Τι είναι πολιτισμός; Κάποια στιγμή θα πρέπει να συνεννοηθούμε σε αυτό το νησί
Επειδή Πολιτισμός δεν είναι μόνο τα Θέατρα…
Ο πολιτισμός της καθημερινότητας είναι αυτός που στις μέρες μας καθορίζει τις πόλεις, τις χώρες, τους ανθρώπους. Οι εικόνες της Λευκάδας με την αναρχία, την ασυδοσία και την μη τήρηση των Νόμων και των στοιχειωδών κανόνων πολιτισμένης διαβίωσης, είναι συνώνυμες της παρακμής και της βαρβαρότητας.
Αφήνουμε το αυτοκίνητο μας που μας βολεύει, αδιαφορώντας αν εμποδίζουμε, αν καταλαμβάνουμε θέσεις ΑΜΕΑ, αν κλείνουμε το δρόμο. Οι δημότες σιγά -σιγά αποξενώνονται και εκδιώκονται, χωρίς αντίδραση, από μεγάλα κομμάτια του αστικού ιστού πόλης, τα οποία παύουν να αποτελούν σημεία καθημερινής χρήσης και αναφοράς. Έχουν… «γκετοποιηθεί»: τραπεζοκαθίσματα και αυτοκίνητα. Ακόμα και στενά δρομάκια στην παλιά πόλη χρόνο με το χρόνο… «χάνονται». Τα δικαιώματα των πεζών στη χρήση των πεζοδρομίων είναι συνταγματικά κατοχυρωμένα. Υπάρχει ελεύθερο πεζοδρόμιο στην πόλη μας; Ο τόπος μας είναι πνιγμένος από άκρη σε άκρη στα σκουπίδια, διπλά στους δρόμους, επαρχιακούς, δασικούς όπου μπορεί να φτάσει άνθρωπος. Και όχι γιατί δεν τα μαζεύει ο Δήμος αλλά γιατί εμείς τα πετάμε.
Κάποια στιγμή θα πρέπει να συνεννοηθούμε σε αυτό το νησί τι ακριβώς σημαίνει πολιτισμός. Γιατί, αν πολιτισμός είναι π.χ. τα βήματα της «Μηλιάς», το λαούτο, οι χοροί και τα πανηγύρια, όλα βαίνουν καλώς. Όμως καθημερινά, αλλού δίνουμε εξετάσεις και όχι στο φολκλόρ και δυστυχώς αποτυγχάνουμε. Γιατί είναι υποκριτικό να δηλώνουμε πως είμαστε συνεχιστές της παράδοσης, όταν δεν αντιδρούμε στην συστηματική καταστροφή του περιβάλλοντος, στο οποίο δημιουργήθηκε η παράδοση, την όποια υποτίθεται υπηρετούμε.
Υπήρξαν εποχές που τα πολιτιστικά σωματεία στο νησί μας, πρωτοστατούσαν στην προάσπιση του πολιτισμού της καθημερινότητας. Η τοπική εφημερίδα «Λευκαδίτικες σελίδες» εκδόθηκε από τον Ορφέα, το 1961 και έκλεισε το 1966. Στην εφημερίδα έγραφαν και σχολίαζαν όλοι οι άνθρωποι του πνεύματος της Λευκάδας εκείνης της εποχής.
