Από τα ορεινά προς στην ιστορία και την θεωρία Νταίρπφελντ

Γράφει ο Παναγιώτης Σκληρός

Η ομάδα (ΜΟ62) είχε αφίξεις την Κυριακή κι έτσι έγινε ομάδα (ΜΟ52)! Με νέες δυνάμεις λοιπόν την Κωνσταντίνα, την Τζίνα, την Λυγερή και την Λαμπρινή που κατέβασαν τον μέσο όρο και με 2 αυτοκίνητα ξεκινήσαμε για τα ορεινά. Ανεβήκαμε πάνω απ την Απόλπαινα δίπλα απ’ το νταμάρι (συστήνω αυτή τη διαδρομή) και βρεθήκαμε με 3-4 στροφές στον ορεινό Κάβαλο που ήταν έρημος.

Πού οι παλιές δόξες με το τσιπουράδικο και τους ονομαστούς μεζέδες Κυριακή μεσημέρι που δεν έβρισκες πού να κάτσεις. Περάσαμε από τα περήφανα και πανύψηλα πλατάνια του Φρυά που άρχισαν να βγάζουν τα πρώτα τους φύλλα κι αφού διαβήκαμε από Πιατσάνους βρεθήκαμε στην Καρυά που είχε στην πλατεία κι ένα σχετικό τράφικ. Η έκπληξη ήταν λίγο πιο πάνω (στην ανηφόρα) γιατί με χαρά διακρίναμε τουλάχιστον 3 παρέες να κάθονται σε τραπέζια(!!) για καφέ. Ήταν μια πρόκληση και κοντοσταθήκαμε αλλά δεν χωράγαμε σ ένα διαθέσιμο τραπέζι κι έτσι δεν απολαύσαμε ένα καφέ αντικριστά που έχουμε τόσους μήνες!! Ας είναι, χαρήκαμε για τους άλλους και τραβήξαμε για Βαυκερή λουσμένοι στα αρώματα απ’ τους ασφελαχτούς και τα σπάρτα που συναντούσαμε στους έρημους δρόμους αλλά και τα μώβ λουλούδια της άγριας κουτσουπιάς! Πάμε σ ακόμα ένα μοναστήρι, αυτό των Ασωμάτων.

Βρήκαμε εύκολα την διαδρομή δίπλα από τις ονομαστές πηγές της Βαυκερής και ανηφορήσαμε για το μοναστήρι που το βρήκαμε παρότι δεν υπάρχει πινακίδα. Εντυπωσιακό το τοπίο, αιωνόβιες δρυς και μεγάλα πουρνάρια πνιγμένα από τεράστιους κισσούς στολίζουν τον περιβάλλοντα χώρο του μοναστηριού.  Κλειστή η εκκλησία αλλά πολύ ανοιχτός ο χώρος για να διαπιστώσει κανείς ότι κατά την ακμή του τον 18^ο αιώνα, υπήρξε ένα πολύ ένδοξο και δυναμικό μοναστήρι που είχε δημιουργηθεί από την οικογένεια Κονιδάρη απ την Βαυκερή. 

Τα ερειπωμένα κελιά που περιβάλλουν την εκκλησία είναι πνιγμένα στα εποχιακά ταπεινά λουλούδια της άνοιξης όπως ταπεινό είναι και το μοναδικό μνημείο του μοναχού Φραγκούλη πίσω από το ιερό της εκκλησίας. Έγραφε 1926,72 χρονών. Να πούμε εδώ ότι η προσπάθεια που γίνεται τα τελευταία χρόνια για την ανάδειξη και στελέχωση των μοναστηριών της ενδοχώρας της Λευκάδας έχει και θα έχει πολλαπλό θετικό αντίκτυπο.

Η ώρα και η ηλιόλουστη μέρα μας προκάλεσε να βγάλουμε με το 3-2-1 κλίκ μια σέλφι δια χειρός Λυγερής μετά από αρκετές προσπάθειες γιατί δεν χωράγαμε εύκολα 7 γυναίκες κι εγώ. Αυτή ήταν η σύνθεση της ομάδας ΜΟ52 σήμερα: Η Τζίνα, Λαμπρινή Κωνσταντίνα, Αλέκα, Λυγερή, Όλγα, Γερασιμούλα.

Πήραμε τον δρόμο για πεδινούς προορισμούς και συγκεκριμένα την Αγία Κυριακή και το μνημείο του Δαίρπφελδ αφού απολαύσαμε την εκπληκτική αλλά όχι άγνωστη θέα των Πριγκιποννήσων στο κατέβασμά μας.  Και δεν ήταν μόνο η θέα των νησιών μας αλλά και της απέναντι ακαρνανικής ακτής και φανταστήκαμε από εκεί πάνω την κυριαρχία του πανούργου Οδυσσέα σ ολόκληρη την περιοχή!! Πήραμε ένα καφέ από τον φιλόξενο φούρνο του Βλυχού και γρήγορα παρκάραμε σε μια απλωσιά στο Γένι για να ξεκινήσουμε το περπάτημά μας μέχρι την Αγία Κυριακή. Υπήρξε μια σχετική διαφωνία για το που ακριβώς θ’ αφήναμε τα αυτοκίνητα αλλά η Γερασιμούλα έδωσε την… Σολομώντεια λύση. Πήραμε λοιπόν τα σακίδια και βάλαμε στόχο το μνημείο όπου φτάσαμε πολύ εύκολα αφού απολαύσαμε την διαδρομή με τις δεκάδες υψηλού επιπέδου βίλλες δίπλα στη θάλασσα. Κι εκεί που το μονοπάτι οδηγούσε σε μια στροφή πριν την εκκλησία, βρεθήκαμε δίπλα από το μνημείο του Γουλιέλμου Δαίρπφελδ.

