Φωτογραφίες από τη Λευκάδα του 1912 του Φρεντ Μπουασονά

Ο Φρεντ Μπουασονά (Fred Boissonnas),ταξιδέψε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1903, μαζί με τον Ντανιέλ Μπο-Μποβί. Το 1907 επανήλθε και το 1913, πάλι με τη συντροφιά του Μποβύ και με τον λιτοχωρίτη κυνηγό Χρήστο Κάκκαλο, είναι ο πρώτος που ανέβηκε στον Μύτικα, την υψηλότερη κορυφή του Ολύμπου. Το 1930 πραγματοποίησε το τελευταίο του ταξίδι στην Ελλάδα και επισκέφθηκε το Άγιο Όρος.

Με τη βοήθεια της καλής φίλης Ευδοκίας Πατσουράκου ανακαλύψαμε ανέλπιστα με πολλή χαρά, αρκετές φωτογραφίες από την επίσκεψη του μεγάλου Ελβετού φωτογράφου στη Λευκάδα το 1912. Την ευχαριστούμε θερμά.

Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν αυτές οι φωτογραφίες αποτελούν όλο το έργο του σε σχέση με τη Λευκάδα. Το πιο πιθανό είναι να είναι ένα ελάχιστο δείγμα. Το αρχείο βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη της Γενεύης.

Ο Φρεντ Μπουασονά, (1858-1946 Γενεύη) ήταν Γαλλοελβετός φωτογράφος, ιδιαίτερα γνωστός για την φωτογραφική τεχνική του αλλά και την εκτεταμένη φωτογράφιση του ελληνικού χώρου επί τριάντα περίπου έτη, μαζί με τον συνοδοιπόρο του Ντανιέλ Μπο-Μποβί, διευθυντή της Σχολής Καλών Τεχνών της Γενεύης.

Η οικογένεια των Μπουασονά κατάγεται από τη νότια Γαλλία, από το Livron, ένα χωριό κοντά στη Μασσαλία. Όταν στη Γαλλία το κλίμα για τους προτεστάντες έγινε εχθρικό οι πρόγονοι του Φρεντ – μαζί με πολλές άλλες οικογένειες- αναγκάστηκαν να καταφύγουν στη Γενεύη. Η καταγωγή της οικογένειας έκανε τον Φρεντ να πιστεύει πως ήταν απόγονος γενναίων Ελλήνων θαλασσοπόρων.

Γόνος «φωτογραφικής δυναστείας», ως περιγράφεται, o νεαρός Μπουασονά φέρεται ως πολύπλευρο ταλέντο που συνδύαζε τα σπορ (αλπινισμός), τη μουσική και τις καλές τέχνες. Επηρεασμένος από τον δάσκαλό του Ούγγρο Κόλερ, ανέπτυξε τη δική του τεχνική στη φωτογραφία, η οποία, μαζί με τη χρήση νέων υλικών, τού απέφερε πολλές διεθνείς διακρίσεις, μεταξύ άλλων το πρώτο βραβείο της παγκόσμιας έκθεσης του Παρισιού. Το εργαστήριο που κληρονόμησε από τον πατέρα του το διαχειρίστηκε μαζί με τον χημικό αδελφό του Εντμόν-Βικτόρ. Η ορθοχρωματική πλάκα, δική τους επινόηση έδινε βελτιωμένο φωτογραφικό αποτέλεσμα.

Μέσα από τις φωτογραφίες και τα λευκώματά του παρουσιάζει ένα πανόραμα της Ελλάδας του μεσοπολέμου, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης για την Ελλάδα την ίδια περίοδο. Ο καλλιτέχνης, πέρα από το καταγραφικό ενδιαφέρον του για όλα όσα εξαφανίζονται, μας δίνει μια εικόνα της Ελλάδας που εκτείνεται πέρα από την εθνογραφική μαρτυρία.

Η μεγάλη πίστη και ο θαυμασμός του για τη χώρα αυτή μεταδίδονται μέσα από το έργο του με μια τρυφερότητα και μια αγάπη που η δύναμη τους ακόμη και σήμερα, μετά από τόσα χρόνια, δίνει ψυχή σ’ αυτά τα κομμάτια χαρτιού, τα οποία θα μπορούσαν να είχαν παραμείνει απλές φωτογραφίες….

