Έργα που άλλαξαν την όψη και το μέλλον της Λευκάδας

Μέσα από αυτή την ιστοσελίδα παρουσιάζουμε ανελλιπώς  παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες.  Αυτό το διαρκές ταξίδι στο παρελθόν δεν οφείλεται σε νοσταλγία, αλλά στην πεποίθηση πως η γνώση του παρελθόντος είναι ο καλύτερος οδηγός για τα μέλλον.

Οι φωτογραφίες που θα παρουσιάσουμε σήμερα και σε ένα επόμενο άρθρο, δεν είναι ασπρόμαυρες αλλά έγχρωμες και μάλιστα από τις πρώτες που κυκλοφόρησαν. Παρουσιάζουν την εξέλιξη κάποιων τεχνικών έργων μικρότερων και μεγαλύτερων στην πόλη της Λευκάδας, που η συμβολή τους -όπως αποδείχτηκε περίτρανα στο διάβα του χρόνου-  άλλαξαν την μορφή, τη ζωή και το μέλλον, όχι μόνο της πόλης αλλά και ολόκληρου του νησιού.

Οι φωτογραφίες ανήκουν στην Χαραμόγλειο Βιβλιοθήκη και προέρχονται από το αρχείο του αείμνηστου Σπύρου Θάνου.   Προξενεί εντύπωση μάλιστα η ύπαρξη αυτού του άλμπουμ στο αρχείο του, δεδομένου ότι ο ίδιος κάθε άλλο παρά τεχνικός ήταν.  Πολύ πιθανόν το άλμπουμ να ξεχάστηκε ή να παράπεσε σε κάποια μετακόμιση  του Δημαρχείου από τις τεχνικές υπηρεσίες (;) και συμμαζεύτηκε από τον ίδιο.

Οι φωτογραφίες των έργων δεν είναι καλλιτεχνικές αλλά κυρίως περιγραφικές. Από όσο μπορούμε να θυμηθούμε, από τα έργα που εικονίζονται, πρέπει να τραβήχτηκαν από το μέσον της δεκαετίας του 1980   μέχρι, και τις αρχές του 1990, σχεδόν πριν από 40 χρόνια.

Στην δεκαετία του 1980 ξεκίνησαν τα μεγάλα πακέτα χρημάτων και προγραμμάτων από την Ευρώπη προς την Ελλάδα. Στο νησί μας αυτό το διάστημα εκτελέστηκαν έργα πνοής. Επίσης με τον  αναπτυξιακό Νόμο 1268/1982 για πρώτη φορά δόθηκαν κίνητρα και άρχισαν να χτίζονται επιδοτούμενες τουριστικές μονάδες.

Κρίνοντας  σήμερα τα πράγματα, με την χρονική απόσταση που μας χωρίζει, θα λέγαμε, πως το νησί μας ωφελήθηκε τα μέγιστα. Βεβαίως  θα μπορούσαν να έχουν γίνει πολλά περισσότερα.  Τηρουμένων όμως των αναλογιών και της γενικότερης πορείας όλης της χώρας και -παρά τις χρήσιμες γκρίνιες μας- πρέπει να παραδεχτούμε, πως οφείλονται πολλά σε αυτούς που οραματίστηκαν και εκτέλεσαν αυτά τα έργα.

Όπως και στην δεκαετία του 1960, όταν  εδραιώθηκαν οι γιορτές Λόγου και Τέχνης -ως μέσον προβολής του νησιού-  έτσι και στην δεκαετία του 1980 η στροφή του νησιού μας στον τουρισμό  έδειχνε να είναι μονόδρομος. Η ανάπτυξη του νησιού έπρεπε να περάσει μέσα από τον τουρισμό. Η μικρή και οικογενειακή αγροτική παραγωγή, η μορφολογία του εδάφους  με τους ελάχιστους έως ανύπαρκτους κλήρους, τα ερημωμένα από νέους χωριά μας, είχαν καταδικάσει το νησί σε φτώχεια.  Επομένως οι εμπνευστές και εκτελεστές των έργων πνοής  -παρά τις μεγάλες παρεκκλίσεις που έγιναν και γίνονται μέχρι σήμερα- δικαιώθηκαν από τον χρόνο και το αποτέλεσμα.

Ό,τι έγινε εκείνα τα χρόνια δεν οφείλεται μόνο στους εμπνευσμένους αιρετούς άρχοντες αλλά πρόεκυψε και σαν αποτέλεσμα βούλησης όλης της κοινωνίας.  Θυμόμαστε  καλά όλες τις διεργασίες που προϋπήρξαν στην τοπική κοινωνία και αφορούσαν θέματα  κοινού ενδιαφέροντος. Συζητήσεις, αναζητήσεις, αρθογραφία στις οποίες έπαιρναν μέρος όλα τα «καλά» μυαλά της Λευκάδας από όλους τους κλάδους των επαγγελμάτων και του πνεύματος καθώς και ενεργοί πολίτες. Από συζητήσεις που έχω κάνει με τον κ. Θανάση Σίδερη μου ανέφερε   πως οι δήμαρχοι τον συμβουλεύονταν για θέματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής   καθώς επίσης και τον λαογράφο μας Πανταζή Κοντομίχη, τον Δήμο Μαλκάση και άλλους επιφανείς Λευκάδιους.

