9 Μαΐου 1917: Κατάληψη της Λευκάδος υπό Γαλλικού αποσπάσματος Σενεγαλέζων

«Από τα τέλη του 1915, όπως και στην άλλη Ελλάδα έτσι και στη Λευκάδα, οι κάτοικοι χωρίστηκαν σε δύο βαθιά εχθρευόμενες μεταξύ τους πολιτικές παρατάξεις: τους «βασιλικούς», οπαδούς του βασιλιά Κωνσταντίνου του ΙΑ’ -ήταν οι περισσότεροι- και τους βενιζελικούς, οπαδούς του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, που κακοποιούσαν απαράδεκτα και ατιμώρητα η μια παράταξη τούς οπαδούς της άλλης, κατά πώς είχαν την εξουσία.

Η ελληνική επικράτεια διχάστηκε με αντιμαχόμενες κυβερνήσεις και λαό διαιρεμένο. Η κυβέρνηση Βενιζέλου είχε τη βοήθεια των Αγγλογάλλων, και στο Ιόνιο ο συμμαχικός στόλος κατάλαβε τα Ιόνια νησιά, εκτός από τη Λευκάδα, την οποία απέκλεισε.

Εξ αιτίας του αποκλεισμού του νησιού από το συμμαχικό στόλο, οι κάτοικοι της Λευκάδος από το 1916 έως τις 9 Μαΐου 1917 υπέστησαν τα δεινά μιας πολιορκίας. Τα λίγα τρόφιμα πού υπήρχαν στην αγορά και στα σπίτια των αγροτών, το σιτάρι προ πάντων, γρήγορα εξαντλήθηκαν και οι κάτοικοι του νησιού δοκίμασαν φοβερό λιμό με θανάτους και αγωνία. Ήταν μέρες τραγικές που οι παλιότεροι Λευκαδίτες τις θυμούνται ακόμα και μιλούν για τον «αποκλεισμό».

Στις 9 Μαΐου 1917 ο σύμμαχοι με απόβαση πεζικών δυνάμεων, πού αποτελούνταν από Σενεγαλέζους, στη θέση «Λυγιά» τής ανατολικής Λευκάδος και υπό την προστασία γαλλικών πολεμικών πλοίων κατέλαβαν τη Λευκάδα, όπου εγκαταστάθηκαν νέες αρχές, και η παράταξη των βενιζελικών απέδωσε τα ίσα στους «βασιλικούς.

Στις 29 Μαΐου 1917 ό βασιλιάς Κωνσταντίνος εγκατέλειψε διωγμένος την Ελλάδα και τον Ιούνιο ο Ελευθ. Βενιζέλος συγκάλεσε τη Βουλή που είχε προκύψει από τις εκλογές της 31-5-1915, την οποία έχε διαλύσει το Δεκέμβρη του 1915 ο Δημ. Γούναρης. Έτσι έληξαν για τους κατοίκους του νησιού οι ταλαιπωρίες του αποκλεισμού.»*

Θα παρακολουθήσουμε παρακάτω πως παρουσιάστηκε το γεγονός της απόβασης των Σενεγαλέζων, μέσα από δημοσιεύματα της εφημερίδας «Εμπρός» του Μαΐου του 1917.

Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ ΥΠΟ ΤΩΝ ΓΑΛΛΩΝ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΩΝ

Ζωηροτάτην συγκίνησιν επροξένησε χθες η και επισήμως βεβαιωθείσα είδησις περί καταλήψεως της Λευκάδος υπό Γαλλικού αποσπάσματος Σενεγαλέζων μετά επαναστατών.

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΗΨΕΩΣ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ
Η ΜΙΚΡΑ ΦΡΟΥΡΑ ΑΦΩΠΛΙΣΘΗ

Νεώτερον τηλεγράφημα προς την Κυβέρνησιν ανέφερεν, ότι η απόβασις των Σενεγαλέζων και επαναστατών εγένετο την 6ην πρωινήν ώραν της παρελθούσης Παρασκευής εις τον μίαν και πλέον ώραν απέχοντα εκ της πρωτευούσης της Λευκάδος λιμένα «Αλέξανδρος» οπόθεν δια της δημοσίας οδού αβάδισαν εις την πόλιν την οποίαν κατέλαβον. Εκ των αρχών της πόλεως όσαι δεν εδέχθησαν να αναγνωρίσουν το επαναστατικόν καθεστώς συνελήφθησαν και εφυλακίθησαν.

