Ταξίδι στην Οδησσό 31/8-5/9 – 2016
ΣΠΥΡΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ
Επισκεπτόμενος τον περασμένο Αύγουστο στην αίθουσα Τέχνης Θεόδωρος Στάμος, την εικαστική έκθεση «Έλληνες ζωγράφοι στη νότια Ουκρανία και η Σχολή ζωγραφικής της Οδησσού», έργα της συλλογής του Νικολάου Ευσταθίου, έπεσα πάνω στον κ. Σοφρώνη Παραδεισόπουλο, Διευθυντή του Παραρτήματος Οδησσού του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, που είχε έρθει για τα εγκαίνια της έκθεσης και τον οποίο είχα συναντήσει στην Οδησσό, προ 7ετίας, κάτω από σαφώς καλύτερες μέρες, για την αδελφή πόλη.
Θυμήθηκα την επίσκεψη εκείνη και με την προτροπή της κ. Βιολέττας Σάντα, αποφάσισα να γνωστοποιήσω σχετικό ανέκδοτο υλικό, που είχα στο αρχείο μου, επί τη ευκαιρία της γενόμενης, εκείνες τις μέρες, εικαστικής έκθεσης:
Στα πλαίσια των 122 ετών από την ίδρυση της πόλης της Οδησσού, που κάθε χρόνο την 2α Σεπτέμβρη ο εκεί Δήμος γιορτάζει τα γενέθλιά της και της οποίας το Δημοτικό Διαμέρισμα Primorskii που περιλαμβάνει όλο το ιστορικό κέντρο της πόλης και το λιμάνι έχει αδελφοποιηθεί με το Δήμο Λευκάδας, (αδελφοποίηση που έγινε επί Δημαρχίας Κων/νου Αραβανή), ο τότε Δήμαρχος Λευκάδας κ. Κωνσταντίνος Δρακονταειδής, ανταποκρινόμενος σε προσωπική πρόσκληση του ομολόγου του Δημάρχου Οδησσού, κ. Γενάντι Τρουχάνοφ, για επίσκεψη μιας δημοτικής μας αντιπροσωπείας στις τότε εορταστικές εκδηλώσεις του Δήμου Οδησσού και αδυνατώντας ο ίδιος να παραβρεθεί για λόγους αντιμετώπισης επειγόντων δημοτικών θεμάτων, ανέθεσε στον τότε Αντιδήμαρχο Απολλωνίων κ. Χρήστο Κατηφόρη και στον υποφαινόμενο, τότε Αντιπρόεδρο του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Λευκάδας, να τον εκπροσωπήσουμε. Η κάλυψη των εξόδων φιλοξενίας της αποστολής έγινε αποκλειστικά από τον Δήμο Οδησσού, τα δε εισιτήρια μετάβασης και επιστροφής όλων των από την Ελλάδα αποστολών (γιατί ήσαν και άλλες δύο), ήταν ευγενική χορηγία του έλληνα επιχειρηματία κ. Παντελή Μπούμπουρα, που δραστηριοποιείται στην Ουκρανία. Η μετάβαση προς και από το αεροδρόμιο έγινε με ιδιωτικό μέσο, έτσι ο Δήμος Λευκάδας ουδεμία απολύτως επιβάρυνση είχε στην κάλυψη των εξόδων της αποστολής.
Στην αποστολή συμμετείχε ευγενώς για την κάλυψη του τομέα της διερμηνείας και η κ. Μαρία Κόρζουν, η παρουσία και χρησιμότητα της οποίας υπήρξε καταλυτική.
ΜΙΚΡΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:
| Τετάρτη 31/8/2016 | Ώρα 15.00 αναχώρηση από το Ελευθέριος Βενιζέλος. Ώρα 17.00 άφιξη στο Κίεβο. Ώρα 20.00 αναχώρηση για Οδησσό. Ώρα 21.00 άφιξη σε αεροδρόμιο Οδησσού. Υποδοχή στην αίθουσα VIP με ανθοδέσμη εκ μέρους του Δήμου Οδησσού. Άφιξη και κατάλυση στο HOTEL LONDONSKAYA, στο κέντρο της Οδησσού. |
| Πέμπτη 1/9/2016 | Ιδιωτική πρωινή βόλτα στο κέντρο της πόλης. Επιστροφή στο ξενοδοχείο Londonskaya, στον κήπο του οποίου είχαμε απρογραμμάτιστη συνάντηση με τον κ. Παντελή Μπούμπουρα. Ο κ. Παντελής Μπούμπουρας είναι επιχειρηματίας που δραστηριοποιείται στον κατασκευαστικό τομέα στην Ουκρανία, Πρόεδρος της εταιρείας «Gefest» (Ήφαιστος) και πρόθυμος χρηματικός χορηγός ελληνικών εκδηλώσεων στην περιοχή και Πρόεδρος του κοινωφελούς Ιδρύματος Μπούμπουρα, που είναι και ο δημιουργός και χρηματοδότης του νεοσύστατου ελληνικού πολυθεματικού πάρκου της Οδησσού, έκτασης 34.000 τ.μ. Ίδρυμα που πριμοδοτεί στην Οδησσό, ακόμα και τη λειτουργία συγκροτήματος εκμάθησης και παρουσίασης ελληνικών λαϊκών χορών, συγκρότημα που συμμετάσχει στο φετινό διεθνές φεστιβάλ της Λευκάδας, με έξοδα του ανωτέρω ιδρύματος. Ιδιωτικό μεσημεριανό φαγητό. Ώρα 16.00 επίσκεψη στο εντευκτήριο του Παραρτήματος Οδησσού του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, και παρακολούθηση εκδήλωσης – έκθεσης αφιερωμένης στον Γρηγόριο Ξενόπουλο, παρόντων του τότε πρέσβη της Ελλάδας στην Ουκρανία κ. Παπαδοπούλου, της ελληνίδας Προξένου Οδησσού και της ελληνίδας Προξένου Μαριούπολης. |
| Παρασκευή 2/9/2016 | Ημέρα εορτής γενεθλίων της πόλης Οδησσού. Το πρωί συγκέντρωση στο χώρο έξω από το Δημαρχείο Οδησσού όπου έγινε η τελετή έπαρσης της σημαίας και εκφωνήθηκε ο πανηγυρικός της ημέρας, παρουσία επισήμων αντιπροσωπειών, αγημάτων στρατού, φιλαρμονικών κλπ. Στη συνέχεια κατάθεση στεφάνων στον ανδριάντα του κόμητος Αρμάν ντε Ρισελιέ, στην αρχή των σκαλιών της Οδησσού, πρώτου κυβερνήτη της πόλης, στον οποίον η πόλη χρωστάει τις λεωφόρους και τη ρυμοτομία της. Στη συνέχεια μετάβαση στην πλατεία Ελλήνων όπου έγιναν από τον Δήμαρχο Οδησσού κ. Τρουχάνοφ τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Γρηγορίου Μαρασλή, χρηματήσαντος επί 15 χρόνια δημάρχου Οδησσού, μεγάλου ευεργέτη της πόλης, που φιλοτεχνήθηκε με χορηγία του κ. Παντελή Μπούμπουρα. Ώρα 13.00 μετάβαση στο HOTEL BRISTOL, για τη δεξίωση του Δημάρχου Οδησσού κ. Τρουχάνοφ, κατά την οποία, δέχτηκε ευχές από 27 διεθνείς αντιπροσωπείες πόλεων αδελφοποιημένων με την Οδησσό, που προσέφεραν δώρα και αναμνηστικά. Είμαστε οι μόνοι από τις αντιπροσωπείες των Ελλήνων, που δώσαμε αναμνηστική πλακέτα στον Δήμαρχο, με το εξής δίγλωσσο κείμενο, σε ελληνική και αγγλική: Ο ΔΗΜΟΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ ΣΤΟΝ ΑΔΕΛΦΟΠΟΙΗ-ΜΕΝΟ ΔΗΜΟ ΟΔΗΣΣΟΥ, ΣΕ ΕΚΦΡΑΣΗ ΦΙΛΙΑΣ, ΑΓΑΠΗΣ, ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ 2/9/2016. Στο τέλος, τα εμβλήματα των δύο πόλεων, ο πήγασος για τη Λευκάδα και η τετράγκιστρη άγκυρα (τύπου φραγκανέλα) για την Οδησσό. Το βράδυ παρακολουθήσαμε 4ωρο εορταστικό πρόγραμμα στις σκάλες της Οδησσού (γνωστές ως σκάλες Ποτέμκιν), όπου παρουσιάστηκαν διάφορα συγκροτήματα, ανάμεσά τους το συγκρότημα των ABBA -έκπληξη μετά από τόσα χρόνια-, ο λαοφιλής τους τραγουδιστής Dzidtzio και λοιποί. Στο τέλος της εκδήλωσης ακολούθησε φαντασμαγορική καύση πυροτεχνημάτων. |
| Σάββατο 3/9/2016 | 12:00. Επίσκεψη στο Παράρτημα Οδησσού του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, όπου έγινε η παρουσίαση του βιβλίου του Πρέσβη της Ελλάδας στο Κίεβο κ. Β. Παπαδόπουλου με τίτλο: «Όλυα – Δυο χειμώνες και μια άνοιξη» στην ουκρανική γλώσσα. Στην ελληνική γλώσσα έχει εκδοθεί από τις εκδόσεις «Περίπλους». Μετά την εκδήλωση, επισκεφθήκαμε το, στο ισόγειο του ίδιου κτιρίου ευρισκόμενο, Μουσείο Φιλικής Εταιρείας και στη συνέχεια συναντηθήκαμε με τον κ. Σοφρώνη Παραδεισόπουλο Διευθυντή του Παραρτήματος Οδησσού του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, στον οποίο παραδώσαμε, εκ μέρους του Δήμου μας, διάφορα βιβλία εκδόσεις του Πνευματικού μας Κέντρου και μια πλακέτα για να τοποθετηθεί στο μουσείο Φιλικής Εταιρείας, με το εξής περιεχόμενο: «Η Λευκάδα, γενέθλιος τόπος ενίων εκ των επιφανών τέκνων της, που υπήρξαν Φιλικοί: Ιωάννου Ζαμπελίου, Μιχαήλ Σικελιανού, Αγγέλου Σούνδια κ.α και τόπος καταγωγής του Θεοδώρου Φλογαΐτη, πατέρα του Νικολάου Φλογαΐτη, επίσης Φιλικού γεννημένου το έτος 1799 στην Οδησσό, ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ προς το Μουσείο Φιλικής Εταιρείας Οδησσού. Σεπτέμβριος 2016 ΔΗΜΟΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΥ ΛΕΥΚΑΔΑΣ. Η πλακέτα στο κέντρο έφερε παράσταση δάφνινου στεφανιού και τον Πήγασο. Την 19:00 ώρα, μας οδήγησαν στο Θέατρο Μουσικής Κωμωδίας Οδησσού, όπου στην κατάμεστη από κόσμο αίθουσα του θεάτρου, μαζί και με τις υπόλοιπες ελληνικές Αρχές (Πρέσβη, Προξένους, Δημοτική Αντιπροσωπεία υπό τον Δήμαρχο Πειραιά, Δημοτική Αντιπροσωπεία υπό τον Δήμαρχο Λήμνου -γενέθλιου τόπου του κ. Μπούμπουρα-) παρακολουθήσαμε συναυλία με φορέα διεξαγωγής το Παράρτημα Οδησσού του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, με τη συμμετοχή των τραγουδιστών Κώστα Μακεδόνα και Μελίνας Ασλανίδου, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση Α. Κατσιγιάννη. Η συναυλία ήταν η προσφορά της Ελλάδας στους Οδησσίτες για τη γιορτή της πόλης τους και πραγματοποιήθηκε με την αποκλειστική χορηγία της κατασκευαστικής εταιρείας «Gefest» «Ήφαιστος» του κ. Παντελή Μπούμπουρα. Στο τέλος της συναυλίας είχαμε μια συγκινητική συνάντηση με τους έλληνες καλλιτέχνες. Στη συνέχεια μας οδήγησαν στο πολυτελές εστιατόριο Babel fish, όπου ο κ. Παντελής Μπούμπουρας δεξιώθηκε όλους τους έλληνες επισήμους που ήλθαν στην Οδησσό για τα γενέθλια της πόλης, τον πρέσβη της Ελλάδας στην Ουκρανία, καθώς και τα μέλη των προξενικών αποστολών Οδησσού και Μαριούπολης. Παρόντες και δυο εκ των τότε Αντιδημάρχων της πόλης της Οδησσού. |
