Η άλλη Λευκάδα: Ένας κήπος με προσωπικότητα

Στα πλαίσια της προσπάθειας που έχουμε αναγγείλει για την προβολή όλων των σημαντικών πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στην υγιή ανάπτυξη της ενδοχώρας της Λευκάδας, βρεθήκαμε σήμερα στα Λαζαράτα και επισκεφτήκαμε το χτήμα του Σπύρου Λάζαρη.

Ένα χτήμα σημαντικό και μοναδικό σε σχέση με όσα μέχρι σήμερα έχουμε συναντήσει. Μορφολογικά και από άποψη χώματος είναι ένα συνηθισμένο χτήμα, από αυτά που ήταν εγκαταλελειμμένα για χρόνια. Θα μπορούσε να βρίσκεται σε οποιοδήποτε χωριό του νησιού μας. Αυτό που το κάνει ξεχωριστό είναι ο ιδιοκτήτης του Σπύρος Λάζαρης.

Ο Σπύρος δεν είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότης, δεν ζει από την παραγωγή του κτήματος του, ίσως δεν το θέλει… Θα μπορούσε όμως, αν όλα όσα παράγει, τα εκμεταλλευόταν πουλώντας τα.

Αγόρασε το χτήμα εδώ και πολλά χρόνια, μετά από προτροπή του πατέρα του, όσο ζούσε, και τον μακαρίζει γι’ αυτό. Νεαρός τότε, έχοντας όλο τον κόσμο στα πόδια του, ποτέ δεν μπορούσε να φανταστεί τι θα κατάφερνε να δημιουργήσει μέσα σ’ αυτό. Ο πατέρας του ήταν μισθωτός αλλά και αγρότης.

Ένα τροχαίο ατύχημα, ένας σοβαρός τραυματισμός στο χέρι και στο πόδι, η σοβαρή ασθένεια της μητέρας του, ήταν πολλά και τραγικά, ακόμα και για ένα νέο που αψηφά τον κίνδυνο. Αυτά όμως τα γεγονότα έγιναν η αφορμή, να στραφεί στη γη, να ρωτήσει, να μάθει, να την ακουμπήσει με τα χέρια του, να την αφουγκραστεί, κι αυτή να του ανταποδώσει με το παραπάνω όλες τις προσπάθειες του, να του γιατρέψει το σώμα και την ψυχή.

Το χτήμα ήταν στην αρχή μια ζούγκλα, έτσι χρειάστηκε πολύ χρόνο να το καθαρίσει. Μετά απ’ αυτό έγινε το δεύτερο σπίτι του. Παρατηρούσε με τις ώρες το χώμα, τη βροχή, τον αέρα, τα έντομα. Μίλησε με παλιούς αγρότες και εργάτες της γης στο χωριό του και ξεκίνησε μια όμορφη περιπέτεια που δεν τον πρόδωσε ποτέ μέχρι σήμερα.

Ο Σπύρος είναι 36 χρονών. Είναι ένα καλλιεργημένο και ιδιαίτερα ευαίσθητο και ευαισθητοποιημένο άτομο. Ο πατέρας του εργαζόταν στο ΤΑΟΛ, πωλούσε τα φυτοφάρμακα. Ίσως από αυτό εισόδημα να μεγάλωσε και ο ίδιος. Όμως μετά από πολλή μελέτη, αποφάσισε να μη βάλει ποτέ κανένα δηλητήριο στο δικό του χτήμα.

Δούλευε λίγο ώστε να εξασφαλίζει τα προς το ζείν και μετά σταματούσε και αφοσιωνόταν στην προσπάθειά του. Πελέκισε με τα χέρια του βράχια ολόκληρα που βρίσκονται περιμετρικά στο χτήμα του. Με τις πέτρες έφτιαξε γερές, στέρεες και πανέμορφες ξερολιθιές, ώστε να προστατεύει και να εμπλουτίζει το χώμα του. Τριγύρισε όλο το νησί και συγκέντρωσε λουλούδια, δέντρα και φυτά και τα φύτεψε ακολουθώντας πιστά την αλυσίδα της φύσης, με μικρά αλλά σταθερά βήματα.

Δεν υπάρχει τίποτα που δεν μπορεί να ευδοκιμήσει στο χτήμα του Σπύρου. Έχει τώρα πια τους δικούς του σπόρους. Τα πιο ευαίσθητα, τα φυτεύει κοντά στα βράχια ώστε να έχουν ζεστασιά και απόγωνο. Ο ίδιος μπολιάζει από χρόνια κάθε είδους δέντρο.

Εκτός από τα δέντρα, τα φυτά, τα κηπευτικά και τα λουλούδια, δεν θα μπορούσαν ν’ αφήσουν ασυγκίνητο το Σπύρο τα βότανα. Είναι γεμάτο το νησί μας με κάθε είδους βότανο και αρωματικό φυτό. Μέτρησα και φωτογράφισα στο χτήμα πάνω από τριάντα. Όλα αυτά τα έψαξε, τ’ ανακάλυψε, τα φύτεψε, και τώρα τα βλέπει να μεγαλώνουν. Διδάσκεται ακόμα και ο ίδιος από τη μοναδική διαδικασία της όμορφης δημιουργίας και συνέχειας της φύσης.

