Ο Σύλλογος Λευκαδίων για την προστασία του Περιβάλλοντος και του Πολιτισμού για την διαχείριση αστικών λυμάτων

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΕΥΚΑΔΙΩΝ Για την ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ  του ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ και του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Ξενοφώντα Γρηγόρη 151 
31 100 Λευκάδα
Τηλ: 26450 22714                                                   

e-mail: kopsidav@yahoo.gr                         

Θα θέλαμε να πληροφορήσουμε τους συμπολίτες μας για τα εξής: 

Με Δελτίο τύπου του Δήμου Λευκάδας, ο Δήμαρχος μας πληροφορεί ότι, με απόφαση του Ειδικού Γραμματέα Διαχείρισης Προγραμμάτων ΕΣΠΑ, Τ.Σ. , κ. Γεωργίου Ζερβού, εγκρίθηκε η μελέτη του Δήμου «Ολοκληρωμένη Διαχείριση Αστικών Λυμάτων Δήμου Λευκάδας» και χρηματοδοτείται με το ποσόν των 9.272.778,62 ευρώ. Επίσης, ο Βουλευτής Λευκάδας μας πληροφορεί ότι «με 14. 573.000 ευρώ χρηματοδοτείται το αποχετευτικό δίκτυο Νικιάνας, Επισκόπου, Λυγιάς, Καρυωτών, Απόλπαινας, Τσουκαλάδων. Ένας αγώνας δύο ετών δικαιώνεται, μία ακόμα δέσμευση γίνεται πράξη». 

Η ολοκλήρωση της κατασκευής του αποχετευτικού δικτύου του Δήμου Λευκάδας, παρά τις όποιες αντιρρήσεις ειδικών για τη μορφή των έργων που θα μπορούσε να πραγματοποιηθούν, είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθεί και να αχθεί εις πέρας το ταχύτερο δυνατόν. 

Η χρηματοδοτηθείσα μελέτη του Δήμου «Ολοκληρωμένη Διαχείριση Αστικών Λυμάτων Δήμου Λευκάδας» περιλαμβάνει πέντε υποέργα: εκ των οποίων, Υποέργο 1: «Εκσυγχρονισμός ΕΕΛ Λευκάδας, χρηματοδοτείται με 2.604.000, 00 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Και Υποέργο 2: «Καταθλιπτικός αγωγός επεξεργασμένων λυμάτων από υφιστάμενες εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων ΕΕΛ, έως ακρωτήριο Γυράπετρα (2.000.000 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ…)

Πριν σχολιάσομε τα δύο παραπάνω «υποέργα» και ειδικότερα το δεύτερο, για την ιστορία του όλου ζητήματος, επιτρέψτε μας να θέσομε υπόψη σας τα εξής: Τον Ιούνιο του 2005, ο Δήμος Λευκάδας, με την υπ’αριθμ. 2011/28-6-2005, αποφασίζει την εναπόθεση των επεξεργασμένων λυμάτων στη Γύρα Λευκάδας (Άκρα-Γυράπετρα). Η απόφαση πάρθηκε εντελώς εσπευσμένα, κάτω και από την πίεση κατοίκων των Καρυωτών και της Λυγιάς, επειδή η εναπόθεση των επεξεργασμένων λυμάτων από την ΕΕΛ στη θαλάσσια περιοχή των Αλυκών, ήταν όντως καταστροφική. 

Αλλ’ η επιλογή  της Γύρας ως τελικού αποδέκτη των επεξεργασμένων λυμάτων της ΕΕΛ Λευκάδας ήταν εντελώς εμπειρική και αυθαίρετη, και πάρθηκε με τον «εμπειρικό» χαρακτηρισμό της θαλάσσιας περιοχής της Γύρας ως «Ανοιχτής Θάλασσας». Η απόφαση πάρθηκε επίσης χωρίς ωκεανογραφική μελέτη, που μέχρι σήμερα, πολύ πιθανόν, δεν έχει γίνει, ώστε να παρέχει συμπεράσματα για τη φύση, τη μορφολογία και τη συμπεριφορά των δυναμικών φαινομένων που επικρατούν στη θαλάσσια περιοχή της Γύρας. Η απόφαση πάρθηκε και με πλήθος άλλες ουσιώδεις παραλείψεις, που θα διαφανούν πιο κάτω, όταν θα μιλήσομε και για τη σημερινή πραγματικότητα της περιοχής. 

