Ανακοινωθέν Δ΄ Μοναστικού Συνεδρίου Ιεράς Μονής Φανερωμένης

siteadmin • 2 Νοεμβρίου 2023

ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ

Δ΄ ΜΟΝΑΣΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ

20 – 22 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2023

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ

Στήν Ἱερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης Λευκάδος πραγματοποιήθηκε κατά τό τριήμερο 20 – 22 Ὀκτωβρίου 2023 τό Τέταρτο Μοναστικό Συνέδριο μέ θέμα «Ὁ Ὀρθόδοξος Μοναχισμός καί οἱ κίνδυνοι τῆς ἐκκοσμίκευσης», καί διοργανωτή τήν Ἱερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης, μέ τήν εὐλογία τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λευκάδος καί Ἰθάκης κ.κ. Θεοφίλου, ὁ ὁποῖος κήρυξε καί τήν ἔναρξη τῶν ἐργασιῶν. Ἐκπρόσωπος τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου ἦταν ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νικοπόλεως καί Πρεβέζης κ.κ. Χρυσόστομος, ἐνῶ τήν εὐλογία τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου καί τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου κ.κ. Ἱερωνύμου μετέφερε ὁ Σεβασμιώτατος Ἐλασσῶνος κ.κ. Χαρίτων.

Τό Συνέδριο εὐλόγησαν μέ τήν παρουσία τους ἐπίσης οἱ Σεβασμιώτατοι Μητροπολίται Θηβῶν κ.κ. Γεώργιος, Ἄρτης κ.κ. Καλλίνικος, Γρεβενῶν κ.κ. Δαβίδ, Ἠλείας καί Ὠλένης κ.κ. Ἀθανάσιος, πρώην Ἄρτης κ.κ. Ἰγνάτιος καί οἱ Θεοφιλέστατοι Ἐπίσκοποι Ἀμορίου κ.κ. Νικηφόρος, Στρατονικείας κ.κ. Στέφανος καί Εὐμενείας κ.κ. Εἰρηναῖος, ἐνῶ στίς ἐργασίες του συμμετεῖχαν δεκαέξι εἰσηγητές, μέ ἐπικεφαλῆς τούς Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτες Ἀργολίδος κ.κ. Νεκτάριο καί Φθιώτιδος κ.κ. Συμεών, καθώς ἐπίσης σημαντικός ἀριθμός κληρικῶν, μοναχῶν, μοναζουσῶν καί λαϊκῶν ἀδελφῶν.

Κατά τήν ὑποδοχή τῶν συνέδρων ὁ Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παναγίας Φανερωμένης Ἀρχιμ. Νικηφόρος τόνισε τήν εὐλογημένη εὐκαιρία τῆς συγκεντρώσεως τῶν πατέρων καί μοναστῶν – μοναστριῶν ὡς ἀφορμή μεγάλης χαρᾶς καί δοξολογίας τοῦ Θεοῦ.

Μηνύματα πρός τό Συνέδριο ἀπέστειλαν ἤ ἀπηύθυναν ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαρίσης καί Τυρνάβου κ.κ. Ἱερώνυμος, ὁ Βουλευτής Λευκάδος κ. Ἀθανάσιος Καββαδᾶς, ὁ Δήμαρχος Λευκάδος κ. Χαράλαμπος Καλός καί ὁ Πρόεδρος Συλλόγου Λευκαδίων Ἡλιούπολης κ. Χριστογιάννης Φουρλάνος.

1. Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ἀργολίδος κ.κ. Νεκτάριος στήν ὁμιλία του μέ θέμα τήν φράση ἀπό τό Γεροντικό «Μή μολύνωμεν τόν τόπον ὃν οἱ πατέρες ἡμῶν ἐκκαθάρισαν ἀπό τῶν δαιμόνων» ἐτόνισε ὅτι ὁ ὑγιής μοναχισμός εἶναι ἡ γρηγοροῦσα συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας καί δέν ἀποτελεῖ φυγή ἀπό τίς δυσκολίες τοῦ κόσμου ἀλλά ἀντιπαράθεση μέ τόν σατανᾶ καί χωρίς ἐφησυχασμό συνεχής ἀγώνας νά μήν ἐπανέλθει στή μοναχική ζωή μέ τήν ἐκκοσμίκευσή της. Μιά ἐκκοσμίκευση πού εἶναι ὁρατή στίς τάσεις ἐπιβολῆς ἐξουσίας, στήν ἐπίδειξη πολυτέλειας, στήν κακή χρήση τῆς σύγχρονης τεχνολογίας, στή νοσηρή ἐνασχόληση μέ τήν ἐσχατολογία, στή συνωμοσιολογία καθώς καί στήν ἐμπορευματοποίηση τῶν χαρισμάτων καί τήν αὐτονόμησή τους ἀπό τήν ἐν ταπεινώσει καί αὐτομεμψίᾳ ὑγιῆ μοναχική ζωή.

2. Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φθιώτιδος κ.κ. Συμεών στήν ὁμιλία του μέ θέμα «Φῶς τοῦ κόσμου οἱ μοναχοί» καί ὁ κίνδυνος νά γίνει φῶς τῶν μοναχῶν ὁ κόσμος…» τόνισε ὅτι ἡ πολιτεία τῶν μοναχῶν εἶναι ἀγγελική πολιτεία καί ὡς ἀγγελική πολιτεία φωτίζει καί νοηματοδοτεῖ τήν τῶν ἀνθρώπων πολιτεία, τή ζωή τοῦ κόσμου. Ἐπικοινωνεῖ ὁ μοναχός μέ τόν Θεό, ἐπικοινωνεῖ ὅμως καί μέ τόν κόσμο. Προέρχεται ἐκ τοῦ κόσμου, ζεῖ καί κινεῖται ἐν τῷ κόσμῳ, πλήν ὅμως ἡ πολιτεία του, ὁ τρόπος τῆς ὑπάρξεώς του δέν εἶναι ἐκ τοῦ κόσμου ἀλλά ἐκ τοῦ οὐρανοῦ. Τό ἰδεότυπο τοῦ μοναχοῦ τό ἀποτυπώνει ὁ χαρακτηρισμός πού προσέδωσε ἡ ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας μας στούς ἐπιτυχημένους μοναχούς: «ἐπίγειος ἄγγελος – οὐράνιος ἄνθρωπος». Ὁ Σεβασμιώτατος ἔθεσε τό ἐρώτημα: «Ἄραγε οἱ σημερινοί μοναχοί εἶναι ἐπιτυχημένοι; Λειτουργοῦν κατ’ ἀκρίβειαν μέ αὐτές τίς θεμελιώδεις ἀρχές τοῦ πολιτεύματός τους; Μήπως ὑπάρχουν ἐκτροπές, παρεκκλίσεις, παθογένειες, προβλήματα καί νοσηρές καταστάσεις; Φωτίζει ὁ σύγχρονος μοναχός τόν κόσμο ἤ εἶναι ἕνα ἄβουλο παρακολούθημά του καί οὐσιαστικά σύρεται ἀπό τά κελεύσματά του; Ὑπάρχει ἐκκοσμίκευση; Καί ἄν ναί, σέ τί βαθμό;» Τίς ἀπαντήσεις στά ἐρωτήματα αὐτά ὁ Σεβασμιώτατος κ. Συμεών τίς προσέγγισε μέσα ἀπό τήν προβολή ἑνός ἐπιτυχημένου σύγχρονου μοναχοῦ, τοῦ Ὁσίου Βησσαρίωνος τοῦ Ἀγαθωνίτου. Μέσα ἀπό συγκεκριμένα γεγονότα, πραγματικά περιστατικά ἀπό τή βιοτή τοῦ Ὁσίου, ὁ Σεβασμιώτατος τόνισε ὅτι μπορεῖ ἕνας μοναχός νά ζεῖ ἐν ἀπολύτῳ μονώσει, χωρίς κανένα ἀπολύτως μέσα στή διάθεσή του, νά μήν ἔχει ἐπαφή μέ τόν κόσμο, καί παρά ταῦτα νά βασιλεύει καί νά κυριαρχεῖ ὁ κόσμος μέσα του καί ὄχι τό πολίτευμα τῶν ἀγγέλων· σέ ἀντίθεση μέ τόν Ὅσιο Βησσαρίωνα, ὁ ὁποῖος, ἐνῶ ἔζησε μέσα στόν κόσμο, ἡ τεράστια ἐμπλοκή του μέ τόν κόσμο, δέν τόν ἐκκοσμίκευσε, δέν τόν ἔβλαψε, δέν μόλυνε τό φρόνημά του, δέν τόν ἀποπροσανατόλισε ἀπό τήν ἀποστολή του ὡς μοναχοῦ, ἀλλά καί τόν ἴδιο ὠφέλησε καί τούς ἀνθρώπους, καθώς ὑπῆρξε ἐν τέλει φῶς γιά τόν κόσμο, καί ἀποτελεῖ ἕνα διαχρονικό ὑπόδειγμα μοναχοῦ.

