Το ιστορικό εκκλησάκι του Παντοκράτορα στη Σωτήρω Νικιάνας

(Ένα ολιγοσέλιδο βιβλίο που εκδόθηκε από τον εφημέριο του Ι.Ν. Μεταμορφώσεως Σωτήρος Νικιάνας, π. Σωτήριο Τσάρκο και μέλη της ενορίας Νικιάνας)

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ*

Μεγάλη και σημαντική η συμβολή του πονήματος αυτού, που εκδόθηκε στα πλαίσια του επετειακού εορτασμού για τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

          Πρόκειται για μια ουσιαστική αναφορά στην τοπική ιστορία που έχει άμεση σχέση με τα ιστορικά γεγονότα της εποχής εκείνης και μάλιστα με τα προεπαναστατικά κινήματα – εδώ γίνεται λόγος μόνο για τη Λευκάδα – που προετοίμασαν το πνεύμα – κυρίως αυτό- του ξεσηκωμού των σκλάβων… με την αμετάκλητη απόφαση να μπουν στον «υπέρ πάντων» αγώνα για την ελευθερία της «φιλτάτης πατρίδος»…

          Το έτος 1807, «επίσημα και θαρραλέα πρωτακούστηκε το σύνθημα «ελευθερία ή Θάνατος» κι έγινε ιερή ιδέα, έγινε βαθιά πίστη, έγινε καθημερινό βίωμα, έγινε αυθεντικός και αυτόνομος σκοπός της ζωής κι έγινε ιστορική πράξη, ηρωική και αθάνατη… αδιάψευστο στοιχείο κι αυτό της ελληνικής πολιτισμικής διαχρονικότητας του ελληνισμού  … θυσία και προσφορά «για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία» του λευκαδίτικου λαού που η γη του γνώρισε πολλούς κατακτητές, μα ποτέ δεν «έσκυψε το κεφάλι» ποτέ δεν άλλαξε ψυχή… Από τα χρόνια του Ομήρου ως εκείνα του Φωτεινού του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη κι ως το ιστορικό 1807 κι ακόμη παραπέρα, οι Λευκαδίτες έχουν να επιδείξουν την αδιάκοπη μέθεξή τους στους αγώνες του έθνους μας…

          Στο βιβλιαράκι αυτό βρίσκουμε σπουδαίες ιστορικές αλήθειες, που η φιλόλογος Χαρά Τυπάλδου – Αντωνίου με εξαιρετική επιμέλεια κατέγραψε.

          Εντυπωσιακά γεγονότα που αναζωπυρώνουν το θρησκευτικό μας συναίσθημα και εμψυχώνουν περισσότερο το πατριωτικό μας φρόνημα, σε μια δημιουργική διάθεση συμμετοχικότητας για τα κοινά, με την ενότητα όλων…

          Λόγος και σκέψη σε μιαν ευχάριστη και θετική εναρμόνιση έκφρασης της εθνικής μας συνείδησης, που πάντα μας ενδυναμώνει και ποτέ δε χάνεται…

          Το 1807 η πάγκοινη και υποδειγματική απόφαση του λευκαδίτικου λαού για αντίσταση –μια οργανωμένη εθνική αντίσταση- κατά των σχεδίων επίθεσης του Αλή πασά ήταν πραγματικά τολμηρή και αξιομνημόνευτη.

          Αλλά και η συγκέντρωση των Φιλικών – σοβαρή υλοποίηση κι αυτή της ιδέας οργάνωσης της Φιλικής Εταιρείας στο πρόσφορο έδαφος της Λευκάδας-καθώς και το πρωτοφανές αντάμωμα των αρματολών, καπεταναίων και μη της Ηπείρου, της Ρούμελης (Βάλτος) και της Πελοποννήσου στην τοποθεσία «Μαγεμένου» … η παρουσία του αγωνιστή επισκόπου Άρτας Ιγνατίου, των φημισμένων τουρκομάχων Σκυλοδήμου και Κατσαντώνη, του φοβερού Θ. Κολοκοτρώνη κ.ά. αλλά και του από τότε επιφανούς διπλωμάτη Ιωάννη Καποδίστρια, (του μεγάλου εθνικού μας κυβερνήτη) δηλαδή, θρησκευτικές, στρατιωτικές και πολιτικές φυσιογνωμίες των προεπαναστατικών και αργότερα –πολλών απ’ αυτές- των επαναστατικών και μετεπαναστατικών χρόνων, ενώθηκαν εδώ στη Λευκάδα για ένα και μοναδικό σκοπό: τη λύτρωση του γένους… την πραγμάτωση της Ελληνικής Επανάστασης!!!

