Λεωνίδας Τζεφρώνης – Γράφει ο Σπύρος Ι. Φλογαΐτης

Είμαι βέβαιος ότι στους πολλούς Λευκαδίτες και μάλιστα τους νεότερους, το όνομα Λεωνίδας Τζεφρώνης είναι άγνωστο. Και όμως, ίσως κανείς άλλος Λευκαδίτης πολιτικός του μεταπολέμου δεν επηρέασε τα πολιτικά πράγματα της χώρας περισσότερο από αυτόν. Αριστερός, ανώτατο στέλεχος του κομμουνιστικού κινήματος, βρέθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του στην καρδιά των εξελίξεων τόσο του πολιτικού χώρου των πεποιθήσεών του, όσο και κατά συνέπεια της Ελλάδας.

Ο Λεωνίδας Τζεφρώνης ήταν Λευκαδίτης, πισοχωρίτης, γεννημένος το 1920 από καλή οικογένεια του Αγίου Πέτρου και της ευρύτερης περιοχής. Ο πατέρας του ήταν δάσκαλος που είχε και άλλες οικονομικές δραστηριότητες, ευκατάστατος, και η μητέρα του Μαραντοχωρίτισα, από το σόι του Ιωάννη Σκληρού-Μπακαβέλου, οικογένεια με μεγάλη περιουσία και κοινωνική επιφάνεια. Νωρίς, πριν τον πόλεμο, η οικογένεια μετακόμισε στην Αθήνα και εγκαταστάθηκε στα Σεπόλια, οι γονείς και τα παιδιά τους, τρία αγόρια και μια θυγατέρα. 

Ο Λεωνίδας πέτυχε στις εισαγωγικές εξετάσεις στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, όπου και διασταυρώθηκε, στα χρόνια της κατοχής, με το κομμουνιστικό κόμμα και την ιδεολογία του. Αναμείχθηκε αμέσως στα κοινά και αναδείχθηκε γραμματέας της ΕΠΟΝ Πολυτεχνείου, και στη συνέχεια της ΕΠΟΝ Σπουδάζουσας. Η ποιότητα της προσωπικότητάς του και η πίστη του στην ιδεολογία που ασπάσθηκε αλλά και στον πολιτικό φορέα που την υπηρετούσε, τον ανέδειξαν γρήγορα μεταξύ των ανώτατων στελεχών του κινήματος, σε χρόνια δύσκολα αλλά και ελπιδοφόρα, αφού ο πόλεμος ήταν ένας αγώνας για αρχές και καλλίτερο μέλλον, την πάταξη του φασισμού και μια δικαιότερη κοινωνία.

Μέσα σ’ αυτόν τον κυκλώνα, ο Τζεφρώνης αποφάσισε να διακόψει τις σπουδές του, να ανεβεί στο βουνό και να αγωνιστεί ως Καπετάν Πελοπίδας στις τάξεις του ΕΛΑΣ, πικραίνοντας όπως ο ίδιος έλεγε, βαθιά τον πατέρα του για τις επιλογές του. Από τότε, θα γινόταν  οριστικά ένα στέλεχος του κομματικού μηχανισμού του ΚΚΕ. 

Το βουνό ακολούθησαν τα Δεκεμβριανά και στη συνέχεια η ένταξη στον Δημοκρατικό Στρατό. Ήταν μέλος του Λόχου “Λόρδος Μπάϋρον”. Έπειτα ήλθε η καταφυγή στην Αλβανία και η εξορία, οπουδήποτε θα βρισκόταν κάθε φορά εγκαταστημένη η κεντρική μηχανή του Κόμματος.

Το 1952, ο Ζαχαριάδης τον έστειλε στην Ελλάδα για να αναμορφώσει και ενδυναμώσει τον παράνομο μηχανισμό του Κόμματος. Το 1954 συνελήφθη και φυλακίσθηκε, αρχικά στις φυλακές Αλικαρνασσού και στη συνέχεια  των Βούρλων. Στις 17 Ιουλίου 1955 ήταν ένας από αυτούς που διοργάνωσαν και πραγματοποίησαν τη μυθιστορηματική απόδραση των κρατουμένων των φυλακών των Βούρλων, ένα γεγονός που είχε τεράστια σημασία για το αγωνιζόμενο, στρατιωτικά και πολιτικά ηττημένο, παράνομο κομμουνιστικό κίνημα. Την επόμενη χρονιά επέστρεψε στο Βουκουρέστι. Μετά την καθαίρεση της ηγεσίας του ΚΚΕ από την 6^η Ολομέλεια, ανέλαβε ηγετικό ρόλο και εκλέχθηκε στην ΚΕ του κόμματος. 