| Κυριακή 4/9/2016 | Πρωινή ιδιωτική επίσκεψη στο κέντρο της πόλης για αγορά μερικών αναμνηστικών. Ώρα 14:00 ιδιωτική επίσκεψη στην περιοχή Arcadia, όπου και το λιμάνι της Οδησσού, με το γνωστό μπρούτζινο άγαλμα του αποχαιρετισμού. Ώρα 18.00 μεταβήκαμε ιδιωτικώς στο θέατρο κόσμημα της πόλης, στην Όπερα της Οδησσού, όπου παρακολουθήσαμε την εξαίσια παράσταση του μπαλέτου ΖΙΖΕΛ, με 150 συντελεστές. Τόσο το εξωτερικό όσο και το εσωτερικό της Όπερας της Οδησσού, που κατασκευάστηκε με χρήματα του Ν. Μαρασλή, είναι αδύνατο να περιγραφούν με λόγια. Στη μακρόχρονη πορεία της η Όπερα Οδησσού έχει φιλοξενήσει έργα μεγάλων συνθετών όπως ο Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι και ο Σεργκέι Ραχμάνινοφ. Σπουδαίοι καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων, οι μπαλαρίνες Άννα Πάβλοβα, Ισιδώρα Ντάνκαν και Σάρα Μπερνάρ έχουν ανεβεί στη σκηνή της, ενώ το περιοδικό Forbes πριν λίγα χρόνια την χαρακτήρισε ως το σημαντικότερο αξιοθέατο της Ανατολικής Ευρώπης. |
| Δευτέρα 5/9/2016 | Ώρα 6:00 αναχώρηση για το αεροδρόμιο Οδησσού. Ώρα 8.00 απογείωση για το αεροδρόμιο Κιέβου. Ώρα 11.00 αναχώρηση για Αθήνα. Ώρα 13.30 άφιξη στο αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος. |
Ο πόλεμος που επακολούθησε διέκοψε τη συνεργασία των δύο Δήμων. Προσπάθειες του Π.Κ, όπως η φετινή να συνεχιστεί η πολιτιστική συνεργασία, εν καιρώ πολέμου, είναι αξιέπαινες. Ο Δήμαρχος Τρουχάνοφ πήρε το όπλο του, μια αραβίδα του περασμένου αιώνα για να προστατέψει -συμβολικά- την πόλη του.
Τα νυχτερινά υπέροχα πυροτεχνήματα παραχώρησαν τη θέση τους σε εκρηγνιόμενους μοντέρνους πυραύλους στο νυχτερινό ουρανό της Οδησσού. Τα μικρά αεροπλανάκια επιδείξεων αντικαταστάθηκαν από σύγχρονα πολεμικά Shucoi και MIG. Ο πόλεμος -άγνωστης διάρκειας- καλά κρατεί. Ο Riselie πάντως, ως καλός προνοητής, έλαβε μέτρα προστασίας του.
Όχι όμως και η Εκατερίνα Β, η ιδρύτρια της πόλης, που παραμένει ακόμα όπως την ξέρουμε, απροστάτευτη και θαρραλέα στη θέση της, συντροφευόμενη από τους 4 αγαπημένους της παραστάτες.
Η πόλη, το μαργαριτάρι της Μαύρης θάλασσας, που η UNESCO την ανακήρυξε παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά, κινδυνεύει να καταστραφεί. Η κείμενη ανατολικότερα αυτής, έλληνικότατη Μαριούπολη με τους χιλιάδες ομογενείς, σβήστηκε ήδη από το χάρτη.
Ας ευχηθούμε τα καλύτερα για την πόλη του Μαρασλή και των λοιπών ευπατριδών Ελλήνων, την πόλη της Φιλικής Εταιρείας και του παραρτήματος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού. Καλή τύχη Τσερναμόρετς (Μαυροθαλασσίτες). Καλή τύχη Odecca mama (τραγούδι). Σας θυμόμαστε, σας αγαπάμε και προσευχόμαστε να βγείτε αλώβητοι από την τραγωδία.
ΣΠΥΡΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ – ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ 2023.
The Author All posts
1 Σχόλιο
Αξιότιμε κύριε, Η αλήθεια είναι πως η παραστατική, έξοχη ,περιήγηση σας στο «Μαργαριτάρι της Μαύρης Θάλασσας», γεμάτη χρώματα, κίνηση και ανθρώπους ήταν μια έκπληξη, και συγχαίρω την κα Σάντα που σας παρακίνησε να προχωρήσετε στη δημοσιοποίηση. Εύστοχα, διέβλεπε αφενός πως το αφιέρωμα θα γεμίσει τον αναγνώστη με ζωντάνια ,αφετέρου με ένα μείγμα συναισθημάτων , με αναμόχλευση της μνήμης και τροφοδότηση σε σκέψεις και προβληματισμό σε διάφορα πεδία.
Δε θα σταθώ λοιπόν στην περιεκτική , κατατοπιστική περιήγηση σας σε εμβληματικά μνημεία –κτίρια της πόλης της Οδησσού , Μιας πόλης μνημειακής με ομορφιά άγνωστη στους πολλούς, πανέμορφη, ρομαντική, με φαρδιές λεωφόρους δίπλα στη θάλασσα… Με αρχιτεκτονική μεγαλοπρεπή, νεοκλασικά κτίρια που έχουν επιρροές μπαρόκ, περίτεχνες διακοσμήσεις. Μιας πόλης που ιδιαίτερα σ’ εμάς τους Έλληνες, συνδέεται με τους αγώνες της πατρίδας μας για την ελευθερία και τη γένεση του ελληνικού κράτους, που οι “Γραικοί” άφησαν τη σφραγίδα τους σε κτίρια και δρόμους αλλά και στη δημιουργία της Οδησσού… Δε θα σταθώ ούτε στην αποστολή και στους δεσμούς με τη Λευκάδα-(Μαραντοχώρι)- (Νικόλαος Θ.Φλογαίτης, Θεόδωρος Ν. Φλογαίτης ///Ένας ανυποχώρητος μαχητής της συνταγματικής νομιμότητας Συγγραφή: •Χαράλαμπος Χ. Κύρκος//Επιμέλεια: • Γεώργιος Ι. Κασιμάτης///Έκδοση: Σεπτέμβριος 2009 από “Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων”).
Μου κέντρισε όμως το ενδιαφέρον ο θεσμός της αδελφοποίησης -εν είδει ήπιας διπλωματίας -, τα κυρίαρχα θεματικά πεδία συνεργασίας μεταξύ δύο Δήμων ή πόλεων, οι επιπτώσεις των αδελφοποιήσεων στην ανάπτυξη, στην ποιότητα ζωής, στην οικονομία αλλά και στις αντιλήψεις των ανθρώπων στο τοπικό επίπεδο.
Στη γενικότητα του θέματος, θα έλεγα, πως οι μοχλοί που κινητοποιούν τις ελληνικές πόλεις για να ενεργοποιηθούν στο πεδίο των αδελφοποιήσεων είναι η ανάγκη ενίσχυσης ανταλλαγών και κινητικότητας, προκειμένου να επιλυθούν, μέσα από την ανταλλαγή εμπειριών και τεχνογνωσίας, κοινά προβλήματα και κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πόλεις ( περιβαλλοντικά-κυκλική οικονομία, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ,κλιματική αλλαγή, αναδιάρθρωση αγροτικού τομέα, εκπαιδευτικά, ιστορικοί δεσμοί, υδάτινοι πόροι, ποιότητας ζωής, πολιτιστική κουλτούρα, εναλλακτικές μορφές τουρισμού κα).
Μια εξ «απαλών ονύχων” προσέγγιση (με την επιφανειακή έννοια ) καταδεικνύει ότι οι περισσότερες από τις αδελφοποιήσεις εστιάζουν σε πολιτιστικές δράσεις, φεστιβάλ και σε προγράμματα ανταλλαγών και επισκέψεων νέων..
