Καλά Χριστούγεννα πατέρα!

Γράφει ο Πάνος Φέξης

Δεκέμβρης του 1965, δύο μέρες πριν τα Χριστούγεννα.

 Ο μικρός Παναγιώτης μένει σε ένα μικρό χαμηλό τσίγκινο σπίτι στην Αγία Κάρα, προίκα της μάνας του από τον πατέρα της,  ένα σπίτι φτιαγμένο από παλιά υλικά, ξύλα και λαμαρίνες από άλλα σπίτια και τσιμεντένιο πάτωμα. Η μάνα του Παναγιώτη η  κυρία Αθηνά κοροϊδευτικά το έλεγε  μπαράκα. Ο πατέρας του, ο Σπύρος ήταν ένας αγράμματος αλλά ευγενής φτωχός ψαράς που τους χειμώνες  δούλευε ακόμα και  στα σαλάμια για ένα παραπάνω μεροκάματο.

Ο Παναγιώτης είχε και ένα αδερφό τον Γιώργο. Το σπίτι τους λοιπόν όλο κι όλο τρία δωμάτια. Το μεγαλύτερο ήταν η σαλοτραπεζαρία. Στη μέση της υπήρχε ένα τετράγωνο τραπέζι με τέσσερις καρέκλες, το πιο ακριβό απόκτημα της οικογένειας.. και πάνω στο χαμηλό ταβάνι να κρέμεται το φτωχό πολύφωτο με τις τρεις λάμπες. Στον ένα τοίχο κάτω από το παράθυρο που έβλεπε στην αυλή μια ντιβανοκασέλα και μια σερβάντα…

Το δωμάτιο είχε τέσσερις πόρτες την μπροστινή που ήταν πάντα ανοιχτή επειδή δεν υπήρχε κλειδαριά κι έφτανε απλά να φυσάει ο αέρας το κάσωμα της κι αυτή να ανοίγει διάπλατα. Καμιά φορά μάλιστα τις νύχτες ήταν τόσο δυνατός που την άνοιγε με  τέτοιο εκκωφαντικό θόρυβο που μας έκανε να πεταγόμαστε στον ύπνο μας.

 Υπήρχε όμως και μια άλλη μικρή πόρτα που οδηγούσε στην πίσω αυλή. Η πισινή όπως την έλεγε η κυρία Αθηνά, εκεί βρισκόταν και η βρύση που πλένονταν τα πάντα κάτι σαν εξωτερική κουζίνα.

Το σπίτι ή η παράγκα είχε ακόμα δύο δωμάτια που συνδέονταν μεταξύ τους με εσωτερικές πόρτες. Η μία ήταν της κρεβατοκάμαρας που χωρούσε ίσα-ίσα ένα διπλό μεταλλικό κρεβάτι και ένα στενό ντιβάνι. Σε αυτό κοιμόταν ο Παναγιώτης με τον αδερφό του κι ήταν κι αυτός ένας τρόπος να τα βγάζουν πέρα με το δαιμόνιο κρύο τις κρύες νύχτες του χειμώνα.

Στο στενό διαδρομάκι ένα ραδιόφωνο  WEGA με λυχνίες πάνω σ’ ένα κομοδίνο κι από πάνω στο ραδιόφωνο ένα σεμεδάκι κεντημένο ασορτί με το ύφασμα που είχαν οι κουρτίνες.  

Μια άλλη αέρινη κουρτίνα χώριζε την μικρή κουζίνα από την σάλα. Ο τοίχος της κουζίνας σκεπαζόταν από την μία άκρη ως την άλλη με ένα μακρύ λουλουδάτο νάιλον τεντωμένο και πάνω του κρεμασμένα με πρόκες σε παράταξη τα κουζινικά του σπιτιού πάντα γυαλισμένα και καθαρά. Σε μια άκρη ένα τραπέζι που φιλοξενούσε το  πετρογκάζ για το μαγείρεμα και στο κάτω μέρος του τραπεζιού οι δυο κουρτίνες που έκρυβαν πίσω τους  λάδι, ξύδι και άλλα. Στον απέναντι τοίχο  υπήρχε ένα μικρό τραπέζι με τρεις καρέκλες που εκεί έτρωγε η οικογένεια τα βράδια.

Ήταν φτωχικό σπίτι αλλά ζεστό και πεντακάθαρο. Αυτή η κουκλίστικη παράγκα μοσχοβολούσε από καθαριότητα…

Άγια νύχτα σε προσμένουν με χαρά οι χριστιανοί σιγοτραγουδούσε ο μικρός Παναγιώτης σε όλο τον δρόμο από το σχολείο μέχρι να φτάσει στο σπίτι του και κουνούσε πάνω κάτω στον αέρα την σάκα του. Μόλις πριν λίγο είχε τελειώσει η γιορτή των Χριστουγέννων στο σχολείο του.