Η παραμονή του στην Ελλάδα σημάδεψε όμως την πολιτική σκέψη του Λεωνίδα. Κατέληξε  νωρίς στο συμπέρασμα ότι η συνέχιση της δράσης στην παρανομία αδικούσε το μέλλον του κόμματος που υπηρετούσε. Η ΕΔΑ εδραιωνόταν γρήγορα στο ελληνικό πολιτικό σύστημα προσφέροντας τις δομές αλλά και την αξιοπιστία που είχε ανάγκη ένα κόμμα που είχε μόλις λίγα χρόνια πριν ηττηθεί στα βουνά του Γράμμου και του Βίτσι. Την πραγματικότητα αυτή ανέγνωσε και είναι μεταξύ εκείνων στην κορυφή της κομματικής γραφειοκρατίας που προσπάθησαν να υιοθετηθεί η άποψη της διάχυσης του ΚΚΕ μέσα στην ΕΔΑ, θέση που αποτυπώθηκε και γραπτώς σε επιστολή της 13^ης Νοεμβρίου 1956 που συνυπέγραψε, και την οποία υιοθέτησε η 8^η Ολομέλεια του 1958 και το 8^ο Συνέδριο του 1961. Το Κόμμα όμως, όπως εκφράσθηκε από τον Κολιγιάννη με την εισήγησή του που υιοθετήθηκε από την 7^η Ολομέλεια του 1964,  αποφάσισε αντιθέτως να αλωθεί η ΕΔΑ από το ΚΚΕ.

Αναθρεμμένος μέσα στο Κόμμα, ο Τζεφρώνης παρέμεινε πιστός στις τάξεις του, παρότι θεωρούσε λανθασμένες τις επιλογές και τις πρακτικές που εκείνο ακολούθησε. Όμως με την κρίση του 1968 στην 12^η Ολομέλεια, υποστήριξε και πάλι τις απόψεις του, και όταν οι απόψεις αυτές ηττήθηκαν, αποφάσισε αυτή τη φορά να ακολουθήσει τη διάσπαση. Όπως είναι γνωστό, στις 5-15 Φεβρουαρίου 1968, συνήλθε στη Βουδαπέστη η 12η Πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ για να εξετάσει την πολιτική κατάσταση της Ελλάδας με τη δικτατορία και εσωκομματικά ζητήματα. Τρία μέλη του Πολιτικού Γραφείου, οι  Πάνος Δημητρίου,  Μήτσος Παρτσαλίδης, Ζήσης Ζωγράφος, και ακόμη οι Δημήτρης Βατουσιανός, Βασίλης Ζάχος, Σταύρος Καράς, Θανάσης Καρτσούνης, Λεωνίδας Τζεφρώνης, επτά αναπληρωματικά μέλη της ΚΕ και τα τρία μέλη της Κεντρικής Εξελεγκτικής Επιτροπής διαφώνησαν με την πλειοψηφία σε εσωκομματικά και κεντρικά πολιτικά ζητήματα, όπως η πολιτική των συμμαχιών και ο ρόλος της Σοβιετικής Ένωσης και αποχώρησαν, δημιουργώντας μαζύ με στελέχη που βρίσκονταν εγκατεστημένα στην Ελλάδα το ΚΚΕ Εσωτερικού.

Το 1969 επέστρεψε στην Ελλάδα για να αναλάβει δράση στο ΠΑΜ, θέση που κράτησε μέχρι τη σύλληψή του το 1973. Η χώρα βρισκόταν πλέον σε δικτατορία. 

Η μεταπολίτευση βρήκε τον Λεωνίδα Τζεφρώνη να κάνει πολιτική από τις τάξεις του ΚΚΕ Εσωτερικού όπου ανέλαβε Γραμματέας της ΚΟΑ, και μέλος του ΕΓ, ενώ συμμετείχε ενεργά σε όλους τους μετασχηματισμούς του κόμματος που ακολούθησαν. Πιστός στις ιδέες του που είχε ήδη διαμορφώσει από την δεκαετία του ΄50 και του ΄60, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη δημιουργία του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου στα τέλη της δεκαετίας του ΄80 προσδοκώντας μιαν ενωμένη αριστερή πρόταση προσαρμοσμένη στο κατά τη γνώμη του πολιτικό-ιδεολογικό υπόστρωμα της ελληνικής κοινωνίας της εποχής, με άλλα λόγια ό,τι είχε ήδη επιχειρήσει από το 1956 ανεπιτυχώς.

Στις 18 Απριλίου 2006, σε ηλικία 86 ετών, ο Λεωνίδας Τζεφρώνης εγκατέλειψε τα εγκόσμια. Έφυγε σεμνά, όπως έζησε και την ταραχώδη ζωή του. Ανεξάρτητα από την ορθότητα των επιλογών του, κατέκτησε με τη σκέψη και την πολιτική του δράση τον σεβασμό όλων των πολιτικών δυνάμεων, αυτών μέσα στις οποίες ανδρώθηκε και τις οποίες στο μέτρο που του ήταν δυνατό καθόρισε, αλλά και των αντιπάλων του. Η ζωή του είναι αναγκαία στον μελετητή της πολιτικής ιστορίας του τόπου, γιατί υπήρξε ένας από αυτούς που στο μέτρο που του αναλογούσε την καθόρισαν. Εμείς οι Λευκαδίτες οφείλουμε να τον θυμόμαστε και να τιμούμε τη μνήμη του, γιατί η πολιτική διαδρομή του άφησε θετικό αποτύπωμα. Σε ό,τι με αφορά, θεώρησα ότι οι λίγες αυτές γραμμές είναι η ελάχιστη υποχρέωσή μου στη μνήμη του, γιατί πάντα με αγαπούσε και ενδιαφερόταν για μένα. Η γιαγιά μου, Κατερίνα Σκληρού-Μπακαβέλου, ήταν πρώτη εξαδέλφη της μάννας του θείου Λεωνίδα.

Σπύρος Ι. Φλογαΐτης