3. Ὁ Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης Ἐφραίμ, Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Βατοπαιδίου Ἁγίου Ὂρους στήν ὁμιλία του μέ θέμα «Ὁ Ἃγιος Ἰωσήφ ὁ Ἡσυχαστής ὡς σύγχρονος γενάρχης τοῦ Μοναχισμοῦ» ἐτόνισε ὅτι ὁ μοναχισμός δέν εἶναι ἀνθρώπινη ἐπινόηση ἀλλά χάρισμα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ὅτι ὁ μοναχός δέν μισεῖ τόν κόσμο ἀλλά τό κοσμικό φρόνημα. Ὄχι ἁπλῶς δέν εἶναι ἀκοινώνητος ἀλλά πιό κοινωνικός ἀπό τούς κοσμικούς, ἀφοῦ συμμετέχει μέ τήν προσευχή του στίς θλίψεις ὅλου τοῦ κόσμου. Ἔπειτα ἀναφέρθηκε στό πῶς ὁ Ἅγιος Ἰωσήφ ὁ Ἡσυχαστής ἔγινε σύγχρονος γενάρχης τοῦ μοναχισμοῦ σέ ὅλο τόν κόσμο καί – κατά τόν ἅγιο Σωφρόνιο τοῦ Ἔσσεξ «πνευματικός στρατηγός», ἀναζωπυρώνοντας τό ἡσυχαστικό καί φιλοκαλικό πνεῦμα μέ τό «κυνήγι», ὅπως ἔλεγε, «τῆς ἐν αἰσθήσει Πνεύματος νοουμένης Χάριτος τοῦ Θεοῦ» μέ τήν καλλιέργεια τῆς νοερᾶς προσευχῆς, τήν συχνή ἐξαγόρευση τῶν λογισμῶν καί τήν καθημερινή τέλεση τῆς Θείας Λει τουργίας.

4. Ὁ Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης Ἐλισσαῖος, Καθηγούμενος Ἱερᾶς Μονῆς Σίμωνος Πέτρας Ἁγίου Ὂρους στήν ὁμιλία του μέ θέμα «Χαρακτηριστικά στοιχεία τῆς πνευματικῆς καταστάσεως τοῦ μοναχοῦ. Ἀναφορά στόν Γέροντα Αἰμιλιανό» ἐπεσήμανε ὅτι ὁ μοναχισμός δέν εἶναι οὔτε ἰδεολογία οὔτε τεχνική οὔτε σέκτα ἀλλά ἀποσκοπεῖ στή δημιουργία κοινωνίας ἐλευθέρων ἀνθρώπων πού στοχεύουν νά ἔλθουν σέ ὑποστατική ἕνωση μέ τόν Χριστό διά τῆς ἀσκήσεως τῶν μοναχικῶν ἀρετῶν. Μοναχός εἶναι «ὁ πάντων χωρισθείς καί τοῖς πᾶσι συνηρμοσμένος», πού ἀναζητώντας τή χαρά μέσα στούς κόπους καί τό τέλος μέσα στό ΝΥΝ τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ ἀντιπαρατάσσεται στήν ἀνελευθερία τῆς ἐκκοσμίκευσης.