Οι διακοπές των γιορτών άρχιζαν κι ήταν πολύ χαρούμενος. Φανταζόταν χιονισμένες πλαγιές με έλατα, ελάφια να σέρνουν μέσα στα χιόνια το έλκηθρο του Άγιου Βασίλη, Χριστουγεννιάτικα δέντρα με πολλά αστέρια και κάτω απ’ τα χιονισμένα τους κλαδιά καμπαναριά και μικρά παιδιά να λένε κάλαντα. Στο μυαλό του έμοιαζαν όλα εύκολα καθώς περνούσε από τις βιτρίνες των μαγαζιών και νόμιζε πως ότι έβλεπε μπορούσε και να το αποκτήσει, ότι όλα θα γίνονταν  δικά του.

Φτάνοντας σπίτι του έσπρωξε την εξώπορτα και μπαίνοντας μέσα φώναξε «μαμά» μην παίρνοντας όμως καμιά απάντηση…Το μεγάλο τραπέζι ήταν στρωμένο με το κόκκινο βελούδινο τραπεζομάντηλο που έβαζε η μάνα του κάθε Χριστούγεννα και στην μέση του κατά μήκος ένα  λευκό σεμέν που το στόλιζε ένα γυάλινο βάζο γεμάτο με λευκές διπλές βιολέτες από τον καλόγερο, χάριζαν το γιορταστικό τους άρωμα στο χώρο. Μερικά σκόρπια χρωματιστά μπαλόνια συμπλήρωναν το εορταστικό κλίμα…

 Οι κουρτίνες στα παράθυρα ήταν ασορτί με τα καλύμματα απ’ τις καρέκλες και στην σερβάντα λαμποκοπούσαν τα γυαλικά και τα μπιμπελό. Κάτω στο πάτωμα στα στρωσίδια απλωμένες εφημερίδες  και πάνω τους μια αναμμένη γκαζιέρα να ζεσταίνει μια κατσαρόλα νερό και παράλληλα να ζεσταίνει και το υπόλοιπο σπίτι. Βλέποντας την γκαζιέρα ο Παναγιώτης κατάλαβε ότι η μάνα του έπλενε ρούχα έξω στην αυλή και την ξαναφώναξε δυνατά βγαίνοντας στην πίσω πόρτα και τότε την είδε σκυμμένη πάνω απ το μαστέλο να τρίβει στην τάβλα ένα ρούχο.

«Λεβέντη μου» του είπε δίνοντας του ένα φιλί στην παγωμένη απ’ το κρύο μύτη του.
Μαμά θα μου δώσεις λεφτά να πάω στο βιβλιοπωλείο να αγοράσω κάρτες να στείλουμε τα χρόνια πολλά στη θεία στην Αθήνα; Ήταν τότε  στη μόδα να στέλνουν κάρτες με ευχές στα αγαπημένα τους πρόσωπα. Μια στιγμή, απάντησε εκείνη να σκουπίσω τα χέρια μου απ’ τα νερά και του έδωσε ένα τάλιρο. Κοίτα να μην αργήσεις και πριν προλάβει να ολοκληρώσει την κουβέντα της ο Παναγιώτης χοροπηδώντας με κουτσό στο τσιμέντο  της αυλής άρχισε να τρέχει χαρούμενος για το βιβλιοπωλείο του Γιαννάκη του Κονιδάρη που ήταν κοντά στην εκκλησία του Άη Νικόλα.

Συνέχισε να σιγοτραγουδάει από μέσα του την Άγια Νύχτα και να ονειρεύεται τον άγιο Βασίλη με το έλκηθρο του να σκίζει τον ουρανό και σχεδόν μπορούσε να ακούσει και τα κουδουνάκια από τα ελάφια όταν έφτασε μέχρι τον Παντοκράτορα βγήκε στο παζάρι όπως το έλεγε η γιαγιά του. Στον μεγάλο πέτρινο τοίχο της εκκλησίας ήταν  όρθια καμιά τριανταριά κυπαρίσσια και σε μερικά απ’ αυτά  ήταν κρεμασμένα σα στολίδια  κόκκινα μπαλόνια που τα είχε βάλει  ο παππούς που τα πουλούσε. Τα κυπαρίσσια τα έφερνε απ’ το χωριό του με τον γάιδαρο κάθε χρόνο παραμονή Χριστουγέννων.

Σταμάτησε για λίγο και τα κοίταξε όλα ένα ένα με προσοχή ψάχνοντας να βρει κάποιο να μοιάζει με εκείνα τα πλουμιστά πυκνά δέντρα που έβλεπε στις κάρτες και στις φωτογραφίες. Αυτά τα ψηλά λεπτά και χωρίς καθόλου κλαριά δέντρα που δεν σ’ άφηναν να κρεμάσεις στολίδια, καθόλου δεν του άρεσαν…

Κάτω στο πεζοδρόμιο, μπροστά απ΄τα κυπαρίσσια και δίπλα στο περίπτερο του μπάρμπα Μιχάλη, η κυρία Λέλα είχε απλωμένα τα εμπορεύματα της πάνω σε χάρτινα κουτιά, ψεύτικα δαχτυλιδάκια, τσατσάρες καθρεφτάκια, πορτοφόλια και νάιλον κάλτσες.. Έλα έλα, φώναζε για την πραμάτεια της, τρίβοντας ταυτόχρονα τα χέρια της για να ζεσταθούν από το κρύο και κάπου-κάπου τα χουχούλιζε και με τα χνώτα της…

Το παζάρι είχε πολύ κόσμο και πολλοί ήταν από χωριά που έτρεχαν βιαστικά να κάνουν τις δουλειές και τα ψώνια τους για να προλάβουν τις συγκοινωνίες, τα λεωφορεία και καΐκια που θα τους πήγαιναν πίσω στα χωριά τους.