Την παραπάνω απόφαση του Δήμου αποδοκίμασαν αμέσως και αυθορμήτως χιλιάδες συμπολίτες μας, με πάνω από 4000 υπογραφές. Ο Καθηγητής Ιχθυολογίας της Κτηνιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (και καθηγητής του σημερινού Δημάρχου), Γεράσιμος Η. Πνευματικάτος, χαρακτήρισε την εκροή των λυμάτων στην περιοχή της Γύρας ως την «απόλυτη καταστροφή». Το κλασικό πανεπιστημιακό του σύγγραμμα «Ιχθυοτροφία και Ιχθυοπαθολογία» (εκδ. Αδελφών Κυριακίδη Α.Ε. Θεσσαλονίκη 1996- το βιβλίο κυκλοφορεί και σήμερα- Βιβλιοπωλείο Πολιτεία, Αθήνα), πέραν του ότι προσδιορίζει επακριβώς την παθολογία των ιχθύων από λόγους περιβαλλοντικούς, αφήνει να διαφανεί ότι υπάρχουν στοιχεία επικινδυνότητας μεγάλα, τα οποία δεν έχει καταστεί ακόμη δυνατόν να διερευνηθούν. 

 (Σημειώνομε ότι ο Καθηγητής Γεράσιμος Πνευματικάτος, υπήρξε, για πολλά χρόνια, ειδικός πραγματογνώμων της ελληνικής πολιτείας για τα συναφή ζητήματα).

Όταν ο Σύλλογός μας ανέλαβε, μετά τον Ιούνιο του 2005, να διερευνήσει το ουσιώδες αυτό ζήτημα για την ύπαρξη της πόλης της Λευκάδας και όλων ανεξαιρέτως των γύρω περιοχών, συνέταξε έναν πλήρη φάκελο με εκτιμήσεις των πλέον ειδικών επιστημόνων ελληνικών πανεπιστημίων και πολυτεχνείων, και με εξειδικευμένες αναφορές στη διεθνή βιβλιογραφία. Το γενικό συμπέρασμα που προέκυπτε (2006), από τον πολύ καλά συγκροτημένο εκείνο φάκελο ήταν ότι η λύση του όλου ζητήματος προκειμένου να περισωθεί και η θάλασσα των Αλυκών και η θάλασσα της περιοχής Κάστρου-Γύρας-Άη-Γιάννη, μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με την: α. αναβάθμιση του υπάρχοντος βιολογικού σε τριτοβάθμιο και β. με την επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων για άρδευση και άλλες επωφελείς χρήσεις. Αυτή είναι σήμερα και η γενική κατεύθυνση των δράσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς τα αστικά λύματα και την προστασία του περιβάλλοντος. Η εναπόθεση των λυμάτων στη Γύρα θα ήταν μια ανήκεστη καταστροφή για την περιοχή της Γύρας-Κάστρου-Άη-Γιάννη αλλά και για την περιοχή Καρυωτών, Λυγιάς και κατ’επέκταση για τη Λευκάδα, τους Λευκαδίτες, τους τουρίστες και τους κατοίκους όλων ανεξαιρέτως των γύρω περιοχών, καθώς και την απέναντι Ακαρνανία. 

Ο φάκελος απεστάλη στον Δήμο Λευκάδας. Αποστελλόταν και στα αρμόδια υπουργεία και στους Πολιτειακούς παράγοντες της χώρας, με την εναλλαγή των κυβερνήσεων. Το αποτέλεσμα ήταν το εξής: Ο Δήμος Λευκάδας από το 2005 μέχρι το 2019 να επιμένει να στέλνει μελέτες για χρηματοδότηση στους αρμόδιους φορείς «εμμονικά», ώστε να μεταφέρει τα λύματα στην περιοχή της Γύρας-Κάστρου-Άη Γιάννη. Ενώ, αντίθετα, όλες ανεξαιρέτως οι ελληνικές κυβερνήσεις να απορρίπτουν τη χρηματοδότηση ενός παρόμοιου, πλήρως καταστροφικού, εντέλει, έργου για τους εξής παρακάτω λόγους (σύμφωνα και με τα στοιχεία που περιέχει ο σχετικός φάκελος): 