Μικρόν στρατιωτικόν τμήμα ευρισκόμενον εν τη πόλει μονωθέν εκρατήθη οι δε άνδρες του αφωπλίσθησαν και επιτηρούνται υπό των Σενεγαλέζων. Επίσης αφωπλίσθησαν και οι άνδρες της αστυνομίας της Λευκάδος. Περί της τύχης του εν τω φρουρίω , όπερ κείται εις τον μεταξύ της νήσου και της Στερεάς λαιμόν διαμένοντος λόχου ουδεμία υπάρχει πληροφορία.
Το εκ Πρεβέζης τηλεγράφημα επαναλαμβάνει την χθεσινήν πληροφορίαν ότι ηκούοντο πυροβολισμοί προερχόμενοι εκ Λευκάδος, πράγμα το οποίον δίδει την εντύπωσιν ότι οι κάτοικοι της νήσου αντέστησαν και συνεπλάκησαν μετά των αποβιβασθέντων. Λεπτομέρειαι περί των συμπλοκών τούτων δεν ανεφέρθησαν.

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΩΡΑ ΣΥΝΕΛΗΦΘΗ ΚΑΙ Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣΛΕΥΚΑΔΟΣ
ΠΩΣ ΑΦΗΓΕΙΤΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΗΨΙΝ ΟΑΠΕΛΑΘΕΙΣ ΑΣΤΥΝΟΜΟΣ

Εκ τηλεγραφήματος ασφαλούς πηγής, οι επαναστάται απήλασαν εκ Λευκάδος τους τρεις τηλεγραφητάς, τον ειρηνοδίκην, τον γραμματέα του Πρωτοδικείου και τους κατά την ημέραν της καταλήψεως της νήσου αφιχθέντας δια της «Πελοποννήσου» δύο δικαστάς, αποστείλαντες άπαντες εις Πάτρας.

Το απόγευμα καταπλεύσαντος εκ Λευκάδος Γαλλικού αλιευτικού μετεφέρθησαν εις Πάτρας ο αστυνόμος Λευκάδος μοίραρχος Γρηγοράκης, τρεις ενομοτάρχαι και δέκα χωροφύλακες. Ο κ. Γρηγοράκης ανεκοίνωσε τα εξής: Την 8ην πρωινήν της Παρασκευής 500 Σενεγαλέζοι αναμίξ μετ΄επαναστατών απεβιβάσθησαν εις τον λιμένα Αλέξανδρον. Εκεί υπήρχεν Ελληνικόν φυλάκιον, εις το οποίον ευρίσκοντο 35 εύζωνοι υπό τον υπολοχαγόν Λαλαγιάννην. Αλλά κατά την ώραν της αποβιβάσεως παρευρίσκοντο μόνον τρεις εύζωνοι, οι οποίοι απεσύρθησαν και σπεύσαντες εις την πόλιν ειδοποίησαν τας αρχάς.

Οι αποβιβασθέντες κατέλαβον διάφορα σημεία της πόλεως και ήρχισαν να ενεργούν συλλήψεις. Συνέλβον δε τον βουλευτήν κ. Ξ. Μαυρομάτην, τον ανακριτήν κ. Καλφαγιάννην, τον πρόεδρο της κοινότητος κ. Φραγκούλην, τον πρόεδρον επιστράτων κ. Ρομποτήν, τον αδελφόν αυτού δικηγόρον, τον πρόεδρον επιστράτων Ιθάκης Ιουστινιάνην, Θερμόν δικηγόρον, Κατηφοράκην, Μαυροειδήν και άλλα πρόσωπα.

Επίσης βραδύτερον συνελήφθη ευρισκόμενος εις το χωρίον Κάβαλος ο επίσκοπος Λευκάδος, ο οποίος τη βοηθεία χωρικών ηδυνήθη να διαφύγη, αλλά κατόπιν συνελήφθη εκ νέου. Μετά πάροδον ημέρας συνελήφθη ο εισαγγελεύων κ. Ευθυμιόπουλος.Πάντες οι συλληφθέντες ωδηγήθησαν εις τας φυλακάς εις τας οποίας ενεκλείσθησαν. Συγχρόνως εξακολουθούν συλλήψεις.

* Π.Γ. Ροντογιάννης:Ιστορία της Νήσου Λευκαδας, Αθηνα 1980.