Η συνάντηση της Μπερνάρντα Άλμπα και του Νιόνιου Κοτσώλου

Γράφει ο Παναγιώτης Σκληρός

Ήθελα, χωρίς να προσθέσω κάτι, να παρουσιάσω μ’ αυτή την φωτογραφία, την προσπάθεια που αρκετά χρόνια αργότερα συνεχίστηκε με επιτυχία, την δημιουργία δηλαδή θεατρικού τμήματος στο Πνευματικό Κέντρο. (Δήμαρχος Σ. Μαργέλης, Πρόεδρος ΠΚΔΛ ο Π.Σκληρός). Γιατί η κοινωνία της Λευκάδας διψούσε πάντα για την καλλιτεχνική έκφραση σε όλες της τις μορφές.

Ας δούμε με μια ματιά (όπως αναφέρεται στην σελίδα του προγράμματος του Πνευματικού Κέντρου του 1985) τους συντελεστές οι οποίοι συνεργάστηκαν άψογα μεταξύ τους και αφιλοκερδώς συμμετείχαν στο ανέβασμα του έργου. Η συμμετοχή, οι ατέλειωτες ώρες για τις πρόβες αλλά το έργο που ο καθένας επιτέλεσε  ήταν πράγματι ένα παράδειγμα συμμετοχής και εθελοντισμού για την τέχνη. Ήταν από τις καλύτερες συνεργασίες εξαιρετικών συντελεστών, όπως για τα κοστούμια με την φροντίδα της Κλεοπάτρας Δίγκα και της Τούλας Σκληρού, για την μουσική απ’ τον Διονύση Γράψα, για τα σκηνικά απ’ τον Θανάση Σίδερη άλλα και για την σκηνοθεσία από τον Γιώργο Νάκο με την διανομή των ρόλων που η κάθε μία απέδωσε τα μέγιστα. Το έργο είχε μεγάλη επιτυχία και υπήρξε θέμα συζήτησης για αρκετό καιρό στην πόλη μας. Ας σταθούμε όμως σε μια μορφή σ’ ένα συντελεστή του έργου που για αρκετά χρόνια άφησε το στίγμα του στην τοπική κοινωνία. Τον Νιόνιο τον Φίλιππα, τον αξέχαστο Κωτσόλο!

Σ’ αυτό το έργο που παίχτηκε στο Πάνθεον το 1985, στο κάστρο στα πλαίσια των Γιορτών Λόγου και Τέχνης αλλά και εκτός Λευκάδας, ο σκηνοθέτης Γιώργος Νάκος έδωσε τον ρόλο της Μαρίας Χοσέφα, ένα γυναικείο ρόλο όπως γυναικείοι ήταν και όλοι οι ρόλοι άλλωστε σ’ αυτό το έργο, στον Νιόνιο τον Κοτσώλο.  Ο Νιόνιος -θυμάμαι- ερχόταν τα μεσημέρια ή απογεύματα στην ανάγνωση του έργου αλλά και στις πρόβες και πάντα συμμετείχε με καμιά ατάκα και καμιά γκριμάτσα, απ’ αυτές που ήξερε να κάνει πάντα με επιτυχία, πράγμα που ο Γ.Νάκος ο σκηνοθέτης που είχαμε φέρει απ’ τα Γιάννενα το αξιολόγησε και τον κάλεσε να παίξει αυτό τον μικρό έστω ρόλο. Δυό γκριμάτσες του Νιόνιου, έτσι χωρίς λόγια, ήταν η τέλεια απόδοση του ρόλου της Μαρίας Χοσέβα στο έργο!  Ο Νιόνιος είχε κερδίσει το ρόλο, είχε ερμηνεύσει άφωνος την Μαρία Χοσέβα, μέσα απ το πηγαίο ταλέντο του σαν γνήσιος μπουρανέλος ,πειραχτήρι και καλαμπουρτζής. Γνωστό εξ άλλου το ταλέντο του, στο δρόμο με το ποδήλατό του ή –κυρίως- με τις φοβερές ατάκες στο Πάνθεον, στους χορούς της αποκριάς.

Δυο λόγια για να θυμηθούμε το έργο: Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα είναι θεατρικό έργο του Ισπανού συγγραφέα και ποιητή Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα. Είναι το τελευταίο έργο που έγραψε ο Λόρκα, το 1936, και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1945. Μαζί με τη “Γέρμα” και το “Ματωμένο Γάμο” αποτελούν την τριλογία της “ισπανικής υπαίθρου” του συγγραφέα.

Το έργο περιγράφει τα γεγονότα κατά την περίοδο πένθους σε ένα σπίτι στην Ανδαλουσία, όπου η 60χρονη Μπερνάρντα Άλμπα κατέχει τον απόλυτο έλεγχο πάνω στις κόρες της: Αγκούστιας, Μαγκνταλένα, Αμέλια, Μαρτίριο και Αδέλα. Στο σπίτι ζουν επίσης η Πόνθια, η οικονόμος κι η Μαρία Χοσέφα, μητέρα της Μπερνάρντα. Στο έργο δεν εμφανίζεται επί σκηνής κανένας ανδρικός χαρακτήρας. Ακόμα κι ο Πέπε Ρομάνο, το αντικείμενο του πόθου για τις κόρες της Μπερνάρντα και μνηστήρας της Ανγκούστιας, δεν εμφανίζεται ποτέ.

Το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στις 18 Νοεμβρίου 1954 στο θέατρο “Κοτοπούλη” σε μετάφραση Νίκου Γκάτσου, σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή, σκηνικά και κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη. Το ρόλο της Μπερνάρντα Άλμπα ερμήνευσε η Κατίνα Παξινού. Βεβαίως ανεβάστηκε αργότερα και από άλλους θιάσους με αξιόλογος ηθοποιούς.

Παναγιώτης Σκληρός

ΥΓ. Για τον Νιόνιο που έζησε κι έκανε τον κόσμο να γελάει, σκεπτόμενος!!