          Έτσι, όπως αναφέρεται στο πολύ συνοπτικό, αλλά και πολύ καλά επιμελημένο εγχειρίδιο, ο Ι.Ν. του Παντοκράτορα στη Σωτήρω Νικιάνας, το Μοναστήρι των Αγίων Πατέρων, η Ι.Μ. του Αγίου Γεωργίου των Σκάρων, ο οικισμός Νικιάνας κ.ά. όλα μαζί και το καθένα ξεχωριστά έγραψαν τη δική τους ιστορία. Ένα προσκυνηματικό και πατριωτικό οδοιπορικό στο χρόνο και το χώρο… μ’ ένα διαρκές πνευματικό αποτύπωμα που σ’ αυτόν τον τομέα, για τον οποίο γίνεται  ο λόγος, λαμπρύνει την ιστορία του τόπου. Μια σπουδαία συμβολή στην Ελληνική Επανάσταση του 1821…

          Στεκόμαστε ευλαβικά στο εν λόγω πόνημα, που με τόσο ζήλο και μεράκι, υπευθυνότητα και αγάπη –γνωστά γνωρίσματα του χαρακτήρα του- ο καταξιωμένος εφημέριος π. Σωτήριος, ο  σεβαστός κι αγαπητός παπα-Σωτήρης  της Νικιάνας, μαζί με τους συνεργάτες του προώθησαν. Έργο πνοής για τον καιρό μας… Έργο καλό –κοντά στ’ άλλα- για τον τόπο μας… Και είναι αξιέπαινες τέτοιες προσφορές σ’ όλους εμάς, ιδιαίτερα τώρα που η παγκοσμιοποίηση με τις γνωστές και άγνωστες μεθοδίες της προσπαθεί να διεισδύσει παντού (στις ιστορικές αλήθειες… στη γλώσσα, στην παιδεία… στους παραδοσιακούς θεσμούς κλπ) … Να διασαλεύσει τα πολιτισμικά  μας βάθρα –στοιχεία χιλιετιών για την ελληνική ζωή και σκέψη…

          Γι’ αυτό θεωρώ ότι η συγκεντρωτική αυτή παράθεση των τόσο χρήσιμων πληροφοριών, εμπεδώνει την ιστορική μας γνώση και μας καθιστά κοινωνούς της πολιτισμικής μας παράδοσης, της δυναμικής παρουσίας του δικού μας κόσμου στο δικό μας τόπο και στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Είναι ένα κείμενο  με ύφος κατανοητό και ελκυστικό. Κείμενο απέριττου λόγου. Χρήσιμο για όλους…  

          Ευχαριστώ θερμά τον ακάματο λειτουργό της εκκλησίας μας, τον αξιοσέβαστο παπά Σωτήρη μας, που με το βιβλιαράκι αυτό μου έδωσε την ευκαιρία να πλουτίσω περισσότερο τις γνώσεις μου για την ιστορία του νησιού μας.

          Είναι κι αυτό –όπως κι άλλα του νησιού μας – μια παρακαταθήκη στο λευκαδίτικο λαό για τα ηρωικά του γεγονότα – κλέη και για τα ιερά  του μνημεία-  προσκυνήματα…

Διαβάζοντάς το, απλά κι αυθόρμητα ψιθύρισα το στίχο του Ανδρέα Κάλβου: «θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία»… και τον γράφω … για να κλείσω το σημείωμα μου που απλά κι αυθόρμητα κι αυτό γράφτηκε… Έτσι κι αυτό.

*Αχιλλέας Νούτσος, επιτ. Σχολικός Σύμβουλος Α/ θιας εκπ/σης.