Το αλάτι…

Γράφει ο Παναγιώτης Σκληρός

Είχα πολύ καιρό που σχεδίαζα να δω από κοντά αυτά τα κάτασπρα βουνά που παρατηρώ όταν περνάω απ την εθνική οδό κάπου κοντά στο Αιτωλικό.

Ήξερα βέβαια ότι ήταν αλάτι απ τις αλυκές του Μεσολογγίου αλλά τόσο αλάτι…

Διαβήκαμε Κυριακή πρωί με την ομάδα στην Τουρλίδα, τέρμα στη λιμνοθάλασσα αφού ήπιαμε ένα ελληνικό στην ορεινή Κατούνα Ξηρομέρου, όπου  βρεθήκαμε μετά τον εκκλησιασμό των κατοίκων. Ακολούθησε μια προσκηνηματική επίσκεψη στο Μεσολόγγι, το δημοτικό μουσείο και τον κήπο των ηρώων . Αν ¨μπεις¨ στην πόλη με το συναίσθημα, θα την νιώσεις. Όλα, της πόλης των ελεύθερων πολιορκημένων θα τα νιώσεις. Κι ας έχει αλλάξει τόσο πολύ. Αλλά αν ακουμπήσεις στη ντάπια του Μπότσαρη ή την αποθήκη του Καψάλη ή αν ψάξεις το σπίτι του Κωστή Παλαμά, είσαι μέσα!! Πάντα-εξ άλλου- ψάχνω κάποιο ίχνος από τον νεκρό στρατιώτη παππούλη μου που έχω και τα όνομά του. Εκεί κοιμήθηκε, τραυματίας πολέμου στην κλινική του Στεφανίτση…

Η Τουρλίδα είναι στο τέλος μιας ευθείας οδού μέσα στη λιμνοθάλασσα, όπως ο δικός μας δρόμος του Κάστρου αλλά 10 φορές πιο μακρύς. Δεξιά κι αριστερά λιμνοθάλασσα, μερικά πριάρια

και ο οικισμός των ψαράδων , παραδοσιακά πάνω σε παλούκια.

Τώρα νομίζω ότι άλλαξαν χέρια , η επόμενη γενιά τα εξωραΐζει, τα χρωματίζει αλλά κρατάει την δομή και την πολύχρωμη εικόνα τους.

Στρίβουμε αριστερά και φτάνουμε στο μουσείο αλατιού αφού περιδιαβαίνουμε τα βουνά από αλάτι αλλά και τα τηγάνια που είναι κάτασπρα σαν νάχει χιονίσει.

Εντύπωση σίγουρα θα κάνουν τα δεκάδες ειδών πουλιά που αμέριμνα κυκλοφορούν στη λιμνοθάλασσα που είναι αυστηρά προστατευόμενη περιοχή. 

Οι αλυκές του Μεσολογγίου που παράγουν το 65% του αλατιού της Ελλάδας είναι τρείς, η μεγάλη, η μαύρη και αυτή της Τουρλίδας που ανήκει στον Δήμο της ιεράς πόλεως Μεσολογγίου. Η μεγάλη αλυκή είναι δημόσια και βρίσκεται  προς τη μεριά του Αιτωλικού. Εκεί βρίσκονται και οι εγκαταστάσεις του γνωστού αλατιού ΚΑΛΑΣ του Π.Καλογεράκη

και η μαύρη που το αλάτι της χρησιμοποιείται μόνο για τον εκχιονισμό των δρόμων, επειδή ¨σέρνει λασπόχωμα¨ κι είναι πιο μαύρο.

Το μουσείο είναι μικρό, περιεκτικό , έχει ένα μικρό εισιτήριο και ένα νεό κορίτσι μας ξεναγεί  και εξηγεί όλα τα εκθέματα. Στο μουσείο ο επισκέπτης θα μάθει για τη σχέση του αλατιού με την οικονομία , την υγεία, το περιβάλλον, τα θρησκεύματα, τη διατροφή και πώς πρωτοεμφανίστηκε στον πλανήτη μας. Θα δεί τα δεκάδες διαφορετικά αλάτια όλου του κόσμου, διαφορετικές μορφές και χρώματα και πάνω από 1500 …αλατιέρες απ όλο τον κόσμο, από το 1900 κι εδωθε .

Το μουσείο δεν είναι μεγάλο, είναι τόσο-όσο, έχει έργα καλλιτεχνών εμπνευσμένα από το αλάτι και μάλιστα λειτουργεί από ένα σωματείο που λέγεται ΄Διέξοδος΄ υπό την ευθύνη του καθηγητή Νίκου Κορδόση που το ίδρυσε. 