Το γεγονός δε ότι ο πολιτισμός αναδεικνύεται ως βασικό πεδίο συνεργασίας μεταξύ των αδελφοποιημένων πόλεων καθορίζει τη βάση πάνω στην οποία μπορούν να οικοδομηθούν μακροπρόθεσμες στρατηγικές στο βαθμό της ενεργούς εμπλοκής και συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών και από τις δύο πλευρές. Συνεπώς, οι ελληνικές πόλεις επιλέγουν το θεσμό των αδελφοποιήσεων σαν ένα ακόμα μέσο διαφήμισης, με απώτερο σκοπό την ενίσχυση των ροών επισκεπτών, καθώς στην πλειοψηφία τους στηρίζουν την οικονομική τους ανάπτυξη στον τουρισμό μέσω της ανάδειξης της φυσικής και πολιτιστικής τους κληρονομιάς. Στη σφαίρα δε της τοπικής οικονομίας μόνο ο τουρισμός δείχνει να επηρεάζεται από τις αδελφοποιήσεις ενώ αντίθετα άλλες ροές φαίνεται να μένουν ανεπηρέαστες.
Θεωρώ λοιπόν ότι πως ο θεσμός -η συνεργασία αυτή επιβάλλεται να καλλιεργηθεί και επεκταθεί και σε άλλα πεδία όπως οικονομικές ανταλλαγές, ποιότητα ζωής, τουρισμό, περιβάλλον, επενδύσεις, ανάπτυξη, συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κλπ. Σ’ αυτή την κατεύθυνση, η ανάπτυξη συστηματικής υποστήριξης όλων των εμπλεκόμενων (κρατικοί φορείς , τοπικές αρχές, συλλογικά –συνδικαλιστικά όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης, κλπ) , είναι καταλυτική και θα μπορούσε να διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο, για να ξεπεραστούν κυρίως ζητήματα χρηματοδότησης, υποστήριξης και πολυπλοκότητας των μηχανισμών υλοποίησης.
Αξιότιμε κε, ευχαριστώ για το έξοχο αφιέρωμα…θα μου επιτρέψετε να κλείσω με 2 αναφορές:
1. το ποίημα του ποιητή και μεταφραστή Γιάννη Αντιόχου «… ὑπερτερεῖ συντριπτικῶς./ Ὁ πόλεμος…», που, υπενθυμίζει τη φρίκη του πολέμου στην Ουκρανία μετά την εισβολή της Ρωσίας αλλά και τη μεταμορφωτική δύναμη που έχει η ποίηση ως τέχνη.
«… ὑπερτερεῖ συντριπτικῶς./ Ὁ πόλεμος…»
Κι ήρθε η εποχή να μάθουμε τη γεωγραφία μιας άλλη χώρας:
πόλεις, ποτάμια, βουνά και θάλασσες, μετρώντας όσους χάνονται στον διαμελισμό της
Αρχικά ήταν:
ήχοι σειρήνων, κατεστραμμένες γέφυρες και ξεκοιλιασμένα σπίτια
ώσπου οι νοσοκόμες έκρυψαν τους αρρώστους στα σπλάχνα των νοσοκομείων
και ζέσταναν τα μωρά τυλίγοντάς τα με υαλοβάμβακες λεβήτων
νανουρίζοντάς τα, μ’ όση ζωή τούς περίσσευε
Και γριές μαυροφόρες, μοίρασαν μέσ’ από τις χούφτες τους
ηλιόσπορους στους εισβολείς, γιατί εκείνες ξέρουν
πως στις πεδιάδες της Μαύρης Θάλασσας ,τα ηλιοτρόπια πίνουν αίμα.
2. Το υπέροχο συγκινητικό μήνυμα- σημερινό – ενός διαδικτυακού φίλου από το Χάρκοβο…που ξορκίζει με τον τρόπο του την βαρβαρότητα του πολέμου στην πατρίδα του … «Χάρκοβο! Η πόλη είναι ζωντανή! Άνοιξε η έκθεση της Nadezhda Gedzevich ( έκθεση υφαντικής τέχνης)! Τη συνιστώ ανεπιφύλακτα σε όλους εδώ!». «Η ζωή στο Χάρκοβο συνεχίζεται …πολύχρωμη, αισιόδοξη και δημιουργική…».