Ο πρώην δήμαρχος Παναγιώτης Σκληρός μας θύμισε σχετικά πρόσφατα για ΣΜΑΛΕΠ (Σύλλογος Μελέτης & Αντιμετώπισης Λευκαδίτικων Προβλημάτων) που δραστηριοποιήθηκε  έντονα από το 1979 μέχρι το 1982. Θέματα που τον απασχόλησαν:  ύδρευση, η ανάγκη αποχετευτικού δικτύου της πόλης, τα ιχθυοτροφεία, η ζεύξη, το λιμάνι, η αγροτική ανάπτυξη, ο τουρισμός, ο πολιτισμός, το εμπόριο, οι οδικές αρτηρίες… Δες ΕΔΩ

(Σήμερα η συμμετοχή της κοινωνίας στη τύχη της πόλης και του νησιού γενικότερα είναι ανύπαρκτη. Έχουμε γίνει όλοι επαναστάτες του facebook και κοψοχέρηδες!)

Στις αρχές της  δεκαετίας του 1980 η Λευκάδα είναι ακόμα «φτωχή». Η παλιά πόλη διασχίζετο από αυλάκια στα οποία κυλούσαν βρομόνερα. Η αποχέτευση εγκαινιάστηκε το 1989.  Τα αυτοκίνητα είναι ελάχιστα καθώς επίσης και τα χρήματα που κυκλοφορούν στο νησί!

Η διάνοιξη της οδού 8ης μεραρχίας αυτό το  δαχτυλίδι που ένωσε περιμετρικά την πόλη αποδείχτηκε σωτήριο για το μέλλον της.  Ανάσανε  και καθάρισε κυριολεκτικά και μεταφορικά όλη η πόλη αλλά κυρίως το ιστορικό κέντρο. Αν δεν κάνουμε λάθος αυτό το δαχτυλίδι είχε  σχεδιαστεί επί Αγγλικής Προστασίας (1809-1864).

Η αρχή της 8ης μεραρχίας στον Άγιο Μηνά μετά την ασφαλτόστρωση και χωρίς όλα τα πεζοδρόμια και τις νησίδες.

Η 8ης Μεραρχίας, στο σημείο που είναι σήμερα το Δικαστικό Μέγαρο. Εκεί που ήταν βούρλα, σούδες,οι φυλακές και ο σκουπιδότοπος.

 Ο σκελετός αυτού του κτιρίου, όταν ολοκληρώθηκε, στέγασε για πολλά χρόνια την Οικονομική Εφορία. Σε ένα από τα καταστήματα του ισογείου στεγάζεται σήμερα η Γενική Ταχυδρομική.

Η παραλιακή οδός Γολέμη ήταν ένας στενός δρόμος. Με τις βροχές η θάλασσα έμπαινε στα σπίτια αφού πλημύριζαν όλα τα σοκάκια.

Η  διαπλάτυνση της οδού Γολέμη  έγινε με επίχωση του μόλου. Στα αριστερά, εκεί που βρίσκεται το αυτοκίνητο, σήμερα είναι το κτίριο που στεγάζει  την επιχείρηση Lefkada Rentals  και το ζαχαροπλαστείο Γαζή. Στη θέση που βρίσκονται οι σωλήνες είναι σήμερα ο   Αργυρός.

Ο οδός Γολέμη στη θέση που βρίσκονται  σήμερα «οι Πειρατές». Στα δεξιά έγινε το μεγάλο κτίριο του ΤΑΟΛ που στεγάζεται σήμερα και το Λιμεναρχείο.

Για εκείνη την εποχή η άσφαλτος που έπεφτε, μετά το χώμα που προϋπήρχε, ήταν μεγάλη πρόοδος. Αργότερα  όλοι ο δρόμοι της πόλης πλακοστρώθηκαν.  Στα δεξιά της εικόνας η ταβέρνα του Μύτα και παραπίσω η εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους. (Δεξιά. Δεν φαίνεται).

Έγινε η  παιδική Χαρά πίσω από της Μαργαρίτας που σήμερα την έχουμε κλειστή!

Το ξενοδοχείο Νήρικος το πρώτο μεγάλο κτίριο που χτίστηκε στην παραλία και δίπλα του ο ερειπωμένος πάνω όροφος της οικίας Τζεβελέκη. Στο ισόγειο η γνωστή τότε καφετέρια OLD NAVY.

Η απόφαση για τον χαρακτηρισμό  των παραδοσιακών κτιρίων, ως διατηρητέων, έγινε αφορμή να σταματήσει η καταστροφή και ο αφανισμός κάποιων.  Έτσι η πόλη, έστω και με το ζόρι, απέκτησε χρώμα και ταυτότητα.  Πήρε πολύ χρόνο, χάθηκαν πολλά παραδοσιακά κτίρια, μέχρι να κατανοήσουν οι ντόπιοι, πως είναι προς το  οικονομικό τους συμφέρον η διατήρηση των παραδοσιακών κτιρίων, τα οποία πέραν όλων των άλλων, είναι προϊόντα μιας ιδιαίτερης αντισεισμικής τεχνικής.

Κοιτάξτε το ίδιο κτίριο τότε και σήμερα.

Η πόλη μας αδιαμφισβήτητα είναι πολύ καλύτερη σήμερα από ότι ήταν πριν από 40 χρόνια. Ναι, θα μπορούσε να ήταν ακόμα καλύτερη επειδή: εχθρός του καλού είναι το καλύτερο… Δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο και για τους ανθρώπους…