«…Αν διαβάσει κανείς τους «αστερίσκους» της ανυπόγραφης τακτικής στήλης «ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ» της εφημερίδας, θα διαπιστώσει ότι θέματα όπως η καθαριότητα των πλατειών και των δρόμων (ο μποχός και ο κουρνιαχτός), οι (ανύπαρκτες) πινακίδες και οι σπασμένοι λαμπτήρες των δρόμων, η εμφάνιση της πλατείας, η κατάσταση των ακτών κ.λ.π. εμφανίζονται ανελλιπώς…»*
«Για μένα δείγμα του πολιτισμού μας δεν είναι το πλήθος των πολιτιστικών συλλόγων, (χωρίς να θέλω να απαξιώσω το έργο τους)… Άλλωστε η Ελλάδα είναι πρώτη σε αριθμό συλλόγων και σωματείων σε όλη την Ευρώπη και ουραγός σε όλες τις μετρήσεις που έχουν σχέση με την Παιδεία και τον Πολιτισμό.»… Ο πολιτισμός της καθημερινότητας ή αλλιώς, έμπρακτος πολιτισμός, είναι αυτός που μας καθορίζει…. Αυτό που παραλάβαμε είναι δημιούργημα του πολιτισμού των προηγούμενων. Το αλλοιώσαμε, το καταστρέψαμε. Δεν θα έπρεπε σήμερα να συναισθανόμαστε την ευθύνη να κάνουμε κάτι για να το αποκαταστήσουμε; Δεν θα έπρεπε η αγωνία μας αλλά και η φιλοδοξία μας να μας κατευθύνει ώστε αυτό που επιθυμούμε και στοχεύουμε να είναι ο σύγχρονος πολιτισμός που εμείς δημιουργούμε, να αντικατοπτρίζεται στις πόλεις και τους οικισμούς και να περάσει στις επόμενες γενιές με στοιχεία που αξίζει να διατηρηθούν και να συνεχιστούν;…»**
«Όσοι επιστρέφουν από ταξίδια στην Ευρώπη μιλούν για την ποιότητα και το άρωμα πολιτισμού που αποπνέουν εκεί οι πόλεις, για το σεβασμό στον πεζό και τον ποδηλάτη, για την τήρηση των κανονισμών, για την πρόκριση των πολιτικών ήπιας μετακίνησης-με πεζόδρομους, ποδηλατόδρομους κ.λ.π.- έναντι αυτών του αυτοκινήτου, για την καθαριότητα, την αισθητική των κτηρίων κ.λ.π…. Εγώ ανήκω στους λίγους που πιστεύουν πως πρέπει και μπορεί η κατάσταση να αλλάξει και εδώ. Δε μπορεί να παραμένουμε αιωνίως τριτοκοσμικοί. Στην Ευρώπη ανήκουμε…
»Στον τόπο μας η κυριαρχία του αυτοκινήτου συνεχίζει να είναι ηχηρή και αδιαμφισβήτητη. Είναι φανερό πως στη Λευκάδα δείχνουμε μία ατολμία, μία διστακτικότητα, αναποφασιστικότητα να το πω, στο να πάρουμε αποφάσεις για την άσκηση πολιτικών περιορισμού της χρήσης του Ι.Χ. αυτοκινήτου και προώθησης των ήπιων μορφών μετακίνησης (περπάτημα, ποδήλατο). Η Λευκάδα βρίσκεται πίσω ακόμα και από τον ελληνικό μέσο όρο. Προβληματίζει ιδιαίτερα η στάση της τοπικής κοινωνίας. Δείχνει σαν να μην την ενδιαφέρει το θέμα. Όχι μόνο δεν διεκδικεί αλλά ούτε καν το συζητά.
»Γίνονται π.χ. κατά διαστήματα από σχολεία, συλλόγους κ.λ.π. ποδηλατοδρομίες ή άλλες εκδηλώσεις με το σλόγκαν «Λευκάδα η πόλη του ποδηλάτου!». Και ναι μεν η Λευκάδα είναι πόλη προορισμένη για το ποδήλατο, καθώς διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις, με πρώτη την παράδοση, με τη διαφορά πως σήμερα- χωρίς ιδιαίτερες αντιδράσεις, άρα με τη θέληση μας – αυτό που ισχύει είναι «Λευκάδα η πόλη του αυτοκινήτου».