Λίγοι αγάπησαν την Ελλάδα όσο ο Φρεντ Μπουασονά. Ο ίδιος έγραψε στα 1910: «Αυτός ο λαός, τόσο στις ακτές όσο και στο εσωτερικό της χώρας, ο ψαράς της Αίγινας, ο γεωργός της Αργολίδας, ο βοσκός του Χελμού ή του Παρνασσού, όλος αυτός ο λαός έχει τόσο σπινθηροβόλο πνεύμα, τόση καλοσύνη, τόσο πάθος για την ελευθερία, μια τέτοια λατρεία για το παρελθόν του, μια τέτοια προσήλωση στις αρχαίες συνήθειες…».

Και ο Ντανιέλ Μπο-Μποβί, πρύτανης της Σχολής Καλών Τεχνών της Γενεύης, ο οποίος συνταξίδεψε με τον Μπουασονά στην Ελλάδα, είπε σε μια διάλεξη το 1931: «Στην Ελλάδα, όπου άλλοι δεν πήγαιναν παρά γυρεύοντας ερείπια, εμείς ανακαλύπταμε μια φύση και έναν λαό. Και από τότε το σχέδιό μας ήταν όχι μόνο να ασχοληθούμε με τη λαμπρότητα των αρχαίων μνημείων αλλά να ξαναζωντανέψουμε τα τοπία.»

Δυο σημεία του κεντρικού πεζόδρομου της πόλης της Λευκάδας το 1912.

Σημερινή θέση

Στην παραπάνω φωτογραφία εικονίζεται το τμήμα του πεζόδρομου από το σημερινό μπαρ Baccara μέχρι και το καφέ του Τζορέλου στην πλατεία. Ένα ραφείο (Α.Πατρικίου), ένα κρεοπωλείο και ένα ξενοδοχείο στεγάζονται στα δυο κτίρια που εικονίζονται στα αριστερά της εικόνας, με κατεύθυνση τον Άγιο Μηνά. Στο συγκεκριμένο σημείο πρέπει με την πάροδο των 106 χρόνων που μεσολαβούν, ο δρόμος να έχει διαπλατυνθεί μετά από την ανακατασκευή κάποιων κτιρίων. Από το σημείο που είναι τραβηγμένη η φωτογραφία δεν φαίνεται ούτε η κεντρική πλατεία ούτε ο Άγιος Σπυριδώνας. Έτσι το επόμενο κτίριο μετά του Τζορέλου που εικονίζεται, είναι η πρώην Νομαρχία. Στα δεξιά της φωτογραφίας το σημερινό κτίριο με τα τουριστικά είδη ήταν το «ξενοδοχείο Επτάνησος» της φωτογραφίας και το παραπάνω, μετά τον άγιο Σπυρίδωνα, το κτίριο που στεγάζονταν για πολλά χρόνια τα γραφεία του ΠΑΣΟΚ.

Η παρακάτω φωτογραφία μας δυσκόλεψε πολύ, χωρίς να καταλήξουμε σε ακριβή θέση. Η επικρατέστερη εκδοχή είναι να πρόκειται για κτίριο που κατεδαφίστηκε για να ανεγερθεί το κατάστημα της Εθνικής Τράπεζας.

Φωτογραφίες από το κανάλι και το λιμάνι της Λευκάδας γεμάτο ιστιοφόρα. Παρουσιάζει ισχυρή εμπορική δραστηριότητα. Ένα λιμάνι οργανωμένο, προσέξτε την βάρκα – πλοηγό που οδηγεί το ιστιοφόρο κοντά στο λιμάνι για να δέσει. Εκείνες τις εποχές το τότε Λιμενικό ταμείο είχε πάρα πολλά έσοδα!

Φωτογραφίες από τις βαλανιδιές και από την κορυφή του βουνού Σκάρος

Το όργωμα, και το λιμάνι του Βλυχού το 1912

Για τον εντοπισμό των ακριβών τοποθεσιών στις δυο φωτογραφίες που αφορούν την πόλη της Λευκάδας καθώς και τον εντοπισμό άλλων τοποθεσιών που αναφέρονται με τοπωνυμία, μας βοήθησε ο κ. Μάκης Μελάς τον οποίο και ευχαριστούμε.