Τα Μάρμαρα θα επιστρέψουν
Πάω στοίχημα. Τα μάρμαρα θα επαναπατριστούν. Θα υπογραφεί μια σύμβαση δανεισμού, ότι εμείς αναγνωρίζουμε την κυριότητα του Βρεττανικού Μουσείου και εκείνο μας τα παραχωρεί για δεκαπέντε-είκοσι χρόνια με δυνατότητα περαιτέρω παραμονής τους στην Αθήνα. Άντε να συστηθεί στα χαρτιά ένα παράρτημα του εντός τού Μουσείο της Ακρόπολης. Η κοινή γνώμη του Ηνωμένου Βασιλείου θα το αισθανθεί ως χειρονομία ηθικής ανωτερότητας, ως εξιλέωση για τις αποικιοκρατικές αμαρτίες του παρελθόντος.
Δεν θα πυροδοτήσει η επιστροφή των μαρμάρων απαιτήσεις από άλλες χώρες, που τους κούρσεψαν τους αρχαίους θησαυρούς και τους εκθέτουν στις μητροπόλεις της Δύσης; Θα βρουν επιχειρήματα για να τις αντικρούσουν. Ότι στο Κάιρο δεν υπάρχει ιδεώδης χώρος για τις μούμιες, άσε δε την υποσαχάρια Αφρική και τη Μέση Ανατολή – «ξεμπερδέψτε πρώτα με τους εμφυλίους σας και με τους τζιχανιστές και έπειτα το συζητάμε…» Φέξε μου και γλύστρησα.
Τα μάρμαρα θα φτάσουν στην Αθήνα φορτωμένα σε στρατιωτικό αεροπλάνο της RAF που θα το συνοδεύει σμήνος καταδιωκτικών – σκέψου να το χτυπούσαν τρομοκράτες στον αέρα, να κατέληγε η Καρυάτιδα στον βυθό της Μεσογείου! Σύσσωμη η ηγεσία του τόπου μας θα τα υποδεχθεί στο «Ελευθέριος Βενιζέλος». Ακόμα και αν η αντιπολίτευση έχει καυτηριάσει τη συμφωνία με τους Βρεττανούς, την έχει αποκαλέσει πύρρειο νίκη, ο επικεφαλής της θα παρίσταται. Ο Αρχιεπίσκοπος ίσα που θα αναπέμψει ευχαριστήρια δέηση – ποιος θα του υπενθυμίσει πως χριστιανοί, φανατικοί, είχαν κάποτε βανδαλίσει τον Παρθενώνα σκανδαλισμένοι από τη γύμνια των γλυπτών; – «γιατί τους διώξαμε από τους ναούς των διόλου δεν πέθαναν για αυτό οι θεοί» γράφει ο Καβάφης… Από την κοιλιά του αεροπλάνου θα ξεπροβάλλουν κάτι μεγάλα κιβώτια. Το πλήθος θα ριγήσει. Οι δημοσιογράφοι θα μεταδίδουν απευθείας, με ραγισμένη φωνή – ίσως να εμφανίσουν και το ολόγραμμα της Μελίνας Μερκούρη να τα φιλάει.
Η μεγάλη ωστόσο γιορτή θα γίνει μερικές εβδομάδες αργότερα, όταν τα μάρμαρα θα έχουν πλέον τοποθετηθεί στη θέση τους, στο Μουσείο της Ακρόπολης. Θα κόψει η/ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κάποια κορδέλα; Σίγουρα η μεγαλύτερη εν ζωή ηθοποιός (θα έχει προηγηθεί μαλλιοτράβηγμα για το σε ποιάν αρμόζει ο τίτλος) θα απαγγείλει Αισχύλο και Διονύσιο Σολωμό. Παιδική χορωδία θα τραγουδήσει το «Μη λησμονάτε τη χώρα μου». Ενδεχομένως και το «Σ’ετούτα εδώ τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει». Βιρτουόζος του πιάνου θα ερμηνεύσει μελωδίες του Χατζιδάκι.
Τα πεντακόσια πρόσωπα που θα παρίστανται θα νοιώθουν ένδοξα. Θα έχουν ραφτεί/σημαιοστολιστεί για την περίσταση. Τις προσκλήσεις θα τις φυλάξουν, μπορεί και να τις κορνιζάρουν. Οι τσολιάδες θα στέκονται κλαρίνο. Η αντιπολίτευση και πάλι θα ωρύεται που δεν εκλήθη ο τάδε κοινωνικός αγωνιστής, η δείνα αντιεξουσιάστρια καλλιτέχνις. Με το πέρας της τελετής, θα βγουν στον εξώστη του μουσείου να απολαύσουν κρασιά και χειροεδέσματα, φίνγκερ φουντ. Βραδιάζοντας θα είναι όλοι μισομεθυσμένοι, μέχρι που μερικοί θα φλερτάρουν. «Η κυβέρνηση τσίμπησε τέσσερις μονάδες χάρη στα μάρμαρα!» θα ανακοινώσει ένας δημοσκόπος στον πρωθυπουργό. «Οι Έλληνες ψηφίζουν με το πορτοφόλι τους» θα τον γειώσει εκείνος.
