Τι είναι και τι δεν είναι για τους Ρώσους η 9η Μαΐου

Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης

Κηρύσσοντας τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας, η Ρωσία μπήκε σε ένα «σπιράλ θανάτου» για την ίδια την ιδέα της αέναης νίκης και της νικηφόρας ρωσικής αυτοκρατορίας. Όσο και αν η πουτινική προπαγάνδα προσπαθεί να παρουσιάσει τον πόλεμο ως «απελευθερωτικό» και «αντιναζιστικό», στα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης, η Ρωσία ως επιτιθέμενη και μάλιστα με τις θηριωδίες που διαπράττει ο στρατός της στις πρόσκαιρα κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας, έχει πάρει τη θέση της ναζιστικής Γερμανίας. Και αυτό είναι άδικο για εκείνους που έδωσαν τις ζωές τους στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Είναι άδικο και για εκείνους που τις δίνουν σήμερα, 77 χρόνια αργότερα, αντιστεκόμενοι στον ρωσικό ιμπεριαλισμό.

Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος έληξε με νίκη των συμμαχικών δυνάμεων το 1945.

Στο διάστημα που έχει μεσολαβήσει από τότε, οι ηττημένες χώρες Γερμανία, Ιταλία και Ιαπωνία, κατάφεραν, μέσα από σκληρή δουλειά, αλλά και με τη συμβολή των νικητών, να μετατραπούν σε χώρες οικονομικά εύρωστες, με πολυκομματικά πολιτικά συστήματα. Και οι τρεις συμμετέχουν στους κορυφαίους οικονομικούς και πολιτικούς σχηματισμούς της εποχής μας, την G7 και τη G20.

Οι Ρώσοι, το ίδιο διάστημα, είτε ως ΕΣΣΔ είτε ως Ρωσική Ομοσπονδία, το μόνο που κατάφεραν ήταν να γιορτάσουν 77 φορές την Ημέρα της Νίκης.

Από την πρώτη κιόλας ημέρα της ανάληψης της εξουσίας από τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ο τεράστιος και παντοδύναμος προπαγανδιστικός μηχανισμός του Κρεμλίνου, ξεκίνησε μια εκστρατεία η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «παράνοια της Νίκης».

Η εκστρατεία αυτή έθεσε τα θεμέλια για ένα ιδιότυπο «κοινωνικό συμβόλαιο» ανάμεσα στην απολυταρχική εξουσία και την κοινωνία και ξεκίνησε πολύ πριν τον σημερινό πόλεμο, πολύ πριν την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας, με ένα και μόνο στόχο: τα εκατομμύρια του πληθυσμού να υποστηρίξουν κάθε εγκληματική ενέργεια της εξουσίας.

Δύο είναι οι βασικές συνιστώσες αυτής της «παράνοιας της Νίκης»:

1) Η Νίκη το 1945 είναι το σημαντικότερο γεγονός της σύγχρονης ρωσικής ιστορίας

2) Η Ρωσία μπορεί να το επαναλάβει αν χρειαστεί.

Πρέπει να σημειωθεί ότι παρά το γεγονός πως η Ρωσία κατηγορεί τους πρώην συμμάχους της ότι αποσιωπούν τη δική της συνεισφορά στην κοινή νίκη κατά του ναζισμού, στο εσωτερικό της ίδιας της χώρας η υπόθεση αυτή παρουσιάζεται ως αποκλειστικό έργο της τότε ΕΣΣΔ, με την επίκληση των εκατομμυρίων θυμάτων του πολέμου.

Η διαφορά, όμως, είναι πως ενώ στη Δύση το θέμα της αποτίμησης του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου είναι αντικείμενο έγκριτων ιστορικών κανείς εκ των οποίων δεν αμφισβήτησε ποτέ τη μεγάλη συμβολή της ΕΣΣΔ στον κοινό αγώνα, στη Ρωσία το θέμα αυτό είναι της αποκλειστικής αρμοδιότητας ενός στενού κύκλου προπαγανδιστών του Κρεμλίνου.

Επικεντρώνοντας η ρωσική προπαγάνδα τις προσπάθειές της στην ανάδειξη της Νίκης και την παρουσίασή της ως το σημαντικότερο γεγονός της σύγχρονης ρωσικής ιστορίας, αποσιωπά τεχνηέντως δύο πράγματα:

Α) Τα τέσσερα τρομερά και τρομακτικά χρόνια που προηγήθηκαν αυτής της νίκης με τις απίστευτες αβλεψίες και τα λάθη της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας της ΕΣΣΔ

Β) τη συνεισφορά των άλλων λαών της τότε ΕΣΣΔ, μεταξύ δε αυτών και των Ουκρανών, στο «κοινό ταμείο του αίματος και της πολεμικής δόξας» για τη νίκη κατά του ναζισμού.

Η πολύχρονη αυτή πλύση εγκεφάλων, οδήγησε πολλές γενιές πολιτών της Ρωσικής Ομοσπονδίας να γνωρίζουν και να πιστεύουν μόνο στην τελική νίκη (και σε μία δύο άλλες μικρότερες, όπως εκείνη στο Στάλινγκραντ), χωρίς να γνωρίζει, ουσιαστικά, τι προηγήθηκε, και ιδίως τον βαρύ φόρο αίματος που κατέβαλαν οι λαοί και τα έθνη της ΕΣΣΔ λόγω των τεραστίων λαθών της πολιτικής ηγεσίας και του Στάλιν προσωπικά.