5. Ὁ Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης Μεθόδιος Κρητικός, Καθηγούμενος Ἱερᾶς Μονῆς Ἀναστάντος Χριστοῦ Πειραιῶς στήν ὁμιλία του μέ θέμα «Τό ἂθλημα τῆς ὑπακοῆς ὡς τρόπος ἀντιμετώπισης τῶν κινδύνων ἐκκοσμίκευσης» τόνισε ὅτι ἡ ἀποβολή τοῦ κοσμικοῦ φρονήματος καί πρόσ

ληψη τοῦ φρονήματος τοῦ Χριστοῦ εἶναι βασικός σκοπός τῶν μοναχῶν. Παρ θενία, ἀκτημοσύνη καί ὑπακοή συνιστοῦν τά θεμελιώδη ἀγωνίσματά τους. Ὁ ὐποτακτικός ὑπακούει ἐλευθέρως στόν Γέροντα καί ὄχι ἀναγκαστικῶς. Ἀλλά καί ὁ Γέροντας τελεῖ ἐν ὑπακοῇ στό θέλημα τοῦ Θεοῦ γιά τόν κάθε μοναχό, καί δέν μεταφέρει, οὔτε ἐπιβάλλει δικά του θελήματα ἤ γνῶμες. Ἡ ὑπακοή εἶναι ἄθλημα ἀγάπης καί ἐλευθερίας ἀμφοτέρωθεν καί ὁδηγεῖ στήν ἀπόκτηση τοῦ φρονήματος τοῦ Χριστοῦ. Τό φρόνημα τῆς ὑπακοῆς διέπει ὅλον τόν θεσμό τῆς Ἐκκλησίας, διότι αὐτό εἶναι τό φρόνημα τοῦ Χριστοῦ. Ἐκεῖνος ἐμπνέει κάθε σχέση ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ. Ἐκεῖνος ἀποκαλύπτει τήν πονηρία τῆς ἐκκοσμίκευσης καί τό ἀδιέξοδο τῶν κοσμικῶν ἐπιλογῶν.

6. Ὁ Ὁσιολογιώτατος Μοναχός Μάξιμος Ἰβηρίτης στήν ὁμιλία του μέ θέμα «Ὁ Λευκάδιος λόγιος Ἀρχιμανδρίτης Χριστοφόρος Κτενᾶς, ὁ πάλαι ποτέ Ἰβηρίτης» (1864-1948) ἀναφέρθηκε στήν φωτεινή προσωπικότητα τοῦ Λευκαδίου ἁγιορείτου, ὁ ὁποῖος, ἐκτός ἀπό πολυγραφώτατος καί δεινός ἐπιστημονικός ἐρευνητής, διακόνησε τήν Ἐκκλησία καί στό Ἁγιον Ὄρος καί στό Πατριαρχεῖο καί σέ ἑλληνικές κοινότητες τῆς Ρουμανίας, χωρίς νά ἀφήσει τό κοσμικό φρόνημα νά τόν ἀλλοτριώσει καί νά κάμψει τό ἀσυμβίβαστο τοῦ χαρακτήρα του, πού ἐξέφραζε μέ τή ρήση: «Λέγε πανταχοῦ καί πάντοτε καθαράν τήν ἀλήθειαν, πράττε τό δίκαιον καί τό νόμιμον καί μή φοβοῦ οὐδένα»

7. Ὁ Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης Νίκων Κουτσίδης ἀπό τήν Ἱερά Μονή Προφήτου Ἠλιού Πρεβέζης στήν ὁμιλία του μέ θέμα «Καταλλα γή μέ τόν ἑαυτόν μου» εἶπε ὅτι καταλλαγή, συμφιλίωση μέ τόν Θεό καί τόν κατ’ εἰκόνα Αὐτοῦ ἀληθινό ἑαυτό μας ἐπιτυγχάνεται μέ τήν ἀκατάπαυστη πάλη κατά τοῦ σαρκικοῦ καί κοσμικοῦ φρονήματος, μέχρι νά ἀποκτήσουμε καί νά μάθουμε νά κρατᾶμε τό φρόνημα τοῦ Θεοῦ. Τότε ἔρχεται ἡ ἐσωτερική εἰρήνη, καρπός τῆς ἀπάθειας. Αὐτός ὁ ἀγώνας εἶναι τό κατ᾿ ἐξοχήν ἔργο τοῦ μοναχοῦ, ἀποτελεῖ τὀ θεμέλιο τῆς μοναστικῆς ζωῆς καί τό πιό δυναμικό ὅπλο κατά τῆς ἐκκοσμίκευσης.

