Κωνσταντίνα Κούρτη: Σκέψεις και προβληματισμοί για την ποιητική συλλογή της Βιβής Κοψιδά-Βρεττού «Κεραίες βραχείας εκπομπής»

Κωνσταντίνα Κούρτη
Σκέψεις και προβληματισμοί για την ποιητική συλλογή της Βιβής Κοψιδά-Βρεττού
ΚΕΡΑΙΕΣ ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΕΚΠΟΜΠΗΣ, εκδ. Βακχικόν, Αθήνα 2019

Αισθάνομαι την ανάγκη να μοιραστώ μαζί σας κάποιες σκέψεις, προβληματισμούς και συναισθήματα που αναδύονται μέσα από την αναγνωστική προσέγγιση της νέας ποιητικής συλλογής της Βιβής Κοψιδά – Βρεττού «Κεραίες βραχείας εκπομπής» (Βακχικόν, Αθήνα 2020).

Η Βιβή είναι μια εμβληματική παρουσία στον χώρο των γραμμάτων και του πολιτισμού, όχι μόνο για τις ακαδημαϊκές σπουδές και διακρίσεις της, για την επιτυχημένη και αναγνωρισμένη σταδιοδρομία της ως φιλολόγου και σχολικής συμβούλου, για το ταλέντο της πολυγραφίας και της πολυπραγμοσύνης, αλλά και για τον τρόπο ζωής και την ματιά της στα πράγματα με έναν καθηλωτικό σεβασμό, με μια ανεπιτήδευτη ευγένεια και με την προσήνεια του νουνεχή ανθρώπου που αναζητά το βαθύτερο νόημα πίσω από τις εικόνες και τις εντυπώσεις.

Διαβάζοντάς τη ξανά, μετά την ποιητική συλλογή «Όλα καλά αξιότιμοι κύριοι» (εκδ. Μελάνι, 2016) και τις «Χειραψίες μιας ασήμαντης μέρας», εκδ. Βακχικόν, 2018, διακρίνω τα δυνατά στοιχεία ενός λόγου σαρκαστικού, ρεαλιστικού, καυστικού και καταγγελτικού για τα αμέτρητα τρωτά της πεζής καθημερινότητας, που στοιβαγμένα και μη αναγνωρισμένα ως αιτίες φθοράς, μικραίνουν, απογυμνώνουν, στραγγίζουν ή στραγγαλίζουν την βαθιά ανθρώπινη ανάγκη της χαράς άρα και της ίδιας της ζωής.

Η θεματολογία της στην νέα ποιητική συλλογή εξακολουθεί να είναι πολυδιάστατη, αφού στέκεται στα απλά καθημερινά της ζωής με ξεκάθαρο και στρωτό λόγο, εμποτισμένη από τα μεγάλα ερωτηματικά που προκαλεί το τέλος, ο θάνατος, ο φυσικός, όπως στο ποίημα «TRAVELER»:

<…και ο θάνατος αθώρητης νύχτας και πάλι ταξίδι> ,
μα και ο καθημερινός, αυτός που φέρνει η αποξένωση και η απομάκρυνση όπως λέει < ξενεύουν οι άνθρωποι κι αν ακόμα ξένοι ΔΕΝ είναι…>,
ο θάνατος που γεννά η υποκρισία, η παθητική θέαση της φθοράς, όπως γράφει στους «ΧΑΜΑΙΓΕΝΕΙΣ»:
<Δεν μετανιώνουν οι άνθρωποι και ζώντας εξακολουθούν να πεθαίνουν…>,
ο θάνατος που γεννά η έλλειψη εαυτού.

Συνάμα κυρίαρχη θέση έμπνευσης για την ποιήτρια αποτελεί η ίδια η έννοια του χρόνου, η χρονικότητά του, το γέμισμα της ζωής μέσα σε αυτόν ή από αυτόν, τα συναισθήματα από το διάβα του, < ο ακάλεστος χρόνος> όπως αναφέρει στο ποίημα «ΑΝΕΠΙΣΤΡΕΠΤΑ» αλλά και

<σε κύκλο ή ευθεία γραμμή όπως κι - αν - είναι ΖΩΗ> στο ποίημα «ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ»,
επίσης στο ποίημα «ΑΣΥΜΜΕΤΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ»
<… κηδείες και μνήμης γενέσια μόνον σήμερα… κάπως έτσι χειμωνιάζουν στους χρόνους μέσα οι άνθρωποι>.