1. Η θαλάσσια περιοχή της Γύρας επιλέχτηκε ως αποδέκτης των αστικών λυμάτων της πόλης χωρίς να προϋπάρξει ωκεανογραφική μελέτη. Δεν πρόκειται περί «ανοικτής θαλάσσης». Η Γύρα σχηματίζει με τις ακτές της απέναντι Ακαρνανίας έναν ημίκλειστο κόλπο. (Επιστολή-γνωμάτευση Σεραφείμ Πούλου, Καθηγητή του Γεωλογικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών).
2. Στην ίδια θαλάσσια περιοχή (Κάστρου, Γύρας, Άη-Γιάννη) θα συσσωρεύονται και οι καρκινογόνοι «μικρορύποι» από 9000 κυβικά μέτρα επεξεργασμένων λυμάτων ημερησίως ή 3,5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως (σύμφωνα με την αδειοδότηση του έργου). Παρά τον αγώνα της σύγχρονης τεχνολογίας τα τριάντα τελευταία χρόνια, να αποκαθάρει πλήρως τους μικρορύπους, αυτό δεν έχει επιτευχθεί, ακόμα και με τριτοβάθμιους καθαρισμούς ή και με τη χρήση των σύγχρονων Βιοαντιδραστήρων Μεμβρανών (Membrane Bio-Reacter/M.B.R.). Πάντα μένει ένα υπόλειμμα που ακόμα κι αν βρίσκεται κάτω από το «κατώφλι» των σύγχρονων μετρήσεων, κανένας δεν είναι σε θέση να γνωρίζει τον βαθμό επικινδυνότητάς του. Οι σχετικές μελέτες αποδείχνουν ότι οι μικρορύποι αποδομούν γενικώς τον ανθρώπινο οργανισμό, όπως και τον οργανισμό όλων των έμβιων όντων που θα εκτεθούν σ’αυτούς. Σύγχρονες έρευνες αποδείχνουν ότι προκαλούν σημαντικά προβλήματα στην υγεία του ανθρώπου, όπως: προβλήματα στο ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα. Αποτελούν τη βασική αιτία για διάφορους τύπους καρκίνου σε άνδρες (καρκίνος του προστάτη), και γυναίκες (καρκίνος μαστού). Μειώνουν τη γονιμότητα. Δημιουργούν προβλήματα ενδομητρίωσης. Προβλήματα στον θυρεοειδή. Συντελούν στην αύξηση του αριθμού θηλυκών νεογνών σε σχέση με αυτού των αρσενικών. Δημιουργούν προβλήματα στο κεντρικό νευρικό σύστημα.  Πριν από τριάντα περίπου χρόνια πίστευαν ότι οι μικρορύποι είναι υπολείμματα φυτοφαρμάκων και ζιζανιοκτόνων. Τελευταία όμως διαπιστώθηκαν οι αναδυόμενοι ρύποι στα αστικά λύματα, που προέρχονται από νέες χρήσεις. Πρόκειται για υπολειμματικές φαρμακευτικές ενώσεις, όπως αναλγητικά, αντισηπτικά, αντιβιοτικά, οιστρογόνα αλλά και αρώματα, αντιηλιακά, καλλυντικά, σαμπουάν… (Πληροφορίες, ενδεικτικά: J. Hollender, H. Singer, C. MCardell, Polar Organic Micropollutants in the Water Cycle- Swiss Federal Institute of Aquatic Science and Technology (Eawag), 8600 Dubendorf, Switzerland. Και, National University of Singapore, (NUS), Institute of Water Policy. Επίσης, Πολυτεχνείο Κρήτης, Πολυτεχνική Σχολή- Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Πανεπιστήμιο Πατρών…) 
3. Η περιοχή της Γύρας, όπως έχομε ήδη σημειώσει, δεν αποτελεί ανοιχτή θάλασσα, αλλά με τις ακτές της απέναντι Ακαρνανίας έναν ημίκλειστο κόλπο. Πολύ πιθανόν ο ημίκλειστος αυτός κόλπος επιβαρύνεται καθημερινά και από τα λύματα της απέναντι Πρέβεζας. Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν ο Δήμος Λευκάδας έστειλε ποτέ κάποιον από τους μηχανικούς του να εξετάσει το ζήτημα σε συνεργασία με τους αντίστοιχους μηχανικούς του Δήμου Πρέβεζας. Ή αν ποτέ προκάλεσε μία σύσκεψη δημοτικών συμβούλων του Δήμου Λευκάδας και του Δήμου Πρέβεζας, ώστε από κοινού να σχεδιάσουν την αποτίμηση και τη θεραπεία της όλης κατάστασης. 
4. Υπάρχει ένα μεγάλο ζήτημα πολιτισμού, που μπορεί μεν το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να μην το γνωρίζει, (παρόλο που τους έχει αποσταλεί ο σχετικός φάκελος), αλλά οι παράγοντες του Δήμου Λευκάδας, το γνωρίζουν πολύ καλά: Ότι η περιοχή Κάστρου-Γύρας-Άη Γιάννη αποτελεί ένα εξέχον φυσικό μνημείο. Ο Άγγελος Σικελιανός βίωσε εκεί τον «άρρητο παλμό της αιωνιότητας» και η Εύα Πάλμερ Σικελιανού αποκάλεσε το φυσικό αυτό μνημείο «Ακρογιαλιά Πνεύμα». Η περιοχή είναι χαρακτηρισμένη ως ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους από το 1974. Δηλαδή 26 χρόνια πριν από το Natura 2000, με απόφαση του Κωνσταντίνου Τσάτσου ως Υπουργού Πολιτισμού και Επιστημών, που εθεωρείτο ένας από τους κορυφαίους Έλληνες διανοούμενους των τελευταίων χρόνων. Πρόκειται για τον κατόπιν Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Ο χαρακτηρισμός της περιοχής Κάστρου-Γύρας-Άη Γιάννη ως ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και προστατευόμενης περιοχής, επεκτάθηκε και με απόφαση της Μελίνας Μερκούρη, ως Υπουργού Πολιτισμού το 1982, υπό το κράτος της αυθεντικής καλλιτεχνικής της ευαισθησίας απέναντι και στο φυσικό κάλλος. Επίσης, η παραλία Κάστρο- Γύρα- Άη-Γιάννης βραβεύεται-μέχρι και το 2022- με «Γαλάζιες Σημαίες», για την εξαιρετική ποιότητα των θαλασσίων υδάτων της.
5. Το ίδιο ζήτημα πολιτισμού είναι και η μεταφορά των λυμάτων από την ΕΕΛ Λευκάδας δια της «οδού Φιλοσόφων!» προς το σημείο Άκρα Γυράπετρα. Το γεγονός σημαίνει ότι η οδός Φιλοσόφων, θα πρέπει να εκσκαφεί ώστε να περάσει ο αγωγός μεταφοράς των λυμάτων και να δημιουργηθούν τα ανοιχτά φρεάτια εξαερισμού. Τόσο σε πραγματικό όσο και σε συμβολικό επίπεδο πρόκειται τουλάχιστον για μια κωμικοτραγική πλέον χρήση του ονόματος «Οδός Φιλοσόφων», που στο εξής θα απαιτηθεί -αν δεν έχει πλέον χαθεί κάθε ίχνος σοβαρότητας- επειγόντως η μετονομασία της. Αφήνουμε βέβαια και το γεγονός ότι η οδός Φιλοσόφων, έχει επισήμως κηρυχθεί ως αρχαιολογική περιοχή!

