Στου Αϊ-Θωμά το πανηγύρι

«Από τα πιο δημοφιλή πανηγύρια για τους κατοίκους της πόλης [της Λευκάδας], ήταν αυτό του Αγίου Θωμά. Ίσως γιατί κανείς δεν εργαζόταν αυτή τη μέρα, αφού ήταν Κυριακή^– ίσως γιατί ήταν ένας μικρός περίπατος μέσα στον ελαιώνα, κατάσπαρ­το με παπαρούνες, μολόχες, τσιτσιμίδες και κάθε λογής χρωματιστά λουλούδια…

»Μετά το προσκύνημα στην εκκλησούλα του Αγίου (που σήμερα δεν υπάρχει), περιδιάβαιναν όλοι στον κοντινό χώρο όπου πουλούσαν λιχουδιές: παστέλια, μαντολάτα, υπέροχες καραμέλες και τα γνωστά μας κουλουράκια, που μόνο σ’ αυτό το πανηγύρι πουλιόνταν. Ήταν μικρά, στρογ­γυλά, γυαλιστερά στην επιφάνεια, περασμένα σε χόρτο. Αυ­τά τα θρυλικά κουλούρια* τα έφτιαχνε μια γυναίκα προσφυγικής καταγωγής, η Θεια-Ευφημία, που έμενε στη γειτονιά της Αγίας Κάρας. Τα πουλούσε η πεθερά της πάνω σ’ ένα μικρό τραπεζάκι στρωμένο με άσπρο τραπεζομάντιλο και δύο καρέκλες από ’δώ κι από ’κεί, και πάνω ήταν οι αρμα­θιές με τα κουλούρια.

 »Άλλη ξεχωριστή λιχουδιά ήταν οι “βλάχοι”, που τους έφτιαχνε ένας κουρέας, ο μπαρμπα-Κατίνης, που είχε το μαγαζί του απέναντι από το καμπαναριό του Αγίου Μηνά.

Οι “βλάχοι” ήταν μπεζέδες**, γίνονταν με το ασπράδι του αυγού και, προφανώς, το έψηναν σε καλούπι που παρίστανε έναν άντρα με φουστανέλα, τσαρούχια κτλ. Από πάνω τούς έβαφαν, τους ζωγράφιζαν, έκαναν πρόσωπο, μουστάκι και ήταν σαν ανθρωπάκια. Τι γινόταν μ’ αυτούς τους “βλάχους” δεν λέγεται… Όλα τα παιδιά τούς ζητούσαν. Σκέψου τώρα, μια κούκλα με μορφή, με ρούχα, σαν άνθρωπος, από ένα υλικό γλυκό, εύθρυπτο, που έλιωνε στο στόμα. Τους “βλάχους” τους πουλούσαν και σε μερικά κουρεία μαζί με τα παστέλια και τα μαντολάτα».

Μαρτυρία Χρυσούλας Ανυφαντή-Λογοθέτη
 και Ανθούλας Γουργαριώτη-Θερμού, από τη Λευκάδα

* Οι πρόσφυγες στη Λευκάδα ήταν πολύ λίγοι. Δεν κυριάρχησαν στην πόλη με τα φαγητά τους, όπως στην υπόλοιπη Ελλάδα. Κάμποσα χρόνια μετά τα ευτυχισμένα πανηγύρια του Αϊ-Θωμά των παιδικών μου χρόνων, όταν γνώρισα τις μαγειρικές των προ­σφύγων, τότε θυμήθηκα τα κουλουράκια εκείνα. Ήταν μια δια­σταύρωση από τα σμυρνέικα κουλούρια της Λαμπρής και τα γιαγλίδικα που φτιάχνουν οι Κωνσταντινουπολίτισσες κυράδες.

** Οι μπεζέδες τότε φτιάχνονταν με πραγματικά ασπράδια αυγών και όχι με τα σημερινά υποκατάστατα. Οι κουρείς είχαν ευχέρεια στο δούλεμα του ασπραδιού, αφού εκείνοι έφτιαχναν τα μαντολά­τα -ένα ιδιότυπο γλύκισμα με ασπράδια, που στην Ευρώπη το λέ­νε νουγκά (nougat).

Από το βιβλίο της Εύης Βουτσινά «Λευκαδίτικα μαγειρέματα» – Εκδόσεις fagotto books 2008