Η ώρα είναι αυτή που μας πιέζει να εγκαταλείψουμε την απέραντη θέα του Ιονίου με τις Οξιές στο βάθος κι ένα ζεστό ήλιο να χτυπάει στη γαληνεμένη θάλασσα και να μας τυφλώνει!!. 

Κατευθυνόμαστε παραλιακά στο Αιτωλικό που μοιάζει τουλάχιστον στο έμπα με τη Λευκάδα αφού επικοινωνεί με μια στενή είσοδο μές τη θάλασσα η οποία το περικλείει από παντού κι επικοινωνεί με γεφύρια σαν τις πέντε καμάρες τις δικές μας. Η ώρα είναι για φαγητό και ψάχνουμε για κάνα ψαρομεζέ. Περιφερόμαστε στα στενά όπου ακόμα σώζονται τα μικρά ψαράδικα σπιτάκια, τόσο απλά και τόσο ανθρώπινα..

Μας ανταμείβει ο…μονόματος μιας και στο ΄φαρμακείο΄δεν έχει ψαρικά…

Εκεί , ανάμεσα σε πολλές για το μέγεθος της πόλης εκκλησίες πέφτουμε πάνω στον τοίχο της Παναγίας κι αντικρίζουμε μια μαρμάρινη επιγραφή, σαν κατάρα της φυλής μας, ότι ¨εδώ δικάστηκε ο Καραϊσκάκης¨!! Μα όλους τους ελευθερωτές τους δικάσανε, όλους;…. 

Μετά το φαγητό ο προσανατολισμός είναι δυτικός και ο Αστακός μας καλεί για ένα καφέ στο ασφικτικά γεμάτο λιμάνι του, κάτω από τον ίσκιο της Βελούτσας. 

Τρανό λιμάνι ο Αστακός στα μεταπολεμικά χρόνια, με εσωτερικό εμπόριο κτηνοτροφικών προϊόντων, τυροκομικών, καπνού, δαφνόφυλλου, μπαμπακιού , κηπευτικών κλπ, με πλουσιόσπιτα που ακόμα δεν έχουν γκρεμιστεί αν κι αρκετά είναι παρατημένα. Κλειστά και μισοσκελετομένα ξενοδοχεία , είναι οι μάρτυρες του περασμένου μεγαλείου.

Πολλά μεγάλα ψαροκάικα, φαίνεται ότι δημιουργούν τις πρωινές ώρες μεγάλη αγορά για το χονδρεμπόριο των αλιευμάτων. Κάτι ανάλογο των αρχών του περασμένου αιώνα όπου ο Αστακός υπήρξε ένα δυναμικό λιμάνι με εξαγωγές βελανιδιών. Τα βελανίδια εκτός από ζωοτροφή υπήρξε η πρώτη ύλη για την κατασκευή της μπαρούτης..

Μάντρες κλειστές με εξαιρετικής τέχνης καγκελόπορτες, δείχνουν ότι  ίσως μόνο το καλοκαίρι ανοίγουν για τους απόγονους αυτών των αρχοντικών..

Περνάμε μια βόλτα από την πλατεία όπου ο ναός του Αγίου Νικολάου με αγιογραφίες της Λευκαδίτισσας Ουρανίας Γαζή, κόρης του μεγάλου αγιογράφου Σπύρου Γαζή, 

με αρκετά παλιά και καλοδιατηρημένα αρχοντικά ολόγυρα. Λιμάνι προς την Ιθάκη ο Αστακός με πολύ μικρή αλλά έντονη τουριστική περίοδο ,ιδίως με Έλληνες επισκέπτες και αρκετά ιστιοφόρα με ξένες σημαίες.

Σε μια άγκυρα και μια μαρμάρινη πλάκα διαβάζει κανείς και την τοπική ιστορία και τον ρόλο που έπαιξε το λιμάνι του Αστακού στην πολιορκία του Μεσολογγίου, με την ιστορική ναυμαχία των πυρπολικών του Σαχτούρη και του Μιαούλη..

Ο γυρισμός από μια γεμάτη Κυριακή είναι γλυκός αφού ξεδιπλώνεις όλες τις εικόνες της ημέρας στη σκέψη ή σ ένα αφιέρωμα, όπως το σημερινό..

Σας ευχαριστώ που μοιραστήκατε μαζί μου αυτή την Κυριακή.

Παναγιώτης Σκληρός