8. Ὁ Αἰδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Ἰωάννης Σκιαδαρέ σης, Ὁμότιμος Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Α.Π.Θ. στήν ὁμιλία του μέ θέμα «Οἱ πειρασμοί τοῦ Κυρίου. Τρόποι ἐκκοσμίκευσης καί ἡ ὑπέρβασή τους» ἔδειξε ὅτι οἱ ὑπό τοῦ διαβόλου πειρασμοί τοῦ Κυρίου ἀποκαλύπτουν τούς βασικούς ἄξονες τοῦ πειρασμοῦ τῆς ἐκκοσμίκευσης, ἐνῶ ἡ ὑπό τοῦ Κυρίου ἀντιμετώπισή τους ἀποτελεῖ τό καταπληκτικό ἀντιστάθμισμα

(σύμφωνα μέ τό τοῦ Χρυσοστόμου «ἡ εἰς τόν Θεόν ἐλπίς πάντα μεταρρυθμίζει») καί τούς τρεῖς πόλους τῆς ἔνθεης ἐν τῷ κόσμῳ ζωῆς λαϊκῶν καί μοναχῶν. Ὁ Χριστός, πού εἶναι καί τό πρότυπο τῶν μοναχῶν, κατέρριψε στήν ἔρημο τίς πολύ λειψές πειρασμικές προτάσεις τοῦ δαιμονικοῦ κοσμικοῦ φρονήματος ἀντιπαρατάσσοντας τό φρόνημα τοῦ Σταυροῦ, τήν διά τοῦ Σταυροῦ ἐκδηλούμενη προαιώνια φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ.

9. Ὁ Αἰδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Εὐάγγελος Παπανι κολάου, Θεολόγος, Ἰατρός καί Ἱεραπόστολος: στήν ὁμιλία του μέ θέμα «Ἡ ἐν κινδύνοις πορεία τοῦ μοναχισμοῦ ἀπό τόν κόσμο στήν ἒρημο καί ἀπό τήν ἒρημο στόν κόσμο» ἐπεσήμανε ὡς βασικές αἰτίες τῆς ἐκκοσμίκευσης τήν ἔλλευψη συστηματικῆς κατήχησης, τήν ἀσυνέπεια ἔργων καί λόγων, τήν ἀπουσία ἀγάπης καί ἐνσυναίσθησης καί ὅτι ξεχνᾶμε ὅτι ὁ Θεός «ἐν ἁπλότητι καί ταπεινώσει ἐμφανίζεται». Τόνισε ὅτι ἡ ἄσκηση δέν πρέπει νά γίνεται «αὐτοείδωλον» καί «φυτόν ὑπό τῆς κενοδοξίας ποτιζόμενον» καί ὅτι ἡ ἀποταγή δέν πρέπει νά εἶναι καρπός ἐπιπόλαιων ἐνθουσιασμῶν ἤ ἀναζήτησης προορατικῶν γερόντων. Ἡ πνευματική καθοδήγηση πρέπει νά γίνεται ἀπό ἔμπειρο διακριτικό γέροντα κατάλληλου γιά τήν θεραπεία τῶν παθῶν μας.

10. Ὁ Αἰδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Βασίλειος Θερμός, Παιδοψυχίατρος, Δρ. Θεολογίας καί Καθηγητής στήν Α.Ε.Α.Α. στήν ὁμιλία του μέ θέμα «Νοσηρές μοναχικές κλήσεις ὡς μορφή ἐκκοσμίκευσης» ἐπεσήμανε ὅτι νοσηρά κίνητρα γιά μοναχική ἀφιέρωση μπορεῖ νά εἶναι ἡ προσωπολατρεία, ἡ νοσηρή ἀναζήτηση ἀγάπης καί στοργῆς ἤ ἡ δυσπιστία ἤ φόβος πρός τό ἄλλο φύλο, καθώς καί οἱ ὑπό τῶν προεστώτων καλλιεργού μενες ἐπιρροή ἤ ὑποβολή. Οἱ νοσηρές αὐτές μοναχικές κλίσεις, ὅπως καί ἡ Πατερική κληρονομιά καταδεικνύει, ἀποτελοῦν ὄντως μορφές ἐκκοσμί κευσης, ἀφοῦ στό κέντρο δέν εἶναι ἡ ἀγάπη γιά τόν Χριστό ἀλλά ἡ ἐλπίδα γιά ἐκπλήρωση ψυχικῶν ἀναγκῶν. Γι’ αὐτό κεντρικός ἄξονας τῆς ποιμαντικῆς τῶν μοναχικῶν κλίσεων ὀφείλει νά εἶναι ὁ ἀγώνας νά βιώνει ὁ μοναχός ἐρωτικά τήν μοναχική του κλίση.

11. Ἡ Ὁσιολογιωτάτη Γερόντισσα Πορφυρία, Καθηγουμένη Ἱερᾶς Μονῆς Ἀναλήψεως Σίψας Δράμας στήν ὁμιλία της μέ θέμα «Ἡ Γερόντισσα Ἀκυλίνα τῆς Σίψας πρότυπο μή ἐκκοσμεκευμένης μοναχῆς» παρουσίασε τίς ἀρετές πού κοσμοῦσαν τήν Γερόντισσα Ἀκυλίνας Παρμαξίδου, κτιτόρισσας

τῆς Ἱ. Μονῆς Ἀναλήψεως, ἡ ὁποία ἀνάλωσε τή ζωή της ὄχι μόνο στό νά κτίσει μία μεγαλόπρεπη Μονή ἀλλά καί νά κρατήσει τό λιτό ἀσκητικό φρόνημα τῶν ἀρχαίων Πατέρων. Ἀγωνίσθηκε μέ τήν δυναμική της εὐγένεια νά μήν εἰσχωρήσει στό μοναστήρι της ἡ πολυτέλεια, ἡ χλιδή, ἡ τρυφή, οἱ δημόσιες σχέσεις, τά κοσμικά διακονήματα, οἱ ἔξοδοι στόν κόσμο καί γενικά κάθε τι, πού θά ἀπειλοῦσε αὐτό τό γνήσιο ἀσκητικό φρόνημα.

12. Ἡ Ὁσιολογιωτάτη Γερόντισσα Φοίβη, Καθηγουμένη Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Θεοδοσίου Ἀργολίδος στήν ὁμιλία της μέ θέμα «Μοναστική ἀφιέρωσις σέ ἓναν ἐκκοσμικευμένο κόσμο» ἐτόνισε ὅτι ἡ μοναχική ζωή εἶναι προφητική, ἀποστολική καί μαρτυρική ζωή, ἀφοῦ καί οἱ προφῆτες καί οἱ ἀπόστολοι καί οἱ μάρτυρες ἐφάρμοσαν τήν ἐντολή τοῦ Χριστοῦ «ἔσεσθέ μοι μάρτυρες ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς» ἀπαρνούμενοι τό κοσμικό φρόνημα καί ἐνίοτε προσφέροντας καί μαρτύριον αἵματος. Ἡ Γερόντισσα ἐπεσήμανε ὅτι φυγή ἐκ τοῦ κόσμου κατά τούς Πατέρες δέν εἶναι μόνο μιά τοπική ἀπομάκρυνση ἀπό τίς πόλεις ἀλλά «τό καταλιπεῖν ἑαυτόν ἔξω τῶν τῆς σαρκός θελημάτων καί ἀπελθεῖν εἰς ἐρημίαν παθῶν». Ἡ ἐκκλησιαστική μαρτυρία τῆς Ἀληθείας πού πρέπει νά προσφέρουν οἱ μοναχοί στούς ἐντός τῆς ἐρημίας τῆς Ἱστορίας περιπλανωμένους κατατίθεται καί ἐντός καί πέριξ τῆς μοναστηριακῆς μάνδρας χωρίς νά παραβλάπτεται ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή καί ἡ κοινωνία μέ τήν πραγματικότητα τῆς Θείας Βασιλείας.

13. Ἡ Ὁσιολογιωτάτη Γερόντισσα Φιλοθέη τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Βρυούλων στήν ὁμιλία της μέ θέμα «Μέσα ἢ ἒξω ἀπό τόν κόσμο;» ἐτόνισε ὅτι κινδυνεύουμε νά ἐκοσμικευθοῦμε ὅταν ξεφύγουμε ἀπό τόν ἀληθινό μας στόχο καί, ἀντί νά ὀμορφαίνουμε τόν κόσμο, γινόμαστε ἐμεῖς κόσμος. Ἄν κρατήσουμε βαθειἀ στήν καρδιά μας σάν βασικό κριτήριο τήν γεμάτη ἀγάπη καί στοργή προσευχή μας γιά κάθε πονεμένο ἄνθρωπο καί ἄν ὁ νοῦς παραμένει, παρόλα τά ποικίλα μας διακονήματα καί προβλήματα, στήν διαρκῆ παρουσία του Θεοῦ, τότε θά γίνουμε «μιά ζωγραφιά τοῦ παραδείσου πού θά ξεκουράζει τούς ἀνθρώπους».

14. Ὁ Ἐλλογιμώτατος κ. Χρυσόστομος Σταμούλης, Καθηγητής καί Κο σμήτωρ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Α.Π.Θ. στήν ὁμιλία του μέ θέμα «Τί καθέζη ἐνταῦθα;(…) οὐ καθέζομαι ὁδεύω. Κόσμος καί ἀκοσμία στόν μονα χισμό τῆς Ὀρθόδοξης Ἀνατολῆς» ἐτόνισε ὅτι ὁ προορισμός τοῦ πνευματικοῦ ταξιδιοῦ τοῦ μοναχοῦ δέν εἶναι ἕνας τόπος ἀλλά ἕνα Πρόσωπο. Ὁ μοναχισμός δέν εἶναι τρόπος ἀπόρριψης τοῦ κόσμου ἀλλά – κατά τόν ἅγιο Κύριλλο – ἄρνηση λειτουργίας ἐντός τοῦ μέτρου. Ἡ ὑγιής αὐτή ἐκκοσμίκευση τοῦ μοναχισμοῦ σημαίνει φιλανθρωπία, συγκατάβαση καί ἀγαπητική θυσία.

15. Ὁ Ἐλλογιμώτατος κ. Κωνσταντῖνος Παπαγεωργίου, Καθηγητὴς Νομικῆς Σχολῆς τοῦ Α.Π.Θ. στήν ὁμιλία του μέ θέμα «Ἡ ἰδιορρυθμία τῶν μοναχῶν κατά τίς νομοκανονικές πηγές» ἐπέλεξε καί σχολίασε τίς κυριότερες ἀπό τίς νομοκανονικές μαρτυρίες σχετικά μέ ἀκανθῶδες ζήτημα τῆς ἰδιορρυθμίας τῶν μοναχῶν, ἑστιάζοντας στούς τρόπους μέ τούς ὁποίους οἱ ἁρμόδιες ἐκκλησιαστικές ἀρχές προσπάθησαν νά τό ἀντιμετωπίσουν. Ὁ κύριος καθηγητής ἐπεσήμανε ὅτι τό φαινόμενο τῆς «ἰδιορρυθμίας» συνιστᾶ ἀντικανονική παρέκκλιση ἀπό τίς παραδοσιακές ἀρχές τῆς ἀκτημοσύνης, τῆς ὑπακοῆς καί τῆς κοινῆς λατρευτικῆς ζωῆς, ἐκτροπή τοῦ γνήσιου κοινοβιακοῦ μοναχισμοῦ καί, τελικά, ἐκκοσμίκευσή του.