Απέναντι από την εκκλησία ήταν το μαγαζί του Χατζηγεωργίου, ο προμηθευτής της νήσου έγραφε η πινακίδα. Πουλούσε γυαλικά και κρύσταλλα μέχρι και της μόδας νάιλον υφάσματα και δεν σταματούσε να μετράει και να κόβει από τα όρθια πολύχρωμα λουλουδάτα τόπια. Στην άκρη του μαγαζιού του στο στενό η μάνα του η κυρία Φρόσω, μία μεγάλη κυρία με άσπρα μαλλιά. Ήταν Πειραιώτισσα με καταγωγή από την Πόλη με πανέξυπνα μεγάλα γαλάζια μάτια, πουλούσε παιχνίδια για χριστουγεννιάτικα δέντρα και μια και δυο ο μικρός Παναγιώτης πλησίασε τον πάγκο της.

Έριξε μια ματιά στα χρώματα που είχαν οι γυάλινες μπάλες και τα πολύχρωμα πλουμιστά πουλάκια, το βλέμμα όμως της κυρίας Φρόσως, τον φόβιζε και έτσι πάντα πέρναγε απέναντι στο φούρνο του Μπελέλη που οι νοικοκυρές πηγαινοέρχονταν με λαμαρίνες γεμάτες με μελομακάρονα και κουραμπιέδες και ταψιά με λαδόπιτες και μπακλαβάδες!

Σκοτωμός… Ποιά από όλες θα πάρει πρώτη τις άδειες λαμαρίνες για να ψήσει και τα δικά της γλυκά στο φούρνο του μπάρμπα Αντρέα, ένα σωστό πανηγύρι τα χρόνια πολλά μεταξύ των ανθρώπων έδιναν και έπαιρναν.. Η μαμά μου σκέφτηκε ο Παναγιώτης θα φτιάξει λαδόπιτα την Πρωτοχρονιά και από μόνη της αυτή η σκέψη μ’ εκείνα τα μεγάλα τραγανά τρίμματα της πίτας, ήταν ικανή να του κάνουν τα σάλια να τρέχουν…

Που πάς; τον ρώτησε η εξαδέλφη του η Ελένη που κρατούσε μία χαρτοσακούλα γεμάτη αλεύρι και έβγαινε από το φούρνο. Ο μπαμπάς της είχε μαγαζί στον Άγιο Μηνά. Στου Γιαννάκη στο βιβλιοπωλείο της απάντησε. Εκεί πάω… να αγοράσω μία κάρτα να στείλω στη θεία μου στην Αθήνα για τα χρόνια πολλά.. Α… εγώ τις έχω στείλει τις δικές μου! Οι δικές σου θα φτάσουν την Πρωτοχρονιά του είπε η Ελένη χαμογελώντας πονηρά. Δεν πειράζει της απάντησε ο Παναγιώτης… Θα διαλέξω μία με τον άγιο Βασίλη! Εσύ, πού πας;

Εμένα μ’ έστειλε η μαμά μου να πάρω 4 κιλά αλεύρι από τον φούρνο για να φτιάξουμε το μεσημέρι κουραμπιέδες. Θα έρθεις στο σπίτι μετά; Της έγνεψε καταφατικά και συνέχισε τον δρόμο του προς τον προορισμό του.

Μετά το περίπτερο του μπάρμπα Μιχάλη ήταν δύο μαγαζιά που πουλούσαν παπούτσια. Ο Μπέλας και ο Χαλκιόπουλος. Τα είχαν απλωμένα στο πεζοδρόμιο. Ένας παππούς δοκίμαζε ένα ζευγάρι γαλότσες κι ο μπάρμπα Βαγγέλης προσπαθούσε να δει αν του κάνανε στο νούμερο πιέζοντας με το δάχτυλό του τη γαλότσα μπροστά.
Α, μια χαρά είναι και με γεια σου μπάρμπα!
Ευχαριστώ απάντησε ο παππούς Χρόνια πολλά!

Ένα απότομο μπαμ μπαμ που ακούστηκε ξαφνικά από δίπλα έκανε τον παππού να κλείσει τα αυτιά του με τις παλάμες του…ήταν το σφυρί απ’ τον πάγκο του μπάρμπα Αναστάση που επισκεύαζε παπούτσια αλλάζοντας σόλες και τακούνια!

Συνεχίζεται…