1958 Καρυά Λευκάδας
1958 Καρυά Λευκάδας. Φωτογραφία Δημήτρης Χαρισιάδης
Μπορεί να είναι γνωστή αυτή η φωτογραφία και να έχει δημοσιευτεί αλλά θα ήθελα να την σχολιάσω. Οι γυναίκες βρίσκονται μπροστά στο καφενείο του Νίκου Γλένη-Μπομπγημένου, μετέπειτα ταβέρνα Κληματαριά και σήμερα Παρδαλό Κατσίκι. Βρίσκεται κάτω από την πλατεία και στο δρόμο που οδηγεί στο παλιό πλυσταριό της Καρυάς και προς το Γυμνάσιο-Λύκειο του χωριού.
Η μία έρχεται απ’ το χωράφι και βρίσκεται ακριβώς στον βηματισμό της. Κραταει παραμάσκαλα σακούλι υφαντό γεμάτο λάχανα και στο κεφάλι της τα ξύλα για να βράσει τα λάχανα με καμιά πατάτα. Αν έχει θα ρίξει μέσα και καν αυγό.. Κρατάει επίσης ομπρέλα γιατί θα ήταν όλη μέρα στα χωράφια και πιθανόν να έριχνε καμιά μπόρα. Έχει κάμει ποδολόγα την μπέρτα της γιατί στον ανήφορο δεν χρειάζεται να την φοράει, θα ίδρωνε και μετά θα τσίμπαγε κανα πλευρίτη… Το φόρεμα είναι μαζεμένο σε κούδα. Πατάει γερά και προσέχει γιατί είναι φορτωμένη και πρέπει να ισορροπεί αλλά οι Καρσάνες ήταν συνηθισμένες με τις πνιάτες και τους τσετζερέδες στο κεφάλι να κουβαλάνε νερό στα ανηφορικά δρομάκια του χωριού..
Είναι παντρεμένη, φοράει το κρέπι σε σχήμα V σ’ αντίθεση με τη άλλη γυναίκα που μάλλον απ’ το φόρεμα φαίνεται νά’ναι ανύπαντρη που κάπου πάει να βοηθήσει, φαίνεται κάποιος να την φωνάζει.
Διακρίνονται βαρέλα σιδερένια για να γεμίσουν με λάδι. Αν ήταν γεμάτα πιθανόν να’ταν όρθια ή δεν θα’ταν το ένα πάνω στο άλλο. Ακόμα διακρίνω μια απ τις μεγάλες πλάστιγγες κι ένα τρόκολο που στίβουνε τα σταφύλια.
Ο δρόμος είναι χωμάτινος, κακοτράχαλος .Κι όμως οι λυγερόκορμες Λευκαδίτισσες ισορροπούσαν φορτωμένες και στα χέρια και στο κεφάλι.
Στο μπαλκόνι κρεμασμένοι οι ντενεκέδες από λάδι γεμάτοι λουλούδια. Σίγουρα θα ήταν ανάμεσα σε άλλα και γαρυφαλλιές από κείνες με τα σκούρα κόκκινα γαρύφαλλα που μοσχομύριζαν, δυνατή μυρωδιά καθαρόαιμου γαρύφαλλου.
Πίσω απ το τρόκολο μια ρίζα φραγγιάτο ανεβαίνει στο μπαλκόνι και δημιουργεί έτσι τη σκιά του καλοκαιριού. Ένα άλλο κλωνάρι ίσα και φαίνεται μπροστά στο καφενείο…Γι’ αυτό λεγόταν το καφενείο «Κληματαριά». Στο βάθος φαίνεται ένα κοριτσάκι και μια ακόμα γυναίκα ν’ ανεβαίνει..
Πρέπει νά’ναι νωρίς την άνοιξη γιατί η κληματαριά ισα και έχει βγάλει λίγα φύλλα. Στον πίσω τοίχο φαίνονται καρφωμένα τα ανάποδα «τσιγκέλια» του ΟΤΕ με τις πορσελάνινες κούπες…
Η μέρα πρέπει να΄ναι συννεφιασμένη γιατί δεν υπάρχει σκιά από τίποτα..
Παναγιώτης Σκληρός
The Author All posts
1 Σχόλιο
ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΟ ΘΕΜΑ : «1958 Καρυά Λευκάδας» του Παναγιώτη Σκληρού
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ:
Με τη συντροφιά και τη γοητεία της ασπρόμαυρης φωτογραφίας, μ έναν εύστοχο τρόπο ο δημιουργός του κειμένου με θέμα: «1958 Καρυά Λευκάδας» αφενός υμνεί με απέραντο σεβασμό τα πρόσωπα της υπαίθρου, την ευγένεια, την ανθρώπινη προσπάθεια ,τον καθημερινό μόχθο αλλά και τα σημάδια παλαιότερων πολιτισμών που σφράγισαν με την παρουσία τους τη μοίρα και την ιστορία μας , αφετέρου μας τοποθετεί σαφέστατα στη σημειολογία της φωτογραφίας .