Μέσα ἀπό αὐτές τίς εἰσηγήσεις τό Συνέδριο κατέληξε στίς ἑξῆς διαπιστώσεις:

1. Ὁ μοναχισμός δέν βιώνεται πρωτίστως ὡς ἀλλαγή τόπου ἀλλά τρόπου ζωῆς. Φυγή ἀπό τόν κόσμο εἶναι γιά τούς Πατέρες «τό καταλιπεῖν ἑαυτόν ἔξω τῶν τῆς σαρκός θελημάτων καί ἀπελθεῖν εἰς ἐρημίαν παθῶν». Τό πρόβλημα δέν εἶναι ὁ κόσμος ἀλλά – κατά τόν ἅγιο Κύριλλο – ἡ ἄρνηση λειτουργίας ἐντός τοῦ μέτρου.

2. Στή μοναχική μας κουρά ἀκοῦμε τή ρεαλιστική προειδοποίηση: «Οὐ μέλλει παύσασθαι ὁ ἐχθρός, ὑποβάλλων σοι μνήμην τοῦ προτέρου βίου, καί μῖσος πρός τήν ἐνάρετον πολιτείαν». Αὐτή ἡ μνήμη καί αὐτό τό μίσος ἀποτελοῦν τήν πάντοτε ὑπαρκτή ἀπειλή τῆς ἐκκοσμίκευσης.

3. Πρότυπο τοῦ μοναχοῦ εἶναι ὁ Χριστός, καί πρότυπο τῆς ἀντιμετώπισης τῆς ἐκκοσμίκευσης εἶναι ἡ ὑπό τοῦ Χριστοῦ ἀντιμετώπιση τῶν τριῶν πειρασμῶν τοῦ διαβόλου, μιά ἀντιμετώπιση, πού οὐσιαστικά συνοψίζεται σέ τρεῖς λέξεις: «Ἀγάπη τοῦ Σταυροῦ».

4. Ἡ ἐκκοσμίκευση πού χτυπάει τίς πόρτες τῶν μοναστηριῶν μας συχνά ντύνεται τά προσωπεῖα τῆς ἱεραποστολῆς μέ οὐ κατ’ ἐπίγνωσιν ζῆλο, καθώς καί τά προσωπεῖα τῆς νοσηρῆς καί ἄκριτης ἐνασχόλησης μέ τήν ἐσχατολογία, μέ προφητεῖες, θαύματα καί χαρίσματα (ἐντός ἤ ἐκτός εἰσαγωγικῶν), ὅλα αὐτονομημένα ἀπό τήν ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ζωή τῆς Ἐκκλησίας.

5. Βασική πρόληψη γιά τήν ἐκκοσμίκευση τοῦ μοναχισμοῦ ἀποτελεῖ καί ἡ προσεκτική ἐξέταση τῶν μοναχικῶν κλίσεων καί ὄχι ἀβασάνιστα «τό ἁπλῶς καί ὡς ἔτυχε ἀποκείρειν ἀνεπιστημόνως».

6. Ἡ ἐκ τοῦ «πεποιθέναι τῷ ἰδίῳ λογισμῷ» ἰδιορρυθμία καθώς καί ἡ παρά τούς κανόνες καταστρατήγηση τῆς ἐπισκοπικῆς πατρότητας οὐσιαστικά ἀκυρώνουν τήν ἐκκλησιαστικότητα τοῦ μοναχισμοῦ καί ἀνοίγουν διάπλατα τήν πόρτα στήν ἐκκοσμίκευση. 7. Τά φωτεινά παραδείγματα παλαιοτέρων καί νεωτέρων Ἁγίων Μοναχῶν καί Μοναζουσῶν, πού ὄχι σπάνια ἔζησαν στήν «ἐρημία τῶν πόλεων», ἀποτελοῦν ἀσφαλεῖς φάρους πορείας πρός τό «ἀκρότατον Ἐφετόν» καί συνεχῆ ἔλεγχο τῶν ἀποκλίσεων στίς ἀτραπούς τῆς ἐκκοσμίκευσης.