Στις γειτονιές της Καρυάς – Στα «Σαββάτα»

Ξεχωριστή και συνάμα μυστηριώδης γειτονιά, είναι τα “Σαββάτα”. Ξεχωριστή γιατί βρίσκεται σε περίοπτη θέση, με μοναδικό πλεονέκτημα τη θέα που εναλλάσσεται διαδοχικά.. μιας και από κει εύκολα αγναντεύεις απ΄άκρη σ΄άκρη την Καρυά και τον Κόκκινο Βράχο. Κι άμα ανεβείς στο ύψωμα η ματιά σου φτάνει στους Πιατσάνους ακόμα και στους Σφακιώτες. Μυστηριώδης.. μα κοιτάζοντας γύρω σου θαρρείς πως ξεπηδούν μικρές ιστορίες από τα παλιά, που σαν τις ακούσεις κάτι θα σε κάμει να ματάρθεις!

Τα δρομάκια στενά, στρωμένα με ακανόνιστες πλάκες ακουμπούν στις αυλές των σπιτιών που είναι χτισμένα το ένα δίπλα στο άλλο σε κυκλική διάταξη δίνοντας την εντύπωση πως οι άνθρωποι εδώ ζούσαν όχι σε γειτονιά αλλά σε “αγκαλιά”!

Τα σπίτια διώροφα, πέτρινα ενώ στους αρμούς ξεπηδούν χορτάρια, σπάζοντας την ψυχρότητα και τη μονοτονία της πέτρας, που ο χρόνος έφθειρε, αποχρωματίζοντας την επιφάνειά της.

Σαν βρεθείς στο κεντρικότερο σημείο της γειτονιάς, ιδίως το χειμώνα, θα ακούσεις τον ήχο του τρεχούμενου νερού που κατεβαίνει από το “Πλυ(σ)ταριό”, περνάει από τη “Βάλτα” και καταλήγει στο ¨Μελισσάκι¨στο δρόμο για τους ¨Μάρκους¨.

Τα Σαββάτα πήραν το όνομά τους από τις οικογένειες των Αραβαναίων, που έμεναν στην περιοχή και είχαν το παρωνύμιο ¨Σάββας¨. Κατ΄εξοχήν η γειτονιά κατοικούνταν από Καρσάνους που είχαν το επίθετο Αραβανής και μόνο μια οικογένεια με το επίθετο Κακλαμάνης- Σταθμάνης.

Τα ¨Σαββάτα¨ δεν εξαιρέθηκαν από το κύμα μετανάστευσης που έπληξε την επαρχία τα δύσκολα εκείνα χρόνια. Πολλοί “Αραβαναίοι” άφησαν πίσω την όμορφη γειτονιά, σφράγισαν καλά τα πέτρινα σπίτια κι έφυγαν αναζητώντας μια καλύτερη ζωή σε χώρες ξένες, μακρινές. Η Αστράλια, όπως την έλεγαν, ήταν προορισμός για αρκετούς από αυτούς, που αργότερα έμελλε να γίνει η καινούρια πατρίδα. Εκεί έφτιαξαν οικογένειες και ζουν μέχρι σήμερα.

Τούτος είναι ο βασικότερος λόγος που στις μέρες μας τα περισσότερα σπίτια ερήμωσαν και ερείπωσαν. Καθόλου σπάνια η εικόνα του υγρού πέτρινου τοίχου, που μετά βίας συγκρατεί το ετοιμόρροπο δοκάρι. Και λίγο πιο πέρα η εικόνα σκληραίνει: τέσσερις τοίχοι ορθώνονται και ανάμεσά τους σωρός από κεραμίδια, χαλάσματα, παλιά ξύλινα βαρέλια, σάπια πατώματα, και η δαντέλα στο σπασμένο τζάμι να σαλεύει από το κρύο αεράκι που φυσά. Θαρρείς πως τα γυμνά κλαδιά της καρυδιάς πεισματικά εισχωρούν στο εσωτερικό του σπιτιού, περνώντας από το στρογγυλεμένο ανώφλι της πόρτας. Αυτή είναι και μοναδική ένδειξη ζωής.

Μνήμες της ξενιτιάς, ιστορίες πόνου και αποχωρισμού, επιστροφής και αντάμωσης, δώρα απ΄το Μέλμπουρν και γράμματα και πόσα άλλα έκρυβε χρόνια τώρα τούτο το μπαούλο, που για χρόνια στέκει στο πλατύσκαλο της μισοερειπωμένης πέτρινης οικίας. Σαν να ολοκλήρωσε με επιτυχία το σκοπό του και τώρα δεν έχει λόγο ύπαρξης.