Σα να τον προκάλεσε και προσκάλεσε η ίδια η φωτογραφία να σπάσει τη σιωπή της και να ψιθυρίσει την ιστορία της. (Καμιά φορά πέρα από τις λεζάντες -αν υπάρχουν-που σίγουρα δίνουν το στίγμα του κυρίαρχου θέματος).
Θα ξεφύγω από τα επιστημονικά μονοπάτια που δεν δύναμαι ν αγγίξω όσον αφορά στη φωτογραφία αυτή καθ αυτή, , θα παραμερίσω την αναφορά στους μεγάλους έλληνες φωτογράφους που σημάδεψαν με μοναδικό τρόπο την Ελλάδα την μεταπολεμική περίοδο –τις διαφοροποιήσεις τους-(πολύ μεγάλο κεφάλαιο) και θα ακολουθήσω την κατεύθυνση που προτρέπει ο συγγραφέας για να δω όσα στοχευόμενα θέλει να δούμε.
Ξεκινώντας λοιπόν τη διαδρομή που μου «επιβάλλει» αριστοτεχνικά , για να διαβάσω σωστά το φως, τη σκιά, τους τόνους του γκρι, που πέφτουν πάνω στα πρόσωπα, στα πράγματα, θα περάσω από τη σιωπή της φωτογραφίας, θα την αφουγκραστώ και θα φτάσω στην αποκωδικοποίηση που καταγράφει και αφορά στα μοναδικά πρόσωπα , στις μοναδικές εκφράσεις, στη στάση του σώματος, στον ενδυματολογικό κώδικα, στην καθημερινότητα ,στον πλούτο των ψυχικών αποθεμάτων που αποτυπώνονται στην ήρεμη καθαρότητα των χαρακτηριστικών του προσώπου τους, στο σύνθετο του τόπου, στης τοποθεσίας και στων πραγμάτων που τα πλαισιώνουν.
Μέσα από τη συγκεκριμένη λήψη ο συγγραφέας θέλει να διεισδύσουμε στη φωτογραφία, με τα μάτια της ψυχής και να δούμε τον ίδιο τον πολιτισμό της υπαίθρου …με τον κόσμο που κράτησε με πείσμα στον τόπο του τη ζωή, τον κόσμο της εργατιάς και της αγροτιάς, τον κόσμο του μόχθου και προπαντός του δουλευτή της Γής, με την αγωνία του ανθρώπου να επιζήσει στις σκληρές συνθήκες.
Στην λεπτομερή αναφορά του ,θα σταθώ στις γυναίκες των δύσκολων καιρών. Στις υπέροχες, αγέρωχες μάνες. Που καλλιεργούσαν με το τσαπί τη γη , που στύβανε με τα δυο τους χέρια το χώμα , το πότιζαν με ιδρώτα για να το κάμουν να καρπίσει. Και μ αυτόν τον καρπό να οικονομήσουν τα απαραίτητα για να σπουδάσουν παιδιά, ν ανδρώσουν οικογένεια …Να παραδώσουν χρήσιμους ανθρώπους στην κοινωνία. Στις γυναίκες που υπερασπιζόταν την αισθητική τους, που κυκλοφορούσαν καθημερινά με την τοπική τους ενδυμασία . Που υπερασπιζόταν τον τόπο τους ,την ψυχή τους, την ταυτότητά τους, το σπίτι τους, τη γη και τα έργα που άφησαν οι πρόγονοί τους, ενταγμένα δυναμικά στην καθημερινότητά τους.
Κι ο τόπος του τίτλου. Καρυά. Ένας τόπος ευλογημένος, γιατί τον ευλογούν καθημερινά οι άνθρωποι που με καμάρι τιμούν ,τα δέντρα τους, το χώρο τους, την πλατεία τους, τους ανθρώπους τους, τη γλώσσα τους και τα έθιμά τους.
Κλείνοντας θα θελα να πω πως η επιλογή από το συγγραφέα της «ειρηνικής» ασπρόμαυρης φωτογραφίας του Δημήτρη Χαρισιάδη αλλά και η σημειολογική αποκωδικοποίηση σε μια εποχή που η σιωπή και η μοναξιά της φωτογραφίας εξελίσσεται τεχνολογικά και πλαισιώνεται και από άλλα δομικά στοιχεία όπως τη ζωγραφική, τον κινηματογράφο, την τηλεόραση, τη διαφήμιση, είναι εξαιρετική και καταδεικνύει στο μέγιστο βαθμό «το εν αρχή ην ο άνθρωπος» … και ακολουθεί ο τόπος του.
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία.