Τι μας άφησαν

Ζώντας σήμερα κάποιος Λευκαδίτης τη σημερινή Λευκάδα, ιδιαίτερα απ’ το Πάσχα μέχρι τον Οκτώβρη, δεν μπορεί να μη χαίρεται για την ανάπτυξη που γνωρίζει ο τόπος, την οικονομική άνθιση από τον τουρισμό, η οποία συμπαρασύρει ευνοϊκά και άλλες δραστηριότητες και επαγγέλματα, κυρίως σχετικά με τον τριτογενή τομέα (υπηρεσίες).

Μια βαθύτερη σκέψη και διερεύνηση, ίσως δημιουργεί κάποια ερωτηματικά. Πως έγινε αυτό, που οφείλεται, από πού προήλθε? Πως επιδρά στη ποιότητα ζωής των ανθρώπων που ζούν στη Λευκάδα? Που πάει και τι σημαίνει για τη ποιότητα ζωής τους και το μέλλον του τόπου?

Οφείλεται κυρίως στις φυσικές ομορφιές, αλλά και τον πολιτισμό και τον τρόπο ζωής στη πόλη και στα χωριά. Οφείλεται σε αυτά που μας άφησαν μέχρι τώρα αυτοί που ήταν εδώ πριν από μας. Αυτοί που έφυγαν. Στις φυτεμένες ελιές, στους πανώριους ελαιώνες και στ’ αμπέλια, στα δάση, στα πολυσχιδή λαγκάδια, στα πολύμορφα τοπία και εικόνες, στα υψώματα χωρίς εξωρύγματα, χωρίς αλλοιώσεις και μεγάλες παρεμβάσεις, αμόλυντα, σχεδόν παρθένα, στον ενιαίο ορεινό όγκο με το κρεσέντο των αδιατάρακτων κορυφογραμμών, το εινοσίφυλλο και αριπρεπές όρος της Λευκάδας. Οφείλεται στις ζωντανές λιμνοθάλασσες, στη καθαρή θάλασσα, στις ακρογυαλιές και τις άσπιλες αμμουδιές. Οφείλεται στο Λευκαδίτικο τρόπο ζωής, τον εξωστρεφή, κοντά στη φύση, με χιούμορ, γέλιο, μουσική και χορό, με δίψα να γνωρίσει άλλους κόσμους και πολιτισμούς, με φεστιβάλ και πολιτιστικούς φορείς, με γιορτές λόγου και τέχνης, ένα τρόπο που συγκεράζει αρμονικά τις επτανησιακές επιδράσεις, την Ευρώπη του διαφωτισμού, μ’ αυτές της Ρούμελης και της Ηπείρου.

Προήλθε από την ανάγκη των απόδημων Λευκαδιτών να γυρίζουν στις ρίζες τους κάθε καλοκαίρι για να ανανεώνονται και να παίρνουν μαζί στη ψυχή τους τις Λευκαδίτικες εικόνες, ήχους, μυρουδιές, τροφή στα όνειρά τους. Προήλθε από την ανάγκη των ανθρώπων της Ελλάδας, της Ευρώπης, του κόσμου, να ταξιδεύουν, να γνωρίζουν και ν’ απολαμβάνουν τη φύση, νέους τόπους, να ξεκουράζονται στον ήλιο, στη θάλασσα, στο βουνό. Ανάγκη, που η άνοδος του βιοτικού επιπέδου και των εισοδημάτων, αλλά και οι νέες οδικές και αεροπορικές μεταφορές μπορούν να εξυπηρετήσουν. Να ζούν δηλαδή, να βιώνουν και να νοιώθουν βαθειά μέσα τους, το φυσικό και πολιτιστικό κεφάλαιο του νησιού μας, ν’ ατενίζουν τη θάλασσα και τα ατέρμονα πεδία της ευδείελου Λευκάδας, τους μεγάλους ορίζοντες, τα νησιά γύρω-γύρω, τον απέραντο ουρανό με το γλυκό φώς της Λευκάδας και τα σύννεφα που τα σπρώχνει ο άνεμος απαλά, τα βουνά της Λευκάδας και της Ακαρνανίας, του Σουλίου, τα Ηπειρωτοβούνια.