Φεύγοντας από το χτήμα του Σπύρου στην τοποθεσία «παλιόχωρα», αισθάνθηκα την ανάγκη να υποκλιθώ σ’ αυτό το νέο άντρα, για ό,τι έχει δημιουργήσει, αλλά και σ’ αυτά τα «χώματα» για τις γεύσεις και μυρωδιές που με πλημμύρισαν. Ήταν κρυμμένες στο πίσω μέρος του μυαλού μου, νόμιζα, ότι δεν υπάρχουν πια.

Δεν μπορούσα να συγκρατήσω τον ενθουσιασμό μου. Η σκέψη μου κάλπαζε. Σε μια άλλη χώρα, κάτω από άλλες συνθήκες, διαφορετικές από αυτές που έχουμε εγκλωβιστεί όλοι, αυτή η «σοφία» και οι γνώσεις που απέκτησε ο Σπύρος στην μέχρι τώρα μοναχική του πορεία, πόσο πολύτιμες θα μπορούσαν να αποδειχτούν!

Πόσο σημαντικό θα ήταν, να στέλναμε τα παιδιά μας από το Δημοτικό ακόμη, πριν τους αγοράσουμε κινητό τηλέφωνο, στο χτήμα του Σπύρου να παρακολουθήσουν το μπόλιασμα ενός δέντρου. Και την άλλη χρονιά να τα ξαναπηγαίναμε, να καμαρώσουν το δέντρο γεμάτο καρπούς. Να βλέπανε το Σπύρο να «καλωσορίζει» τους «βασιλιάδες» που τον επισκέπτονται, γιατί θα διώξουν τη μελίγκρα. Να τον βλέπανε να φτιάχνει φωλιές για τα πουλιά (παπαδίτσες) από νεροκολοκύθες, να τις κρεμάει ψηλά, ώστε να εγκατασταθούν στο χτήμα του, για να διώχνουν τις ακρίδες. Να τον βλέπανε να ρίχνει μια στάλα χώμα στη σχισμή ενός βράχου και να φυτεύει ένα λουλούδι. Να ‘βλεπαν την αλυσίδα της δημιουργίας της φύσης σε λειτουργία 365 μέρες το χρόνο.

Πόσο σημαντικό θα ήταν αν καλούσαμε το Σπύρο να μοιραστεί μαζί με άλλους, όλες τις γνώσεις και τις εμπειρίες που αποκόμισε και αποκομίζει κάθε μέρα στην επαφή του με τη φύση.

Ο Σπύρος είναι ένας ξεχωριστός και ιδιαίτερος άνθρωπος. Οι ποσότητες που καλλιεργεί είναι ελάχιστες, δεν τον ενδιαφέρει να πουλήσει. Ο κήπος είναι το μεράκι του.

Τέτοιες όμως πρωτοβουλίες θα μπορούσαν να αναπτυχθούν σε κάθε χωριό αυτού του νησιού. Το χώμα μας είναι άγιο και ευλογημένο, μπορεί να παράγει τα πάντα. Τα καθαρά προϊόντα που παράγει ο Σπύρος είναι περιζήτητα και πανάκριβα. Σε μεγαλύτερη κλίμακα θα μπορούσαν να γίνουν μικρές ατομικές και μεγάλες επιχειρήσεις.

Η ενδοχώρα μας είναι ακόμα παρθένα, ευτυχώς, και θα μπορούσε να αποδώσει πολλά.

Στη γειτονική μας Ιταλία, τελευταία και σε αρκετά μέρη της χώρας μας, δημιουργούνται μέσα σε κτήματα που καλλιεργούνται αγνά προϊόντα, μικροί ξενώνες. Υπάρχει διεθνώς ένα εν δυνάμει μεγάλο ρεύμα τουριστών που ακριβοπληρώνουν, ώστε να ζήσουν κοντά στη φύση και να τραφούν με αγνά προϊόντα.

Πολλά θα μπορούσαν να γίνουν και στην ενδοχώρα της Λευκάδας σ’ αυτό τον τομέα. Φτάνει σ’ αυτή την προσπάθεια, να μην πάρουμε για συμβουλάτορες, αυτούς που συνέβαλαν στη μέχρι σήμερα «ανάπτυξη» της Λευκάδας στα παράλια!

Ο Σπύρος είναι σεμνός και ντροπαλός, δεν θέλει κανενός είδους προβολή. Με το ζόρι τον φωτογράφισα. Αισθάνομαι άσχημα που τον πιέσαμε και δημοσιοποιήσαμε την δική του ατομική προσπάθεια. Τον «χρησιμοποιούμε» όμως σαν λαμπρό και φωτεινό παράδειγμα και ελπίζω να μας συγχωρήσει.

Βιολέττα Σάντα

Υ.Σ. Θερμές ευχαριστίες στον κ. Ηλία Τσαλίκη που «ανακάλυψε» το Σπύρο, αλλά και πολλές άλλες αξιόλογες πρωτοβουλίες που θα σας παρουσιάσουμε στη συνέχεια.