Ταυτόχρονα, μέσω της ανάδειξης αυτής της τελικής νίκης ως μοναδικού αξιομνημόνευτου περιστατικού, καλλιεργήθηκε και η «νοσταλγία του Στάλιν» ως στρατηλάτη και νικητή, τοποθετώντας τον στο ίδιο επίπεδο με τον Αλεξάντερ Νιέφσκι, τον Ντμίτρι Ντονσκόι και τον Αλεξάντρ Σουβόροφ, γιατί αυτό απλά βόλευε στη διαμόρφωση της νέας κρατικής ιδεολογίας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, κατά τη «βασιλεία Πούτιν».

Σήμερα, για τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών της Ρωσικής Ομοσπονδίας, τα πράγματα είναι πολύ απλά: «οι Γερμανοί μας επιτέθηκαν, τους αποκρούσαμε έξω από τη Μόσχα, στη συνέχεια τους τσακίσαμε στο Στάλινγκραντ και στην προεξάρχουσα του Κουρσκ και στο τέλος, πήραμε το Βερολίνο». Υπάρχει, δηλαδή, μία συγκεκριμένη αλληλουχία νικών και καταδίωξης του εχθρού.

Στο δεύτερο στάδιο, η πουτινική προπαγάνδα, επικεντρώνεται στην ιδέα: μπορούμε να το ξανακάνουμε, όποτε θέλουμε, με όποιον εχθρό επιλέξουμε (γιατί ας μην ξεχνάμε ότι ένα από τα βασικά επιχειρήματα της σύγχρονης ρωσικής προπαγάνδας είναι πως η Ρωσία βρίσκεται περικυκλωμένη από εχθρούς. Αυτό, όμως, δεν θυμίζει πολύ την πολιτική άποψη του Κομμουνιστικού Κόμματος της ΕΣΣΔ στις αρχές της δεκαετίας του 1930, σύμφωνα με την οποία «στη σοβιετική Ρωσία οικοδομείται ο σοσιαλισμός σε μία μόνο χώρα, η οποία βρίσκεται σε καπιταλιστική περικύκλωση»;).

Ο Δανιήλ Γκράνιν, βετεράνος του πολέμου, συγγραφέας, τον οποίο πολλοί από τους σύγχρονους Ρώσους θεωρούν «συνείδηση της πατρίδας», στο επίμετρο του βιβλίου Ο υπολοχαγός μου (Εκδόσεις samizdat, 2021) αναφέρει πως ρώσοι ιστορικοί, μελετώντας τα αρχεία του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, μιλούν πλέον για 47.000.000 θύματα, αριθμός που είναι διπλάσιος εκείνου που έχουμε συνηθίσει να ακούμε τις τελευταίες δεκαετίες.

Το θέμα των θυμάτων παρέμενε ταμπού τόσο στη Σοβιετική Ένωση, όσο και στην Ρωσική Ομοσπονδία για πολλές δεκαετίες. Αμέσως μετά τον πόλεμο, με εντολή του Στάλιν, μιλούσαν για 5 έως 7 εκατομμύρια νεκρούς. Αργότερα, ο αριθμός αυτός σταδιακά ανέβηκε στα 20 με 22 εκατομμύρια. Σήμερα, κανείς δεν αναφέρει αριθμό, παρά μόνο κάθε χρόνο στις 9 Μαΐου διοργανώνουν την εκδήλωση «Αθάνατο σύνταγμα», όπου οι συμμετέχοντες κρατούν πορτρέτα των προγόνων τους οι οποίοι πολέμησαν ή σκοτώθηκαν στον πόλεμο.

Δυστυχώς, δεν γίνεται καμία εκδήλωση για το «Αθάνατο παράπηγμα» των γκουλάγκ, ούτε για το «Αθάνατο τάγμα τιμωρημένων», στο οποίο συμμετείχαν πολιτικοί κρατούμενοι που ζήτησαν να πάνε να πολεμήσουν και τους ενέταξαν σε τέτοιες μονάδες, με αποκλειστική αποστολή την εκκαθάριση ναρκοπεδίων ή την κατάληψη πολυβολείων με γυμνά χέρια.

Έτσι, στο μυαλό του σύγχρονου πολίτη της Ρωσικής Ομοσπονδίας, η Ημέρα της Νίκης είναι ταυτισμένη με παρελάσεις, πυροτεχνήματα και δωρεάν σουβλάκια και μπύρες που μοιράζουν οι τοπικές αρχές.

Κανείς δεν τους μιλάει για τα θύματα που προκαλεί η «επανάληψη» αυτής της «νίκης» σήμερα στην Ουκρανία. Κανείς δεν τους μιλάει για τις χιλιάδες σφραγισμένα φέρετρα που επιστρέφουν στις ρωσικές περιφέρειες, αλλά και για τις χιλιάδες νεκρούς απλούς Ουκρανούς πολίτες, θύματα του ρωσικού επεκτατισμού και μεγαλοϊδεατισμού.

Κηρύσσοντας τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας, μπήκε σε ένα «σπιράλ θανάτου» για την ίδια την ιδέα της αέναης νίκης και της νικηφόρας ρωσικής αυτοκρατορίας. Όσο και αν η πουτινική προπαγάνδα προσπαθεί να παρουσιάσει τον πόλεμο ως «απελευθερωτικό» και «αντιναζιστικό», στα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης, η Ρωσία ως επιτιθέμενη και μάλιστα με τις θηριωδίες που διαπράττει ο στρατός της στις πρόσκαιρα κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας, έχει πάρει τη θέση της ναζιστικής Γερμανίας. Και αυτό είναι άδικο για εκείνους που έδωσαν τις ζωές τους στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Είναι άδικο και για εκείνους που τις δίνουν σήμερα, 77 χρόνια αργότερα, αντιστεκόμενοι στον ρωσικό ιμπεριαλισμό.

Πηγή: https://booksjournal.gr/