6. Σε πρόταση του συλλόγου μας προς τον Δήμο Λευκάδας το 2011 (αριθμ. Πρωτ. 26765/ 1-9-2011), ο Δήμος (με την υπ’αριθμ. απόφαση 320/22-9-2011) αποφάσισε ομόφωνα «την έγκριση μελέτης και υποβολής αιτήματος χρηματοδότησης του έργου «αναβάθμιση επεξεργασμένης εκροής ΕΕΛ Δ.Λ. και επαναχρησιμοποίηση προς άρδευση…» (Η παραπάνω απόφαση δεν είχε καμία τύχη, πιθανόν λόγω της όλης ιστορικής συγκυρίας και άλλων παρεμβάσεων ενδεχομένως).  Έκτοτε και μέχρι σήμερα ο Δήμος Λευκάδας επανέρχεται συνεχώς με αίτημα χρηματοδότησης της κατασκευής του καταστροφικού αγωγού. 
7. Ώσπου τους πρώτους μήνες του 2023 το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, (σύμφωνα με το σχετικό δελτίο τύπου του Δήμου) και ο Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Προγραμμάτων ΕΤΠΑ (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) και ΤΣ (Ταμείο Συνοχής με προοπτική τη Βιώσιμη Ανάπτυξη), κ. Γεώργιος Ζερβός, αποφασίζει τη χρηματοδότηση του υποέργου 2, χωρίς να έχει υπόψη του τις παραπάνω αναφερθείσες αρνητικές επιπτώσεις στη βιώσιμη ανάπτυξη της πόλης της Λευκάδας και των γύρω περιοχών. Γιατί πώς είναι δυνατόν να μιλάμε για βιώσιμη ανάπτυξη, όταν στη συγκεκριμένη περιοχή Κάστρου, Γύρας, Άη-Γιάννη, περιοχή εξαιρετικά προνομιακή για τη συνολική ανάπτυξη της Λευκάδας, θα συσσωρεύονται τα λύματα, σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα και την αδειοδότηση του έργου, 9.000 m³ (κυβικά μέτρα) ημερησίως, δηλαδή 3, 5 εκατομμύρια m³ ετησίως, εξαιτίας της συνήθους φοράς των θαλασσίων ρευμάτων εκ Δυσμών προς Ανατολάς. Και μόνον η εναπόθεση κατά τους θερινούς μήνες 9.000 m³  λυμάτων ημερησίως, όταν οι παραλίες σφύζουν από ζωή και κόσμο που χαίρεται τη ζωή και τη θάλασσα, καθιστά την όλη  κατάσταση εφιαλτική. Εκεί κολυμπούν τους θερινούς μήνες εκατοντάδες ή και χιλιάδες παιδιά…
8.  Ας λάβουμε υπόψη μας ότι στη θαλάσσια περιοχή της Γύρας-Κάστρου- Άη Γιάννη θα μεταφέρονται όχι μόνο τα λύματα της Λευκάδας, αλλά και της απέναντι Ακαρνανίας. Και ζωτικό σημείο για την ανάπτυξη και της απέναντι Ακαρνανίας είναι η παραπάνω θαλάσσια περιοχή της Λευκάδας. 
9. Η απόφαση χρηματοδότησης του καταθλιπτικού αγωγού είναι εντελώς αντίθετη με  τις κατευθυντήριες γραμμές της Ε.Ε. (Ευρωπαϊκής Ένωσης). Κι ενώ είναι γνωστό ότι από τριακονταετίας και ειδικότερα σήμερα, οι κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων αστικών λυμάτων, εξαιτίας και της επερχόμενης κλιματικής αλλαγής, που δημιουργεί πρόσθετα σοβαρά προβλήματα επιβίωσης, δηλαδή την επερχόμενη λειψυδρία και τις ασθένειες που πολλαπλασιάζονται διαρκώς και επιταχύνονται. Άλλωστε, η κοινή εμπειρία διαπιστώνει καθημερινά την οδυνηρή αύξηση των διαφόρων μορφών καρκίνου. 
10. Η επαναχρησιμοποίηση εμπεριέχει και τη δημιουργία δασών και την καλλιέργεια εξαιρετικά χρήσιμων προϊόντων. Υπάρχουν δέντρα καλλιεργούμενα από επεξεργασμένα λύματα που διασπούν από μόνα τους τους μικρορύπους που προσλαμβάνουν με την άρδευση. Η Αίγυπτος για παράδειγμα επιχειρεί από τη δεκαετία του 1990 την ανάπτυξη δασών στην έρημο με χρήση επεξεργασμένων λυμάτων και μόνο, κάτι που ευθύς εξαρχής υποστήριζε και ο σπουδαίος Λευκαδίτης καθηγητής Παναγιώτης Δρακάτος, που δημιούργησε και το πρώτο βιολογικό πάρκο στην περιοχή της Πανεπιστημιούπολης Πατρών. Σημειώνουμε ότι τα δέντρα που καλλιεργούνται στο δάσος με λύματα και μάλιστα οι ευκάλυπτοι, παράγουν ξύλο με 4 φορές υψηλότερο ρυθμό σε σχέση με τα πεύκα. Εκτός από τις ποικιλίες ιθαγενών φυτών και δέντρων, συμπεριλαμβανομένων πολύτιμων ειδών, όπως ο ευκάλυπτος και το μαόνι. Το κόστος είναι ελάχιστο, δεν υπάρχει ανάγκη χρήσης λιπασμάτων, δεν ξοδεύεται ούτε μια σταγόνα πόσιμο νερό. Εφημερίδα Τα Νέα (7 Απριλίου 2001): Μαγικό λίπασμα τα λύματα. Ο Νίκος Χριστοδουλάκης, Επίκουρος καθηγητής της Βοτανικής στο ΕΚΠΑ και η Αναστασία Τσάκου στην τότε εκπονηθείσα διδακτορική της διατριβή, που προκάλεσε διεθνές ενδιαφέρον, κατέδειξε τι γίνεται με το λινάρι, το βαμβάκι, τις λεύκες, αρδευόμενα από επεξεργασμένα λύματα. 