Για μια σεζόν η επίσκεψη στο Μουσείο θα θεωρείται επιβεβλημένη. Ουρές θα σχηματίζονται, σχολεία θα καταφθάνουν από τη Θράκη και τη Δωδεκάνησο. Γέροντες, αιωνόβιοι, θα μπαίνουν κατά προτεραιότητα για να τα προσκυνήσουν πριν πεθάνουν. «Τα είδα και συγκλονίστηκα!» θα ανακοινώνουν διάφοροι ανθυποδιάσημοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Δέκα Νέοι Εικαστικοί Εμπνέονται από τα Μάρμαρα» θα είναι ο τίτλος έκθεσης σε κεντρική γκαλερί.
Σιγά-σιγά ο θόρυβος θα κοπάσει. Ένας ακόμα εθνικός στόχος θα έχει επιτευχθεί, μετά την πρωτιά στη Γιουροβίζιον, το κύπελο στο Πανευρωπαϊκό, τους Ολυμπιακούς, την έξοδο από τα μνημόνια. Έτσι αντισταθμίζονται ανέκαθεν οι εθνικές καταστροφές. Έτσι πηγαίνει, με ζιγκ-ζαγκ, η πατρίδα μπροστά, ρίχνοντας διαρκώς βλέμματα προς τα πίσω, μυρηκάζοντας το παρελθόν της.
Μακάρι να έφτιαχνε κάποιος σήμερα στην Ελλάδα, κάτι που να είχε τη χάρη των μαρμάρων. Κι ας μας το ξανακλέβανε.
Πηγή: https://www.tanea.gr/
The Author All posts
1 Σχόλιο
BYRON, Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ (καθ. Πάνος Καραγιώργος)
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η κατάρα της Αθηνάς (The Curse of Minerva), μία από τις νεανικές ποιητικές δημιουργίες του φιλέλληνα ποιητή λόρδου Μπάυρον, παραμένει λησμονημένη και σχεδόν άγνωστη. Το ποίημα αυτό γράφηκε τον Μάρτιο του 1811 στην Αθήνα, κατά τη διάρκεια του πρώτου ταξιδιού τού 23χρονου ποιητή στην Ελλάδα.
Ένα αττικό δειλινό λοιπόν ο Μπάυρον, όπως θα έκανε και κάθε ξένος περιηγητής στον τόπο μας, ανέβηκε προσκυνητής στον ιερό βράχο για να θαυμάσει το αρχαίο κάλλος, αλλά έφριξε από αγανάκτηση και περιέπεσε σε θλίψη, όταν αντίκρισε καταστρεμμένο και λεηλατημένο το ναό της Αθηνάς και την Καρυάτιδα να λείπει από τη θέση της. Ήταν νωπή ακόμα η ιεροσυλία που είχε διαπράξει ο Σκωτσέζος λόρδος ‘Ελγιν…..
Παρακινημένος από ιερή αγανάκτηση ο νεαρός ρομαντικός ποιητής για τη βέβηλη πράξη της αρπαγής των μαρμάρινων έργων τέχνης, έγραψε την Κατάρα της Αθηνάς, σαν μια κραυγή διαμαρτυρίας και μομφής εναντίον του ανοσιουργήματος. Στο ποίημα αυτό δίνεται η ευκαιρία στον Μπάυρον να εκφράσει την αρχαιολατρία του και, παράλληλα, δια του στόματος της θεάς Αθηνάς, να εξαπολύσει το δριμύ κατηγορητήριό του και την καυστική του σάτιρα εναντίον του ιερόσυλου ‘Ελγιν και εναντίον της πατρίδας του Σκωτίας, της «χώρας του σκότους», όπως την αποκαλεί….
Αργότερα, στο β’ άσμα του βαθύτατα ρομαντικού ποιήματός του Ταξίδι προσκυνήματος του Τσάιλντ Χάρολντ (1812), θα στιγματίσει και πάλι την ιεροσυλία του ‘Ελγιν με τα λόγια: «Ακόμα και τα κύματα αρνήθηκαν να γίνουν συνένοχοι της ιεροσυλίας του», εννοώντας το ναυάγιο του πλοίου Μέντωρ του ‘Ελγιν, που, ενώ έπλεε για το Λονδίνο φορτωμένο με αγάλματα, καταποντίστηκε κοντά στα Κύθηρα…..
