HomeΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣΣυνδράμω ή Συντρέχω

Συνδράμω ή Συντρέχω

Εδώ και αρκετό καιρό τείνει να καθιερωθεί στη γλώσσα μας, χάριν εντυπωσιασμού ή νεωτερισμού, μια κολοβή υποτακτική αορίστου, αφού της έχει αποκοπεί ο βουλητικός σύνδεσμος ΝΑ, σαν ρήμα χρόνου ενεστώτα. «να συνδράμω». Υφίσταται λοιπόν ρήμα συνδράμω; Δε θα παρακινιόμουν να ασχοληθώ με το θέμα αν δεν έπεφτε στην αντίληψή μου η λαθεμένη χρήση του ρηματικού τύπου και από θεωρητικούς πανεπιστημιακούς καθηγητές.

Ανάμεσα σε αυτούς –και δεν είναι ο μόνος- ο κ. Κων/νος Φίλης σε πρωινάδικο τηλεοπτικού σταθμού, καθόλα όμως αξιόλογος διεθνολόγος και εκτελεστικός Δ/ντής Ερευνητικών προγραμμάτων του Ι.Δ.Σ.

Φυσικά και δεν υπάρχει ρήμα ΣΥΝΔΡΑΜΩ, όπως δεν υπάρχει και αναδράμω αλλά ανατρέχω, ούτε διαδράμω αλλά διατρέχω, ούτε προδράμω αλλά προτρέχω, ούτε προσδράμω αλλά προστρέχω, ούτε καταδράμω αλλά κατατρέχω, ούτε παραδράμω αλλά παρατρέχω (οι παρατρεχάμενοι), ούτε περιδράμω αλλά περιτρέχω κ.λ.π. Και τέλος αυτό που μας αφορά: δεν υφίσταται ρηματικός τύπος συνδράμω αλλά συντρέχω.

Τι συμβαίνει λοιπόν εδώ και παρασυρόμαστε στον ανύπαρκτο αυτό μεμονωμένο τύπο; Στην αρχαία ελληνική υπάρχει το ρήμα θέω=τρέχω (Θόας, ο βασιλιάς της Ταυρικής στην Ιφιγένεια εν Ταύροις του Ευριπίδη-βοηθός=αυτός που τρέχει προς τη βουή της μάχης για να ενισχύσει τους συμπολεμιστές του-ο Πλάτωνας ετυμολογούσε το Θεός από το θέω). Οι χρόνοι του Θέω: παρατατικός έθεον, μέλλ. Θεύσομαι , αόρ.β΄έδραμον. Επίσης υπάρχει το ρήμα τρέχω, παρατ. έτρεχον, μέλλ. δραμούμαι, αόρ.β΄ έδραμον. Κοινός αόριστος β΄ των 2 ρημάτων το έδραμον.

Από το θέμα του Αορίστου β΄ έ-δραμ-μον και με ποιοτική μεταβολή δρομ παράγονται πλείστες λέξεις (δρόμος, δρομή, δρομεύς και πολλά σύνθετά τους). Στη νεοελληνική γραμματική, για τον τύπο που εξετάζουμε, σχηματίζεται ο αόριστος συν-έδραμα, ο στιγμιαίος μέλλοντας θα συν-δράμω, η υποτακτική αορίστου να συν-δράμω και οι συντελικοί χρόνοι: έχω συν-δράμει, είχα συν-δράμει, θα έχω συν-δράμει, δηλαδή οι 5 χρόνοι που εκφράζουν στιγμιαίο ποιόν ενέργειας. Οι εξακολουθητικοί χρόνοι, που εκφράζουν διαρκές ποιόν ενέργειας, δηλ. ενεστώτας, παρατατικός και μέλλοντας διαρκείας, θα σχηματιστούν από το θέμα του ενεστώτα. Συντρέχω, συνέτρεχα, θα συντρέχω. Αν δε μας ακούγεται καλά το συντρέχω ας χρησιμοποιήσουμε ένα συνώνυμο, το βοηθώ, το συμπαρίσταμαι, συμμετέχω κ.α..

«Συντρέχει λοιπόν, τὸ συνέδριον τῶν Ἰουδαίων, ἵνα τὸν Δημιουργόν, καὶ Κτίστην τῶν ἁπάντων, Πιλάτῳ παραδώσῃ» ακούμε στα στιχηρά ιδιόμελα του τριωδίου στον εσπερινό της Μ. Πέμπτης και όχι συνδράμει.

Ας δούμε παραδείγματα στους 6 πρώτους χρόνους. Ενεστώτας: Η μητέρα του, παρά τα σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει, τον συντρέχει με όλες τις δυνάμεις της (όχι τον συνδράμει). Παρατατικός: Η μητέρα μας πάντοτε συνέτρεχε εμένα και την αδελφή μου. Εξακολουθητικός μέλλοντας: Ο υπουργός αθλητισμού δήλωσε ότι η κυβέρνηση καθ΄όλην τη διάρκεια της θητείας της θα συντρέχει (και όχι θα συνδράμει) τους συλλόγους που θέλουν να φτιάξουν τα γυμναστήριά τους. Στιγμ. Μέλλοντας: Το κόμμα πιστεύει πως οι φίλοι του θα το συνδράμουν οικονομικά στις προσεχείς εκλογές. Αόριστος: Ευχαριστούμε τον ιερέα της ενορίας μας γιατί συνέδραμε σημαντικά στο πένθος μας. Παρακείμενος: Η πολιτεία έχει ήδη συνδράμει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων των πλημμυροπαθών.

Ας συγκατανεύσουμε να δημιουργήσουμε ρήμα συνδράμω στον ενεστώτα. Ο παρατατικός συνέδραμα αλλά και ο αόριστος συνέδραμα. Τότε πώς θα ξεχωρίσουμε αν η συνδρομή ήταν διαρκής στο παρελθόν (δηλ. παρατατικός) ή στιγμιαία στο παρελθόν (αόριστος);

Να θυμηθούμε τέλος τον Κ. Καβάφη στις Θερμοπύλες: «πάλιν συντρέχοντες όσον μπορούνε, πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες». Δε γράφει συνδράμοντες.

Νικ. Ασπρογέρακας, Φιλόλογος

Προηγουμενο αρθρο
Γευσιγνωσία κρασιού στο εστιατόριο «EY ZHN»
Επομενο αρθρο
Υποκλίνομαι - Της Νόνης Σταματέλου

1 Σχόλιο

  1. Geo tsip
    6 Φεβρουαρίου 2023 at 17:26 — Απάντηση

    Γιατί όμως οι τύποι των χρόνων που σχηματίζονται από το θέμα τρεχ- συντάσσονται με απλή αιτιατική ( π.χ. συντρέχω τον φίλο
    μου ), ενώ οι αντίστοιχοι των χρόνων που δημιουργούνται από
    το θέμα δραμ- με εμπρόθετη ( π.χ. συνέδραμε στις προσπάθειες) ;

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.