Η πιο πάνω διατυπωθείσα άποψη του Συλλόγου μας ότι μοναδική λύση για την εναπόθεση των επεξεργασμένων αστικών λυμάτων είναι ο τριτοβάθμιος βιολογικός καθαρισμός και η επαναχρησιμοποίηση του νερού που προέρχεται από τα επεξεργασμένα λύματα για άρδευση και μόνο, και για άλλες επωφελείς χρήσεις δικαιώνεται πλήρως στις μέρες μας: και στη χώρα μας πλέον πάρα πολλοί δήμοι, εντελώς αντίθετα προς την απόφαση της οικονομικής επιτροπής του Δήμου Λευκάδας, επαναλαμβανόμενη από το 2005, με την ίδια φρασεολογία και ορολογία, σήμερα λοιπόν, πολλοί δήμοι και στη χώρα μας, επιλέγουν για τα αστικά τους λύματα τη μία και μοναδική λύση: τριτοβάθμιος βιολογικός καθαρισμός και επαναχρησιμοποίηση των λυμάτων για άρδευση. Ενδεικτικά αναφέρομε: 1. Αναβάθμιση και επέκταση των εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων Χερσονήσου Μαλλίων και Γουβών στην Κρήτη, ώστε να αυξηθεί η δυνατότητα των μονάδων και να βελτιωθεί η ποιότητα της επεξεργασμένης εκροής για άρδευση. 2. Σύμφωνο συνεργασίας μεταξύ ΕΥΔΑΠ και Δήμου Ανατολικής Αττικής, (Ραφήνας, Πικερμίου και Σπάτων), για περιαστική χρήση και για άρδευση. 3. Δήμος Διονυσίου: Επαναχρησιμοποίηση των λυμάτων για άρδευση (17 Ιουνίου 2021). 4. Διαχείριση λυμάτων στην ΠΕ Χαλκιδικής: Για επαναχρησιμοποίηση και μόνο. 5. Κυκλική οικονομία υπέρ της άρδευσης από τον Δήμο Παγγαίου. 6. Μελέτη-έρευνα-εφαρμογή για την ασφαλή επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων για άρδευση, από τον Δήμο Ι.Π. Μεσολογγίου. 7. Καθαρό νερό για άρδευση και άλλες χρήσεις από τον Δήμο Πατρέων σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πάτρας και τη ΔΕΥΑΠ: η επεξεργασία των λυμάτων, με σκοπό την επαναχρησιμοποίησή τους. Στον Δήμο Χερσονήσου η όλη επιλογή παίρνει την ονομασία «Οραματικά έργα επεξεργασίας λυμάτων για άρδευση και άλλες χρήσεις». Αισθανόμαστε χαρά και ανακούφιση που μια νέα πνοή προόδου αναδύεται και στη χώρα μας. Αλλά πώς να πιστέψομε ότι κάποιοι ιθύνοντες της Λευκάδας, που αποφασίζουν για το μέλλον της περιοχής μας, είναι τόσο απληροφόρητοι σε σχέση με τους ιθύνοντες των αναφερθεισών πιο πάνω περιοχών της Ελλάδας, ώστε να εμμένουν σε λύσεις του 2005! 