Η τουριστική Λευκάδα «αναπτύσσεται» με ρυθμό που καλπάζει. Τι σημαίνει για τη ζωή των ανθρώπων? Σημαίνει βέβαια λεφτά, κυρίαρχα όμως για ετερόχθονες που δεν ζουν στη Λευκάδα και που αγοράζουν τη γή, ξεριζώνουν τα δέντρα, την υποσκάβουν, τη μπαζώνουν και γεμίζουν με μπετά τις πλαγιές και τις κορυφογραμμές. Και κερδίζουν όλο και περισσότερα, ενώ οι ντόπιοι απασχολούνται κυρίως ως μισθωτοί. Για τους Λευκαδίτες η ενδόμυχη απάντηση που ίσως ανεβαίνει στα χείλη, αλλά δεν τολμά να βγεί, είναι ότι η ποιότητα ζωής των σημερινών κατοίκων έχει υποβαθμισθεί. Παρά τα αυξημένα εισοδήματα, μια σκιά, ένας φόβος πλανάται. Και το μέλλον? Θα αυξηθεί ο αληθινός πλούτος? Και τι θα αφήσουμε? Μπετά και ντουβάρια που θα αντικαταστήσουν την ιερή ελιά και τ’ αμπέλια, ακόμα και το δυσεύρετο πλέον βαρτζαμί, που έδινε σώμα, ρώμη και σφρίγος στους χλωμούς οίνους των υπερβορείων? Αντί για το ΤΑΟΛ των οινοπαραγωγών του μόχθου, της συνεργασίας και το μπρούσκο το Λευκαδίτικο που ‘κόβοταν με το μαχαίρι’, θ’ αφήσουμε πάνω στην αμμουδιά το ξενοδοχείο του ‘επενδυτή’ ή το κουφάρι του ξενοδοχείου, αν η πομφόλυγα της τουριστικής ανάπτυξης σκάσει? Και με την επιβράβευση των πολιτικών, των αστεριών που επαγγέλλονται ότι ο τουρισμός είναι η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας και που βαφτίζουν στρατηγικούς επενδυτές αυτούς που γεμίζουν με μπετά το παράδεισο των Ελληνικών νησιών, ώστε να τους πληρώνουμε κιόλας. Θ’ αφήσουμε λεφτά, που η επόμενη οικονομική κρίση μπορεί να περικόψει, αφού δεν είναι παρά νούμερα στις οθόνες των κομπιούτερς. Νούμερα χωρίς αντίκρυσμα τότε, αφού η γή δεν θα είναι πιά του Λευκαδίτη, αλλά της υπεράκτιας. Noύμερα, χωρίς τη γή, την “Ελλήνων γή”, τη μάνα μας.

Βέβαια οι οίκοι σήμερα μας δίνουν εύσημα πιστοληψίας, αυτοί, που όταν το χρέος ήταν λιγότερο απ’ το μισό απ’ όσο σήμερα, οι καταθέσεις διπλάσιες απ’ το χρέος και το ΑΕΠ περίπου το ίδιο με σήμερα, μας κήρυξαν πτωχευμένους κι απόκτησαν, ή μάλλον κατέκτησαν, ή άλωσαν εκ των έσω, μεγάλο πλούτο της Ελλάδας με τα CDS, για μια χούφτα τρύπια δολλάρια.
Κι αναρωτιέται κανείς: Τι φυσικό κεφάλαιο θ’ αφήσουμε εμείς, περαστικοί, όπως τόσοι πριν? Ποιό πολιτιστικό απόθεμα? Τι επιλογές έχουμε ώστε να υπάρχουν δουλειές και εισοδήματα στους ανθρώπους του τόπου? Τι μπορούμε να κάνουμε τώρα? Ποιά είναι αυτή η περίφημη βιώσιμη ανάπτυξη και πως γίνεται πράξη? Μήπως πρέπει, με πρωτεργάτη το Δήμο, που λογοδοτεί στους πολίτες του και όχι φορείς με ετεροκαθοριζόμενες προτεραιότητες, να γίνει διερεύνηση για τους άξονες ανάπτυξης της Λευκάδας, που θα καταλήξει σε συγκεκριμένες προτάσεις, χρονοδιάγραμμα και δράσεις προς υλοποίηση?

Χρήστος Τσιλιγιάννης