H μελάνυδρος κρήνη και Αρέθουσα κατά τον Όμηρο

Μέσα από φωτογραφίες των αρχών του 1900 του Wilhelm Dörpfeld, παρουσιάζουμε παρακάτω δυο βρύσες, οι οποίες ταυτίστηκαν, με βάση την θεωρία του Γερμανού αρχαιολόγου, με τα Ομηρικά Έπη.

Η μελάνυδρος κρήνη: το Μαυρονέρι

Η κρήνη της ομηρικής Ιθάκης είναι η πηγή κάτω από την Παλιοκατούνα, που ονομάστηκε στα νεότερα χρόνια Μαυρονέρι, η ομηρική μελάνυδρος κρήνη(¹⁹⁾. Ο Όμηρος αναφέρει και μια δεύτερη κρήνη, που την είχαν κατασκευάσει οι παλιοί βασιλιάδες της Ιθάκης Νήριτος και Πολύκτωρ(²⁰⁾ . Πιθανόν όμως οι δύο βρύσες (που αναφέρονται στα ρ 205-207, υ 153-154, 159 και υ, 161-162) ταυτίζονται.

[19]Ομήρου υ, 153-154:…ταὶ δὲ μεθ’ ὕδωρ / ἔρχεσθε κρήνηνδε, καὶ οἴσετε θᾶσσον ἰοῦσαι Ομήρου υ 158: αἱ μὲν ἐείκοσιν βῆσαν ἐπὶ κρήνην μελάνυδρον
[20]Ομήρου ρ, 205-206: …ἐπὶ κρήνην ἀφίκοντο / τυκτὴν καλλίροον, ὅθεν ὑδρεύοντο πολῖται.

Η κρήνη Αρέθουσα

Το χοιροστάσιο του Εύμαιου, που βρίσκεται περισκέπτῳ ἐνὶ χώρῳ (ξ, 6) [περίσκεπτος < περί+σκέπω= ολόγυρα φυλαγμένος όχι < περί+σκοπῶ = περίοπτος], πρέπει να το τοποθετήσουμε πάνω από τα Σύβοτα στη μικρή κοιλάδα «Ολοθός» κάτω από τα χωριά Μαραντοχώρι και Εύγηρος. Πρώτον, γιατί υπάρχει εδώ πλούσια πηγή νερού και από πάνω προστατευτικό βραχώδες τοίχωμα που και τα δυο ταιριάζουν άριστα με την ομηρική πηγή Αρέθουσα και την Κόρακος πέτρην (ν, 408), όπου έβοσκε τους χοίρους του ο Εύμαιος· δεύτερον, γιατί λίγο πιο κάτω από την πηγή είναι η ονομαστή Χοιροσπηλιά που έχει δώσει πολυάριθμα προϊστορικά ευρήματα.

 Δημήτρη Σπ. Τσερέ: Λευκάδα, η ομηρική Ιθάκη: Η θεωρία του W. Dörpfeld