Η παρουσίαση του βιβλίου του Νίκου Κονδυλάτου στη Δημόσια Βιβλιοθήκη

Στον κατάμεστο κήπο της Δημόσιας Βιβλιοθήκης πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή το βράδυ η παρουσίαση του Βιβλίου του Νίκου Κονδυλάτου, «Η Λευκάδα αύριο, από την τουριστική μονοτροπία στην διαλεκτική της βιωσιμότητας», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «fagotto books».

Το βιβλίο προλόγισε η προϊσταμένη της Βιβλιοθήκης Μαρία Ρούσσου και μίλησαν ο Κώστας Κατηφόρης, δικηγόρος, ο Θεοδόσης Ψυχογιός, πολεοδόμος μηχανικός και η Μαρία Τασσοπούλου φιλόλογος. Ο συγγραφέας ολοκλήρωσε με την δική του τοποθέτηση και ακολούθησαν πολύ ενδιαφέρουσες παρεμβάσεις από τους παρευρισκόμενους.

Να σημειώσουμε τα εκπληκτικά σκίτσα του βιβλίου που είναι δουλειά της αρχιτέκτονος Νόνικας Οικονομοπούλου.

Θα παρουσιάσουμε παρακάτω αποσπάσματα από την τοποθέτηση της Μαρίας Ρούσσου και θα συνεχίσουμε σε άλλο άρθρο με τους άλλους ομιλητές.

Χαίρομαι που ο Νίκος δεν έμεινε στην εύκολη κριτική του καφενείου, και έκανε τις ανησυχίες του βιβλίο, όπου δεν επισημαίνει απλώς με παράπονα και πικρίες το μέγεθος της αταξίας και υπέρβασης στο δομημένο περιβάλλον, αλλά προχωρά με γόνιμες προτάσεις για τη βελτίωση του τόπου μας.

Προτάσεις που είναι αποτέλεσμα γνώσης, μακράς εμπειρίας, ώριμης σκέψης, υγιούς προβληματισμού και προσωπικής ευαισθησίας. Η σκέψη του Νίκου παρότι γνωρίζει και βιώνει, όπως όλοι μας, την ανευθυνότητα, την απάθεια και ανοχή για την αισθητική και συχνά τον αμοραλισμό μέρους της κοινωνίας που μας περιβάλει, παραμένει αθώα και γι’ αυτό γνήσια και δημιουργική.

Η σφαιρική παιδεία του τον οδήγησε σ’ ένα βιβλίο τεκμηριωμένο με ευρύτατη κι εμπεριστατωμένη βιβλιογραφία, που χωρίς περίσσια επιστημοσύνη, προσφέρει επιστημονική προσέγγιση κατανοητά και ανθρώπινα. Χωρίς κομπορρημοσύνες θέτει το δάκτυλο στους τύπους των ήλων, στα κακώς κείμενα του τόπου μας, καταγράφει όσα μας ταλαιπωρούν, αλλά δεν αρκείται σ’ αυτό και δεν εφησυχάζει. Προτείνει τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να διορθωθούν.

Όπως στην επαφή μαζί του με χαμόγελο και λακωνικά ανάβει μικρές σπίθες, έτσι και στο βιβλίο μας βάζει όλους προ των ευθυνών μας, πολίτες και πολιτικούς για το αυτονόητο: Η ανθρώπινη συνύπαρξη, η αλληλεγγύη, η ευημερία μας, ο πολιτισμός εν τέλει και η ποιότητα της ζωής μας είναι υπόθεση όλων μας. Έχει κάθε δίκιο να καμαρώνει για το ησυχαστήριό τους, όπου με τη στάση ζωής τους εκείνος και η Μάχη, δίνουν χώρο σε εναλλακτικές προτάσεις….

Αν θέλαμε να συμπυκνώσουμε σε δυο τρεις λέξεις την ουσία του βιβλίου, εκτός τον πολιτισμό, που αποτελεί την ομπρέλα, αυτές θα ήταν διαλεκτική και βιωσιμότητα. Και τα δυο είναι ο καθρέφτης του Νίκου: Δεν απευθύνεται στον αναγνώστη του σαν αυθεντία, δεν υποστηρίζει το αλάθητο, καλεί σε διάλογο όλους μας, αλλά πρωτίστως τους ιθύνοντες, όσους βρίσκονται σε θέσεις λήψης αποφάσεων.

Η ωριμότητα και η σεμνότητά του δεν του επιτρέπει να παραβλέψει ότι καταστρέφοντας τους πόρους και την πολιτιστική μας ταυτότητα δεν ασχημαίνουμε μόνο τη δική μας ζωή αλλά υποθηκεύουμε, ενώ δεν έχουμε κανένα τέτοιο δικαίωμα και το μέλλον των επόμενων γενεών.
Ο Νίκος υμνεί την ανθρώπινη κλίμακα και το μέτρο, την οικονομία, την αισθητική, στην εποχή μας, που οι αριθμοί υπερισχύουν της ποιότητας.