 Κοιτάζει τη Λευκάδα και το αγαπημένο του Νυδρί, τους κουμπάρους, τους συνεργάτες και τους φίλους του. Σταθερός στην θεωρία του ο Γερμανός ερευνητής για την ιστορική ανατροπή της Λευκάδας-Ομηρικής Ιθάκης που όμως δεν υποστηρίχθηκε και δεν αποδείχθηκε έστω και μ’ ένα αρχαιολογικό εύρημα, μια επιγραφή δηλαδή παρότι τόσο η γεωγραφία όπως είπαμε όσο και οι ανασκαφικές ενδείξεις δείχνουν την ορθότητα της θεωρίας του. Η θεωρία του περισσότερο βασίστηκε στην γεωγραφική ερμηνεία των στίχων του Ομήρου που όντως ταιριάζει περισσότερο η Λευκάδα ως Ιθάκη αλλά πολύ δύσκολα ανατρέπεται μια ονοματολογία αιώνων χωρίς ένα εύρημα!  Διαβάσαμε με την βοήθεια του διαδικτύου Καβάφη:

«Σαν βγεις στο πηγαιμό για την Ιθάκη,
να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον  θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι…»

 βγάλαμε τις σχετικές φωτογραφίες, συζητήσαμε για την θεωρία του Δαίρπφελδ και μάλλον προβληματιστήκαμε  που οι συνεχιστές της πίστης στη θεωρία του δεν μπορούν  χωρίς αρχαιολογικά ευρήματα να ανατρέψουν το υπάρχον status για την Ιθάκη του Ομήρου.

Τώρα πλέον που και ο αναδεκτός του Δαίρπφελδ ο αξέχαστος Τηλέμαχος Στεριώτης δεν υπάρχει, παρότι τόσο ο Σύλλογος για τον Πολιτισμό και το περιβάλλον Νυδριού «Βίλχελμ Ντέρπφελντ»  όσο κι ο μαχητικός και πολυγραφότατος φίλος Νώντας Γαζής και άλλοι προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν κοινωνία, επιστήμονες και πολιτεία για την ορθότητα της θεωρίας του.

 Ο Νταίρπφελντ βασιζόμενος κυρίως στην Ομηρική γεωγραφία, υποστήριξε ότι η πατρίδα του Οδυσσέα ήταν η Λευκάδα και άρχισε τις ανασκαφές του στο νησί το 1901. Ο Νταίρπφελντ ήταν στενός συνεργάτης του Ερρίκου Σλήμαν και τον βοήθησε να βγει στο φως η Τροία και οι Μυκήνες. Σύμφωνα με τον Νταίρπφελντ, οι εκφράσεις του Ομήρου «πανυπερτάτη προς ζόφον» και «χθαμαλή είν’ αλί κείται» είναι οι φράσεις – κλειδιά για τον προσδιορισμό των τεσσάρων νησιών. Η φράση «πανυπερτάτη προς ζόφον», σημαίνει πιο δυτικά και η τελευταία προς μία κατεύθυνση, προσδιορίζει τη Λευκάδα. Η δε έκφραση «χθαμαλή είν’ αλί κείται» σημαίνει κοντά στη στεριά και δεν μπορεί να είναι άλλη από τη Λευκάδα που βρίσκεται κοντά στην ακαρνανική ακτή. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά της ομηρικής Ιθάκης, προσδιορίζουν -σύμφωνα με τον γερμανό αρχαιολόγο- τα τέσσερα Ομηρικά νησιά ως εξής: Το Δουλίχιον είναι η σημερινή Κεφαλονιά, η Σάμη είναι η σημερινή Ιθάκη, η Ζάκυνθος η σημερινή Ζάκυνθος και η σημερινή Λευκάδα είναι η Ομηρική Ιθάκη. 

Το δροσερό αεράκι μας έβαλε στην σημερινή πραγματικότητα μπροστά πλέον στο κατάλευκο εκκλησάκι της Αγίας Κυριακής κι από εκεί απολαύσαμε  το Νυδρί και τη Μαδουρή.

Είπαμε ν ανεβούμε στην κορυφή του λόφου αλλά η κλειστή πύλη μας απαγόρευσε την πρόσβαση. Καθίσαμε για μια ανάσα δίπλα στη θάλασσα και μια γεύση απ την υπέροχη γαλατόπιτα της Σπυριδούλας που φρόντισε να μας στείλει μαζί με την υπόσχεση της συμμετοχής της στην  επόμενη εξόρμηση που θα είναι πάλι στα ορεινά, σε χωριό με πολλά, πάρα πολλά νερά!

 Ξαναπήραμε τον δρόμο για την επιστροφή. Αρκετές ήταν οι ώρες και σήμερα στην εξοχή. Γνωρίσαμε τόσα πολλά..

Πήραμε το δρόμο του γυρισμού γεμάτοι εντυπώσεις και φορτωμένοι με άνθη κουτσουπιάς, δάφνες, θυμάρι και φασκόμηλο στα χέρια από μια γεμάτη και πάλι εκδρομή στην Λευκάδα που μερικοί από εμάς πηγαίναμε για πρώτη φορά.

Παναγιώτης Σκληρός