Τρυπανισμός κρανίου σε τάφο του Βόρειου Νεκροταφείου Λευκάδας, 4ος-3ος αι. π.Χ.

Μόλις δημοσιεύτηκε στο Journal of Anthropological and Archaeological Sciences η έρευνα της ομάδας* για τα αρχαιολογικά, ανθρωπολογικά και παλαιοπαθολογικά ευρήματα από έναν τάφο που είχα ανασκάψει παλαιότερα σε ακίνητο επί της οδού Φιλοσόφων. Ο τάφος έκρυβε εκπλήξεις!

Μια ηλικιωμένη γυναίκα είχε υποβληθεί στην χειρουργική τεχνική του τρυπανισμού**, και μάλιστα κατάφερε να επιβιώσει. Πρόκειται για τον πρώτο επιτυχή τρυπανισμό που δημοσιεύεται από τη Λευκάδα και την ευρύτερη περιοχή από την Κλασική έως και την Ρωμαϊκή περίοδο.

Από την ανθρωπολογική έρευνα διαπιστώθηκε ότι η γυναίκα και ένα αρσενικό ανήλικο άτομο που είχε ενταφιαστεί αργότερα στον ίδιο τάφο ήταν συγγενείς καθώς είχαν την ίδια σκελετική ιδιομορφία στη σπονδυλική τους στήλη.

*Οι συγγραφείς της έρευνας είναι:

Παναγιώτης Σιάνης, Γιώργος Ηλιόπουλος, Ευθυμία Τσίτσου, Μαρία Κωνσταντοπούλου, από το Τμήμα Γεωλογίας Πανεπιστημίου Πατρών.
Και Βίβιαν Στάικου από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας.

Διαβάστε την έρευνα: ΕΔΩ

** Τρυπανισμός ονομάζεται η χειρουργική τεχνική κατά την οποία διανοίγεται μια οπή σε οστό του κρανίου, με σκοπό την πρόσβαση στον εγκέφαλο, ώστε να παρέμβει ο θεράπων στην παθούσα εγκεφαλική μάζα του εξώτερου ιστού του εγκεφάλου.

Ο τρυπανισμός εμφανίζεται κατά τη Νεολιθική εποχή, την 7η χιλιετία π.Χ. Το αρχαιότερο δείγμα τρυπανισμένου κρανίου προέρχεται από την Ουκρανία και χρονολογείται μεταξύ του 8.000 και 7.600 π.Χ. Στη Γαλλία, σε έναν ομαδικό τάφο που χρονολογήθηκε στα 6.500 π.Χ. , από τα 120 κρανία που βρέθηκαν, τα 40 έφεραν δείγματα τρυπανισμού. Από ζωγραφιές σε σπήλαια φαίνεται ότι οι άνθρωποι πίστευαν πως έτσι θα γιάτρευαν ημικρανίες, επιληψίες και ψυχικές ασθένειες, συχνά θεωρώντας πως «απελευθερώνουν» τελετουργικά τα κακά πνεύματα που φωλιάζουν στο κεφάλι του ασθενούς. Επίσης με αυτόν τον τρόπο αντιμετωπίζονταν τραύματα στο κεφάλι και αφαιρούνταν θραύσματα οστού ή καθαρίζονταν εγκεφαλικά αιματώματα.

Οι αρχαιότεροι τρυπανισμοί, που εμφανίζονται πριν τη χρήση του μετάλλου, έχουν γίνει με μαχαίρι από πυρόλιθο. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος τρυπανισμού ήταν με δράπανο, εργαλείο με ξύλινο χερούλι και σκληρή άκρη, ώστε να διαπερνά το οστό με όσο μεγαλύτερη ακρίβεια γίνεται. Ένα από τα εργαλεία που χρησιμοποιείται συχνότερα είναι το τοξόσχημο δράπανο. Ήταν φτιαγμένο από εύκαμπτο ξύλο και με δερμάτινη χορδή. Με αυτό ο «χειρουργός» τοποθετούσε τη μύτη του δράπανου στο κεφάλι και τρυπούσε το κρανίο μετακινώντας μπρος και πίσω το οριζόντιο σκέλος, χρησιμοποιώντας το εργαλείο ακριβώς όπως χρησιμοποιούνταν και στη δημιουργία φωτιάς. Οι οπές που δημιουργούνται με αυτόν τον τρόπο είναι κυκλικές, ενώ οι οπές που γίνονται με μαχαίρι είναι τετράγωνες…. (https://el.wikipedia.org/)