Στιγματίζει με λεπτό χιούμορ την έκπτωση, τη γραφειοκρατία, την παρακμή, τον ετερομομφικό ιδεασμό και τον καταναλωτισμό των νεοελλήνων και προσπαθεί εναγωνίως να μας αφυπνίσει για την ομορφιά και την ψυχή του τόπου και της ιστορίας του, για το σεβασμό του ανθρώπου και του περιβάλλοντος, να μας καλλιεργήσει την ευθύνη, να μας δείξει πόσο πιο όμορφος είναι ο κόσμος με δικαιοσύνη, διάλογο και αλληλοσεβασμό.

Έννοιες όπως εθνική και ατομική αυτογνωσία, ατομική και συλλογική ευθύνη, που μας απασχολούν, φυσικά και το συγγραφέα, και η καλλιέργειά τους θα μπορούσε να βελτιώσει τη ζωή και τον κόσμο μας…..

Καταδεικνύει πως μέσα απ’ τη διατήρηση και την αξιοποίηση της ομορφιάς και της γνησιότητας του τόπου μας και των έργων της λαϊκής σοφίας, κι απ τη διατήρηση της διαφορετικότητας του τόπου, θα ρθει το κέρδος. Έτσι η Λευκάδα θα είναι αξιοβίωτη για τους κατοίκους και οι επισκέπτες θα την απολαμβάνουν και θα τη σέβονται. Αυτό συνοψίζεται στη φράση:
«Να σεβαστούμε εμείς τον τόπο μας, να τον αγαπήσουμε πραγματικά, να εκτιμήσουμε την αξία του και όσα απλόχερα μας προσφέρει, να απολαύσουμε απ’ αυτόν ποιότητα ζωής και τότε είναι σίγουρο πως κι οι επισκέπτες μας θα έρχονται για ν απολαύσουν την ίδια ποιότητα».

Επειδή ο Νίκος αναφέρεται στο Αιγαίο, παρότι κι εκεί δεν είναι ρόδινα, μου δίνει το δικαίωμα να πω ότι εκεί προσπαθούν πιο πολύ να μη χαθεί η ταυτότητα κι η παράδοση κι επίσης αξιοποιούνται τα τοπικά προϊόντα μέσω του τουρισμού κι έτσι δεν συρρικνώνεται ο πρωτογενής τομέας παραγωγής, κίνδυνος που διαφαίνεται εδώ απ’ τη αιφνίδια μονοκαλλιέργεια ενός τόσο ευάλωτου προϊόντος όπως ο τουρισμός. Αυτό μπορεί να αποτελέσει τη στέρεη αειφορία της τουριστικής ανάπτυξης σε κάθε τόπο.

Στη Λευκάδα της ιστορίας και του πολιτισμού τα τελευταία 30 χρόνια έγιναν ραγδαίες μεταβολές, όχι υποχρεωτικά όλες κακές. Ως το 1980 δεν υπήρχε ίχνος εμπορικής κίνησης στον παραλιακό δρόμο και τα χρώματα της Δύσης που σήμερα απολαμβάνουμε πίσω απ’ τα παρκαρισμένα αμάξια, όπως επισημαίνει ο Νίκος, τότε απολάμβαναν οι κάτοικοι και τα πριάρια. Ενώ στον άη Γιάννη ήταν μπαράκες κι όχι τροχόσπιτα. Ο Fritz Berger όταν τον ρώτησαν πρόσφατα τι έχει αλλάξει απ’ τη Λευκάδα του 60 ως τη σημερινή, απάντησε ότι τότε ήταν μεγάλα χωριά με πολλά παιδιά και ζωντάνια και μικρή η πόλη, ενώ τώρα ερημώσαν τα χωριά κι έγινε μεγάλη η πόλη.

Αν πολιτισμός είναι αυτό που βλέπουμε, αυτό που ακούμε κι αυτό που βιώνουμε, ο Νίκος προτείνει μεταξύ άλλων πάρκα, πνεύμονες στην πόλη, παιδικές χαρές , ποδήλατα και άλλα για την ισορροπημένη ανάπτυξη του μαγικού τόπου μας. Πολιτισμός είναι και η μέριμνα για την προστασία της πόλης με το παραδοσιακό αντισεισμικό σύστημα, απ’ την αναρχία, τη φωτιά κλπ
Πολιτισμός κι ο Σεβασμός ανάμεσα στην Τοπική αυτοδιοίκηση και τους πολίτες, ώστε να προγραμματίζονται έργα για την Ποιότητα ζωής, με διάρκεια, ιεραρχώντας τους στόχους και όχι μόνο με βάση τα ευρωπαϊκά κονδύλια και τα εκατομμύρια που θα πέσουν στον τόπο.

Τα ρητορικά ερωτήματα του Νίκου αν είμαστε ικανοποιημένοι απ’ τις συνθήκες που επικρατούν το καλοκαίρι στη Λευκάδα, αν μας ικανοποιεί ο τρόπος που αναπτύσσεται η Λευκάδα κ.α. καλούν σε γόνιμο διάλογο που θα μπορούσε πολλά να προσφέρει αν συμπράξουν με Πολιτική βούληση, σχέδιο και πρόγραμμα….

Ας αξιοποιήσουμε λοιπόν το πλεόνασμα ιστορικότητας του τόπου, όχι μόνο για να καμαρώνουμε ότι ζούμε σε ιστορικό και μαγικό τόπο, αλλά κι ότι στεκόμαστε στο ύψος που μας επιβάλλεται…