11. Για τους παραπάνω λόγους, η «φιλοσοφία» της Ευρωπαϊκής Ένωσης-όπως έχομε επανειλημμένως τονίσει- αλλά και διεθνώς, είναι η επαναχρησιμοποίηση των λυμάτων για άρδευση και παραγωγή ενέργειας. Η Μεσόγειος είναι ήδη μια κατεστραμμένη θάλασσα. Η λειψυδρία και η ερήμωση απειλούν και την Ευρώπη. Γι’αυτό και το πρόγραμμα HYDROUSA –ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα-, αποσκοπεί στη συγκέντρωση νερού από κάθε δυνατή πηγή καθώς και στην επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων στη γεωργία, αναζητώντας λύσεις χαμηλού κόστους. (Το πρόγραμμα HYDROUSA εντάσσεται στο « HORIZON 2000). Στην Άντισσα Λέσβου πραγματοποιείται ήδη ένα πρωτοποριακό έργο βιολογικού καθαρισμού για την αξιοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων για άρδευση των γεωργικών καλλιεργειών. Το έργο εντάσσεται στο πρόγραμμα HYDROUSA, που τελεί υπό την εποπτεία του Αναπληρωτή Καθηγητή του ΕΜΠ Συμεών Μαλαμή και με τη συμμετοχή της ΔΕΥΑΛ και του Πανεπιστημίου του Αιγαίου.
12. Η απόφαση της διάχυσης των λυμάτων στη θαλάσσια περιοχή της Γύρας δεν λαβαίνει υπόψη της ότι στο εγγύς μέλλον και η Λευκάδα και η απέναντι Ακαρνανία, που διαθέτει τεράστιες άνυδρες εκτάσεις, θα έχουν  απόλυτη ανάγκη το νερό των επεξεργασμένων λυμάτων. O καθηγητής Συμεών Μαλαμής δηλώνει ότι η Ελλάδα έχει μείνει πίσω ως προς την επαναχρησιμοποίηση των λυμάτων και απαιτείται κάποια ενθάρρυνση για το ζήτημα. (Κατά την εφημερίδα Τα Νέα, μόνο το 2% των λυμάτων επαναχρησιμοποιείται).

Τόσο η Λευκάδα όσο και η απέναντι Ακαρνανία εμφανίζουν ήδη λειψυδρία και στο εγγύς μέλλον το πρόβλημα θα ενταθεί. Αλλά παράγοντες της κοινωνικής ζωής της απέναντι Ακαρνανίας αποδέχονται τη χρήση των επεξεργασμένων λυμάτων για άρδευση.

Επομένως, το γενικό συμπέρασμα είναι ότι η λύση του αποχετευτικού προβλήματος της Λευκάδας έχει ως εξής: Αναβάθμιση του βιολογικού καθαρισμού σε πραγματικό τριτοβάθμιο και ολοκλήρωση του αποχετευτικού δικτύου του νησιού και β. επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων για άρδευση και άλλες επωφελείς χρήσεις, τόσο στη Λευκάδα όσο και στην απέναντι Ακαρνανία. Ο Δήμος οφείλει -και μπορεί- να προχωρήσει στην πραγματική αναβάθμιση του βιολογικού και παράλληλα να προκηρύξει τη χρηματοδότηση μιας μελέτης για την επαναχρησιμοποίηση των λυμάτων, σύμφωνα με τα σύγχρονα τεχνολογικά δεδομένα, για το παρόν και το εγγύς μέλλον.  