»Εκεί λοιπόν πρέπει να επικεντρωθεί η προσπάθεια, να αποφασίσουμε πάνω σε δύο πράγματα: πρώτον τι είναι πολιτισμός και δεύτερον αν θέλουμε να αλλάξουμε. Να έχουμε ένα όραμα για την πόλη μας π.χ. να μοιάσει σε μία αντίστοιχη ευρωπαϊκή πόλη, και ένα όραμα για ολόκληρο το νησί. Ένας τόπος που έχει αφεθεί ώστε ο τρόπος του να καθορίζεται από τον τουρισμό δε μπορεί να έχει μέλλον… ***
«Έχουμε λόγο να ζούμε αν, όταν πεθαίνουμε, ο κόσμος είναι λίγο καλύτερος χάρη στη δουλειά και στις προσπάθειες μας. Το να ζούμε απλώς και μόνο για ν’ απολαμβάνουμε είναι μια θεμιτή ζωώδης βλέψη. Για το ανθρώπινο ον όμως, για τον Homo Sapiens, αυτό σημαίνει να αρκείται σε πολύ λίγα. Για να ξεχωρίσουμε από τα υπόλοιπα ζώα, για να δικαιολογήσουμε το πέρασμα μας από τη Γη, πρέπει να αποβλέπουμε στην επίτευξη στόχων ανώτερων από την απλή απόλαυση της ζωής. Ο καθορισμός στόχων διακρίνει μερικούς ανθρώπους από τους άλλους. Κι εδώ το πιο σημαντικό δεν είναι να επιτυγχάνουμε αυτούς τους στόχους, αλλά να παλεύουμε γι’ αυτούς. Δεν μπορούμε όλοι να είμαστε πρωταγωνιστές της Ιστορίας. Ως κύτταρα που είμαστε αυτού του μεγάλου οικουμενικού ανθρώπινου σώματος, έχουμε ωστόσο συνείδηση ότι ο καθένας μας μπορεί να κάνει κάτι για να βελτιώσει τον κόσμο όπου ζούμε και όπου θα ζήσουν όσοι μας ακολουθήσουν. Πρέπει να εργαστούμε για το παρόν και για το μέλλον, κι αυτό θα μας προσφέρει μεγαλύτερη χαρά από την απλή απόλαυση των υλικών αγαθών. Η γνώση ότι συμβάλλουμε στο να γίνει ο κόσμος καλύτερος πρέπει να είναι η μέγιστη ανθρώπινη φιλοδοξία».****
* Δημήτρη Τσερέ: «Λευκαδίτικες Σελίδες»: Μια οφειλόμενη απόδοση τιμής
** Από το βιβλίο του Νίκου Κονδυλάτου: Η Λευκάδα αύριο, από την τουριστική μονοτροπία στη διαλεκτική της βιωσιμότητας, που εκδόθηκε το 2017, από τις εκδόσεις fagotto.
*** Νίκος Κονδυλάτος: Ο πολιτισμός της καθημερινότητας είναι αυτός που μας καθορίζει
**** Έκτορ Αμπάδ Φασιολίνσε: «Η λήθη που θα γίνουμε» εκδόσεις Πατάκη
The Author All posts
3 Σχόλια
Εχετε δει στις εθνικες οδους το σκουπιδι με τα αδεια πλαστικα μπουκαλακια νερου στην ακρη των δρομων; Εχετε δει το κομφούζιο που επικρατεί οταν φυσησει λιγο αεράκι με τις σακκούλες και τα χαρτοκιβώτια νε υπερίπτανται και να πέφτουν στις ρόδες ή στα παρμπρίζ των αυτοκινήτων; Για ποιά καθαριότητα μιλαμε; πρεπει να το παρουμε αποφαση: Τα παντα είναι θέμα παιδειας και πολιτισμού.. Κι επειδή εδω όλα πηγαίνουν με τον αυτόματο, μην ελπιζουμε σε τιποτα. Ολα τα υπολοιπα είναι έπεα πτερόεντα.. δυστυχώς..
Πολιτισμος ειναι οταν μικρο παιδι φυλαει το χαρτακι της καραμελας στην
τσεπη του μεχρι να βρει καλαθι.
Τ ο σ ο μακρυα ειμαστε ?
