Βιβλία και αναγνώστες

Γράφει η Παρασκευή Σιδερά-Λύτρα

Ὅλοι εἴμαστε αναγνώστες λίγο ή πολύ. Το κείμενο που ἀκολουθεί προέρχεται από έναν συνειδητό ἀναγνώστη, ο οποίος κάνει σκέψεις γιὰ τὸν εαυτόν του και όλους μας, όσο μάς χαρακτηρίζει η ιδιότητα του αναγνώστη. Αυτό το κείμενο, με τον άνω τίτλο, είναι μετάφραση από έργο του γερμανού συγγραφέα Ερνστ Γιούνγκερ (Ernst Jünger, 1895–1998) – βλέπε τον 9ο τόμο των Απάντων του, ο οποίος φέρει τον τίλο: Δοκίμια III. Η περιπετειώδης καρδιά (Essays III. Das abenteuerliche Herz), σελ. 411:

«Δεν έχω χρόνο για διάβασμα» – σ᾽ αυτή την περίπτωση πρόκειται μάλλον για έναν πολυάσχολο άνθρωπο, ποτέ για έναν αναγνώστη. Στα χαρακτηριστικά του αληθινού αναγνώστη ανήκει ακριβώς το ότι για διάβασμα έχει χρόνο, ακόμη και αν θα έπρεπε να τον κλέψει, όπως αυτός που αγαπάει έχει χρόνο για την αγαπημένη, ακόμα και αν θα έπρεπε να παραμελήσει όλα τα άλλα. 

Αυτό υποσημαίνεται ήδη ενωρίς στη ζωή. Μερικοί χαρακτηρίζουν την ανάγνωση ως ελάττωμα· τότε θα είχαμε ένα ιδεώδες ελάττωμα, το οποίο φέρνει περισσότερο απολαύσεις παρὰ βλάβη. Αυτό δεν διαφέρει από το όπιο μόνον κατά το ότι στην πορεία της ζωής μπορούν νά μειώνονται οι δόσεις, αλλά επίσης και κατά το ότι προχωρεί από την ποσότητα στην ποιότητα. Στο τέλος ζούμε με μια δωδεκάδα βιβλία σαν τελευταία μερίδα. Μάς παρηγορούν στη μοναξιά του γήρατος, στη δυστυχία, στη φτώχεια, ακόμη και στις φυλακές. Σουρώσαμε από την άμμο της ερήμου μια φούχτα πολύτιμους λίθους.

Τα μεγάλα βιβλία είναι ξεχωριστά· μεγαλώνουν έξω από τις λογοτεχνίες στο ασύγκριτον. Για να τα απολαύσουμε σωστά, πρέπει να έχουμε διέλθει μέσα από τη λογοτεχνία, πρέπει να έχουμε απελευθερωθεί από αυτήν».