Μεστός, στρωτός, λακωνικός, απέριττος και βαθυστόχαστος ο ποιητικός λόγος της Βιβής σε όλα τα ποιήματα του βιβλίου.

Θα σταθώ όμως ιδιαίτερα στο ποίημα «ΗΜΕΡΑ ΠΛΗΡΩΜΩΝ», όπου η ποιήτρια καθαρά και ρεαλιστικά, απεικονίζει την σκληρή πραγματικότητα του σύγχρονου τρόπου ζωής, που νοηματοδοτεί την ύπαρξή του μέσω των αριθμητικών υπολογισμών σε λογαριασμούς και οικονομικές υποχρεώσεις, μεταλλάσσοντας την ίδια τη ζωή σε υπερφορτωμένο δάνειο.
ΗΜΕΡΑ ΠΛΗΡΩΜΩΝ (σ.22)

Τελευταία του μήνα πληρώθηκες
Και με τη σειρά σου πλήρωσες
Το ενοίκιο του μηνός
Τον φόρο εισοδήματος τον ΕΝΦΙΑ
Τη ΔΕΗ τη Vodafone το νερό
Τον αέρα τον ήλιο την ψύξη
Την υγρασία την ενημέρωση
Το πεζοδρόμιο -όλοι πια ενοικιάζουν
Πεζοδρόμια-
Τη διαφήμιση τον οίκτο
Τον πόνο το γέλιο τα δίκτυα φίλων
Τη βία τη μετάνοια την κλιματική αλλαγή
Τη ζωοφιλία τις εποχές
Που μαίνονται τις ζώσες και
Νεκρές φύσεις την τέχνη τον έρωτα
-και την τέχνη του έρωτα-
Το θάρρος την ψευδαίσθηση
Το μηδέν και το νόημα
Τη σκουριά και την πλάνη
Το συναίσθημα και… ούτω καθεξής…

Πληρώθηκες (λίγο) και πλήρωσες (πολύ)
Έτσι πρέπει σου λένε: να πληρώσεις…

Είν’ αλήθεια πληρώνεις ακριβά
Τη σπάταλη φιλοζωία σου!

Τόσο εμφαντικές οι έννοιες «πληρώθηκες» και «πλήρωσες» με κυρίαρχη την δεύτερη, αφού χωρίς αυτή δεν ανανεώνεται η περιοδικότητα ισχύος των υπηρεσιών, των αγαθών, των συναισθημάτων, των σχέσεων, της ανθρώπινης ύπαρξης, μέχρι και της επιβίωσης του πλανήτη.

Ο απλός, καθαρός λόγος της ποιήτριας προσεγγίζει το πανανθρώπινο νόημα της ζωής, που τόσο ασφυκτικά περιορίζεται από την κάλυψη οικονομικών αναγκών, χωρίς να αφήνει χώρο στην αναζήτηση του αληθινού νοήματος της ζωής, όπως οι ανθρώπινες σχέσεις.

Το τελευταίο δίστιχο του ποιήματος είναι η πιο εύστοχη αφορμή αναστοχασμού και επαναξιολόγησης της πεζής και στεγνής πραγματικότητας που ζητά από όλους μας περισσότερη ΠΟΙΗΤΙΚΟΤΗΤΑ.

Από παιδαγωγική άποψη, θα ήθελα να επισημάνω την σπουδαιότητα μελέτης του ποιήματος στην σχολική αίθουσα, αφού αποτελεί έναυσμα ενδοσκόπησης και προβληματισμού για την αλλαγή στάσεων ζωής και τη διάκριση ποιοτικών και μη ποιοτικών κριτηρίων ζωής των σημερινών παιδιών και αυριανών ενηλίκων.