Ωραία όλα αυτά και συμφωνώ 100%, αλλά ο Έλληνας αν δεν φάει πρόστιμο, καμία δεκαριά φορές για την ίδια παράβαση δεν υπάρχει περίπτωση να αρχίσει να σκέφτεται ότι εκεί δε μπορεί να παρκάρει. Θέλουμε να παρκάρουμε 1 μέτρο από εκεί που θέλουμε να πάμε. Τι σημαίνει που είναι ποδηλατόδρομος; Ένα λεπτό θα κάνω, λέει ο άλλος, ανάβει και τα alarm (άσχετα που τελικά κάνει 45 λεπτά). Κι εγώ που θέλω να κινηθώ με το ποδήλατο, πάω στη μέση του δρόμου γιατί ο δρόμος που έχει σχεδιασθεί και κατασκευαστεί για εμένα, έχει μετατραπεί σε άτυπο πάρκινγκ. Που είναι η τροχαία; ή η δημοτική αστυνομία;
Ναι, πρέπει να σκεφτούμε από μόνοι μας ότι εδώ είναι διάβαση, εδώ είναι ποδηλατόδρομος, από αυτή τη μεριά απαγορεύεται να παρκάρω τους ζυγούς μήνες. Αλλά μετά έρχεται το άλλο…. το οποίο ο Έλληνας δε μπορεί να ξεφορτωθεί εύκολα. Αυτό λέγεται “γιατί αυτός;”.
– Γιατί αυτοί παρκάρουν εδώ και δεν τους γράφουν; Εγώ είμαι ηλιθιος να κάνω 10 γύρους να βρω πάρκινγκ;
Γενικά, όταν δε φοβόμαστε την τιμωρία κάνουμε ότι γουστάρουμε, ότι μας βολεύει. Αν κάνεις την ερώτηση “Γιατί δεν παρκάρεις εδώ;” σε οποιονδήποτε Έλληνα ο οποίος προσπέρασε θέση για να βάλει το αυτοκίνητο του, η απάντηση θα είναι η ίδια: “Για να μη με γράψουν”. Αντί η απάντηση να είναι: “Είναι διάβαση, θα δυσκολέψω πεζούς ίσως και ΑΜΕΑ” ή “θα κλείσω το δρόμο στα ποδήλατα” ή “θα κλείσω την είσοδο του σπιτιού” ή οτιδήποτε θα μαρτυρουσε ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπό μας. Δυστυχώς ο μόνος λόγος για να μην παρανομησουμε είναι το πρόστιμο. Άρα αν παρανομούν οι άλλοι και τη γλιτώνουν, θα το κάνω κι εγώ.
Ποιος πολιτισμός; Ποια Ευρώπη; Εμείς έτσι μάθαμε, άσχετα που δε μας το έμαθαν στα σχολεία αυτό.
Το να πέφτουν πρόστιμα δεν είναι η λύση, θα απαντήσει κάποιος. Σωστό. Τότε ποια είναι η λύση;
Μπορεί να ακουστεί ηλιθιο αλλά θα πω την δική μου εμπειρία. Εγώ είμαι από αυτούς που θα σκεφτούν τους άλλους. Σταματάω στις διαβάσεις, δεν παρκάρω όπου δεν επιτρέπεται, κι ας χρειαστεί να κάνω 10 ακόμη και 20 γύρους (μαγαζί στο κέντρο έχω) και προσπαθώ να σκεφτώ αν ενοχλώ κάποιον. ακόμη και όταν παρκάρω μπροστά από μαγαζιά που δεν απαγορεύεται το παρκάρισμα, ρωτάω τον μαγαζάτορα αν τον ενοχλώ (μπορει να θέλει να φορτώσει ο άνθρωπος) σε τέτοιο βαθμό που η γυναίκα μου με κοροϊδεύε όσο δεν οδηγούσε. Τώρα που έχει το δίπλωμα βλέπω ότι και αυτή λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο, άσχετα που παλιότερα με κοροϊδεύε. Το παράδειγμά μας θα εκπαιδεύσει τα παιδιά μας. Άρα πρέπει πρώτα εμείς να αρχίσουμε επιτέλους να σκεφτόμαστε και τους άλλους, για να περάσουμε αυτόν τον τρόπο σκέψης στα παιδιά μας. Δυστυχώς όμως αυτό δεν πρόκειται να γίνει ποτέ. ακόμη και αν κάποιος διαβάσει αυτό το σχόλιο, θα το ξεχάσει στο επόμενο κλικ. Όπως πολύ σωστά το είχε τραγουδήσει και ο Χατζης: Βρε δε βαριέσαι αδελφέ….