Η ποιητική αυτή σύνθεση είναι γραμμένη σε διαλογική μορφή μεταξύ της θεάς Παλλάδας και του ποιητή. Ο διάλογος αυτός έγινε πάνω στην Ακρόπολη το βράδυ εκείνο που ο ποιητής ανέβηκε προσκυνητής στον ιερό βράχο. Τότε η ίδια η Αθηνά παρουσιάζεται σαν όραμα μπροστά του και ανάμεσά τους αρχίζει μια στιχομυθία που τη διακρίνει έντονη δραματικότητα και ξέχειλος λυρισμός. Το ποίημα στο σύνολό του αποτελείται από 312 στίχους ….
Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
(The Curse of Minerva)
………………………………………
….Ονειροπολώντας είχα για πολύ ’κει απομείνει,
θεωρώντας τι απ’ τη δόξα την παλιά είχε απομείνει,
όταν, ξάφνου, εκεί μπροστά μου, μια γιγάντια θεότης,
η Παλλάδα, με σιμώνει πάνω εκεί, μεσ’ στο ναό της!
Η Αθηνά ήταν η ίδια, αλλά πόσο αλλαγμένη
από τότε που στα τείχη των Δαρδάνων οπλισμένη
έτρεχε μ’ ορμή. Μα τώρα η μορφή της διαφέρει
από κείνη που ’χε πλάσει του Φειδία τ’ άξιο χέρι.
Του προσώπου της εκείνον δεν τον δείχνει πια τον τρόμο
κι η γοργόνα της ασπίδας είχε πάρει άλλο δρόμο.
Νά το κράνος της, κομμάτια. Τσακισμένο το κοντάρι,
κι ούτε τους νεκρούς δεν σκιάζει. Της ελιάς το νιο βλαστάρι
π’ ολοένα το κρατούσε, νά το, είναι μαραμένο
και ξερό, καθώς το σφίγγει με το χέρι παγωμένο.
Αν κι από τους αθανάτους τα λαμπρότερα είχε νιάτα,
δακρυσμένη είναι τώρα η θεά η γαλανομάτα.
Και η γλαύκα της στο κράνος το σπασμένο καθισμένη
την κυρά μοιρολογάει με λαλιά απελπισμένη.
«Ω θνητέ, – έτσι μου είπε – της ντροπής σου αυτό το χρώμα
Βρετανός μου λέει να ’σαι, όνομα ευγενές ακόμα,
μέχρι χτες λαού, ελευθέρου, με ωραία πεπρωμένα,
τώρα περιφρονημένου, και ιδίως από μένα.
Η Παλλάδα πρώτος θα ’ναι της πατρίδας σου εχθρός·
την αιτία θες να μάθεις; – ιδέ τριγύρω σου και ’μπρος.
Νά, εγώ είδα πολέμους κι ερημώσεις να πληθαίνουν
κι άλλες τόσες τυραννίες να ανεβοκατεβαίνουν.
Τούρκου και Γότθων αντάμα γλίτωσα ’γω το κακό,
μα η χώρα σου μου στέλνει έναν κλέφτη πιο τρανό.
Κοίτα, άδειος ο ναός μου, κατοικία ρημαγμένη,
και στοχάσου τι μιζέρια είναι γύρω απλωμένη.
Τούτα ο Κέκροπας, κι εκείνα τα ’χε ο Περικλής στολίσει,
ο Αδριανός τις Μούσες για να τις παρηγορήσει,
και ευγνωμονώ και όσους το ναό μου έχουν χτίσει, –
μα ο Αλάριχος κι ο Έλγιν μ’ έχουν άγρια συλήσει.
Και σαν να ’πρεπε ο κόσμος το κατόρθωμα να μάθει,
τ’ όνομα το μισητό του πάει και στον ναό μου γράφει,
σα να νοιάστηκε η Παλλάδα να δοξάσει τ’ όνομά του,
κάτω η υπογραφή του, πάνω το κατόρθωμά του!
…………………………
Ώ, καταραμένη να ’ναι η ζωή του και ο τάφος,
και οργή να συνοδεύει το ιερόσυλό του πάθος!
Τ’ όνομά του η Ιστορία δίπλα σε ’κείνου θα γράψει
του τρελού, που της Εφέσου το ναό ’χε κατακάψει.
Κι η κατάρα μου πιο πέρα κι απ’ τον τάφο του να πάει
Ο Ηρόστρατος κι ο Έλγιν σε σελίδες παραμένουν
που είναι στιγματισμένες και με στίχους όπου καίνε·
έτσι πάντα είναι γραμμένοι και οι δυό καταραμένοι,
μα ο δεύτερος πιο μαύρος απ’ τον πρώτο θ’ απομένει…»
2018 Μετάφραση: καθ. Πάνος Καραγιώργος