Το υποέργο 2 αν πραγματοποιηθεί θα παραβλάψει εξαιρετικά την προϊούσα ανάπτυξη της Λευκάδας και της απέναντι Ακαρνανίας, επειδή το πλέον ζωτικό σημείο για την ανάπτυξη των περιοχών αυτών, είναι το Κάστρο, η Γύρα, ο Άη Γιάννης καθώς και η λιμνοθάλασσα, που επίσης θα πληγεί από τα λύματα λόγω της υπόγειας επικοινωνίας των υδάτων. 

Η Λευκάδα και κατ’επέκταση και η απέναντι Ακαρνανία, που αποτελούν οικονομική ενότητα ήδη από τα ομηρικά χρόνια, έχουν σήμερα μια μοναδική ευκαιρία ανάπτυξης και μάλιστα πραγματικά αειφόρου ανάπτυξης, που έχει να εμφανιστεί από τα προϊστορικά χρόνια της πλούσιας πόλης στο Νυδρί Λευκάδας και της προϊστορικής πρωτεύουσας Νηρίκου στον λόφο Κούλουμος. Κανένας και για κανένα λόγο δεν δικαιούται να καταστρέψει αυτή τη μοναδική ευκαιρία. 

Επιτρέψτε μας να προσθέσομε εδώ ότι η υποβάθμιση των περιοχών Κάστρου-Γύρας- Άη Γιάννη όχι μόνο δεν ωφελεί αλλά θα επηρεάσει δυσμενώς όλα τα ξενοδοχεία και τις τουριστικές επιχειρήσεις της Ανατολικής παραλίας. Δεν υπάρχει ανατολική και βορειοδυτική παραλία ή παράλιος και ορεινή Λευκάδα. Η αειφόρος ανάπτυξη για τη Λευκάδα μόνο ως ενιαίο όλον μπορεί να μελετηθεί και να υπάρξει. Το ίδιο ενιαίο όλον αποτελεί και η αειφόρος ανάπτυξη της Λευκάδας και της απέναντι Ακαρνανίας.

Πριν από ελάχιστους μήνες οι Λευκαδίτες διεκδίκησαν το δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασης στη θάλασσα του Κάστρου, δικαίωμα που κανένας κατακτητής δεν διανοήθηκε να τους αφαιρέσει στα τελευταία 800 χρόνια της ιστορίας του νησιού. Έχουν όμως αναλογιστεί ποια θάλασσα θα είναι αυτή που διεκδικούν και που θα κληροδοτήσουν στις επερχόμενες γενιές; (Η ελεύθερη πρόσβαση θα σημαίνει το να κολυμπούν μέσα στα καταλυτικά για την ανθρώπινη υγεία συσσωρευόμενα συνεχώς καρκινογόνα λύματα;) Οι νέοι επιστήμονες της Λευκάδας, όπως και της απέναντι Ακαρνανίας, καθώς και όσοι δραστηριοποιούνται οικονομικά και εγκαθίστανται μόνιμα στη Λευκάδα και την απέναντι Ακαρνανία καθώς και όλοι οι κάτοικοι των παραπάνω περιοχών δικαιούνται και είναι υποχρεωμένοι να λάβουν ευκρινή γνώση της πραγματικότητας, γιατί αυτός είναι ο τόπος μας, η ίδια η ζωή μας και μόνον με «υγιείς» και «καθαρές», σύγχρονες προϋποθέσεις μπορεί να υπάρξει πραγματικό μέλλον για όλους στην περιοχή.

Ένα πρωτοποριακό έργο επαναχρησιμοποίησης των επεξεργασμένων λυμάτων είναι δυνατόν να πραγματοποιήσει η Λευκάδα σε αγαστή συνεργασία με την απέναντι Ακαρνανία και με τη συμβολή όλων των ενδιαφερομένων ειλικρινά για την αειφόρο ανάπτυξη των παραπάνω περιοχών. Για το μεγάλο αυτό ζήτημα θα επανέλθομε.