντέλει – η γαληνότατη Ενετική Δημοκρατία πλήρωνε στον υψηλότατο δούκα για κάθε κεφαλή πενήντα βασιλικά τάληρα, υπολογίζοντας το τάληρο με επτά λίρες ή τριάντα γρόσια.
(…….)

Στις 24 Ιανουαρίου 1685 ξεκίνησε το μικρό στράτευμα από το Αννόβερο και βάδιζε μέσω Μύντεν, Βιτσενχάουζεν, Φούλντα, Σβάινφουρτ, Ναίρντλινγκεν, Ίννσβρουκ και Τεργέστης για το Μποργκέττο.

Εδώ, ως σύνορο της βενετσιάνικης περιοχής, τούς καλωσόρισε πανηγυρικά μια επιτροπή της κυβέρνησης. Κατόπιν κατέβηκαν με βάρκες τον ποταμό Αδίγη στη Βερόνα και εν συνεχεία πλέοντας έφτασαν στις 8 Απριλίου στο Λίντο και κατέλυσαν σε διάφορα μικρά στρατόπεδα, ενώ οι αξιωματικοί κατέλυσαν σε ένα πλησίον κείμενο μοναστήρι Καπουτσίνων. (…) Μετά από μια εβδομάδα ανάπαυση στην πλούσια πόλη με τις λιμνοθάλασσες, επιβιβάστηκαν μαζί με τον πρίγκιπα Μαξιμίλιαν σε βενετσιάνικα πολεμικά πλοία και απέπλευσαν, έφθασαν στις 16 Μαϊου κοντά στην Κέρκυρα και στο τέλος αυτού του μηνός αφίχθηκαν στο λιμάνι Δραγαμέστο, τον αρχαίο Αστακό, στην Ακαρνανία, όπου ενώθηκαν με την κύρια δύναμη της Ενετικής Δημοκρατίας υπό τον γενικό αρχηγό Μοροζίνι».

Με την απόβαση των καταγομένων από την περιοχή του Αννοβέρου Γερμανών στον Αστακό και την ένωσή τους με τα στρατεύματα του Μοροζίνι διακόπτεται η διήγηση του Έλλισσεν. Μπορεί να φανταστεί όμως κανείς, ότι ως ακόλουθοι του Μοροζίνι, κατά τη συμφωνία, έλαβαν μέρος σε όλες τις πολεμικές του δράσεις στην Πελοπόννησο και, όσοι γλύτωσαν, στην Αθήνα ήταν μέτοχοι στην επιχείρηση της ανατίναξης του Παρθενώνα τον Σεπτέμβριο του 1687.

Παρασκευή Σιδερά-Λύτρα

Η Παρασκευή Σιδερά – Λύτρα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κανδήλα, φοίτησε στο Γυμνάσιο Λευκάδας. Σπούδασε στη Ράλλειο Παιδαγωγική Ακαδημία και μετεκπαιδεύτηκε στο Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαιδεύσεως. Σπούδασε κατόπιν στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Γοττίγγης Κλασσική Φιλολογία, Παιδαγωγική και Ψυχολογία.
Δίδαξε σε σχολεία στην Ελλάδα και στη Γερμανία και τελευταία Νεοελληνική Γλώσσα ως εντεταλμένη στο Πανεπιστήμιο της Γοττίγγης. Έχει δημοσιεύσει σε περιοδικά άρθρα και βιβλιοκρισίες και έχει μεταφράσει θεωρητικά και λογοτεχνικά έργα από τα γερμανικά στα ελληνικά και αντιστρόφως.
Κάτοχος του κρατικού βραβείου μετάφρασης έργου ελληνικής λογοτεχνίας σε ξένη γλώσσα 2007.