Από τους πιο γνωστούς Καρσάνους που κατοικούσαν στα ¨Σαββάτα¨ ήταν ο Σωκράτης Αραβανής – Σάββας, που διατηρούσε επί σειρά ετών βιβλιοπωλείο στην κεντρική αγορά της Καρυάς. Το ερειπωμένο πλέον σπίτι του, γεμάτο νοσταλγικές εικόνες. Η πιο χαρακτηριστική είναι αυτή στην είσοδο της αυλής. Το φλυτζάνι με το σπασμένο χερούλι πάνω στο κεραμμίδι που έχει γεμίσει με τα απάσβεστα της γκρεμισμένης οροφής.

Πρόθυμοι οι πρεσβύτεροι συγχωριανοί να μοιραστούν ιστορίες από τα χρόνια που τα “Σαββάτα” έσφιζαν από ζωή. Πολύς ο κόσμος μα η επιβίωση δεν ήταν εύκολη. < <Κακουχίες και αγώνας νύχτα μέρα για τα ¨φόρα βία¨ ήταν εκειά τα χρόνια>>.

Οι Αραβαναίοι ήταν η πρώτη οικογένεια που κατοίκησε στην περιοχή, χωρίς να γνωρίζουμε ακριβώς πότε. Τα παρωνύμια που έφεραν ήταν: ¨Σάββας¨, ¨Κολίλας¨, ¨Βασ(ι)λαρδάς¨, ¨Κάγρας¨ και ¨Μπερμπέλης¨.

Η μνήμη των γερόντων ασθενεί. Συγκράτησε μόνο αυτούς με τους οποίους μοιράστηκαν εμπειρίες. Τους προγόνους αυτών δεν τους πρόκαμαν. Έτσι σήμερα η αφήγηση φτάνει μέχρι τη γενιά των προπάππων.
Οι ¨Σαββαίοι¨έδωσαν το όνομά τους σε αυτή τη γειτονιά. Και ήταν πολλές οι οικογένειες τότε. Ο Αριστής ο Σάββας, ο Φάνης ο Σάββας, που “έφυγε” πρόσφατα, η Μαρία, μοναχή στο ησυχαστήριο των Αγίων Πατέρων έως το 1978 οπότε και απεβίωσε καθώς και άλλοι που μετοίκησαν σε άλλες πόλεις της χώρας.
Από τα “Σαββάτα” κατάγονταν και όσοι είχαν το παρωνύμιο “Κολίλας”-Αραβανής. Ήταν πολλά αδέρφια, ο Τέλης, ο Αποστόλης, ο Άγγελος, ο Πάνος και η Κερασία.
Τα αδέρφια Άγγελος και Αποστόλης Αραβανής-¨Κολίλας¨ είχαν το λιτροβιό στα ¨Σαββάτα¨, το οποίο λειτουργούσε χειροκίνητα με πέτρες και βίδα. Η λειτουργία του σταμάτησε περί τα τέλη της δεκαετίας του ΄60.

Μια άλλη οικογένεια Αραβαναίων ήταν τα αδέρφια ¨Κάγρα¨, ο Θεμιστοκλής, ο Τάσος και ο Γιάννος. Μόνο μια οικογένεια έφερε το επίθετο Κακλαμάνη – Σταθμάνη, απόγονος της οποίας διετέλεσε πρόεδρος της Κοινότητας Καρυάς τη δεκαετία του ΄60.
Από τα ¨Σαββάτα¨ κατάγονταν και μια από τις σημαντικότερες εκκλησιαστικές προσωπικότητες του τόπου μας, ο Μητροπολίτης Λευκάδας Γρηγόριος Αραβανής (1852-1886), ο οποίος συνέβαλε σημαντικά στην Ένωση του νησιού με την Ελλάδα.

Τα τελευταία 25 χρόνια, ο Άγιος Ερμόλαος προστατεύει τα ¨Σαββάτα¨ και το περίτεχνο εκκλησάκι, στον οποίο είναι αφιερωμένο κοσμεί την όμορφη γειτονιά και αποτελεί σημείο συνάντησης των κατοίκων. Χτίστηκε με αγάπη και μεράκι από τον Φίλο Αραβανή- Σάββα στις αρχές της δεκαετίας το ’90.

Αυτό ήταν το ταξίδι σε μια πραγματικά όμορφη γειτονιά της Καρυάς. Συναντήσαμε εικόνες που μας γέμισαν χαρά. Συναντήσαμε και άλλες που μας συγκίνησαν. Αυτά είναι τα ¨Σαββάτα¨.
Ένα συνονθύλευμα διαφορετικών εικόνων που προκαλούν συναισθήματα. Άλλοτε ευχάριστα άλλοτε όχι. Αφήνοντας πίσω την όμορφη αυτή γειτονιά, η σκέψη πλημμυρίζει εικόνες και η υπόσχεση για γρήγορη αντάμωση δεν αργεί.

ΠΗΓΉ: karyalefkadas.blogspot.gr