Ρωσική εβδομάδα στα Ιόνια Νησιά και η προτομή Ουσακώφ στη Λευκάδα

Τιμά την ιστορική μας διαδρομή…  να ερχόμαστε να τιμήσουμε αυτόν που σταμάτησε μια διαδικασία φιλελεύθερης και δημοκρατικής αναγέννησης και ανάπλασης στο νησί μας και γενικότερα στα Επτάνησα, αυτόν που γύρισε πίσω τους δείχτες της τοπικής μας ιστορίας;

Στην πιο περίοπτη θέση της παραλίας, στο πάρκο του Λιμενικού, 300 μέτρα από το Πάρκο των Ποιητών,  σχεδόν δίπλα στο Ηρώο της πόλης, βρίσκεται η προτομή του Ρώσου ναυάρχου Ουσακώφ.  Τοποθετήθηκε το 2016 από τους Ρώσους -οι ίδιοι επέλεξαν και την τοποθεσία-  μετά από έγκριση των τοπικών Αρχών. Έγιναν παρελάσεις, ομιλίες και φανφάρες, με τις τοπικές αιρετές ηγεσίες να καμαρώνουν φορώντας τα καλά τους. Οι Ρώσοι αφού επέτυχαν το σκοπό τους (τοποθέτηση προτομής) εξαφανίστηκαν.

Η συγκεκριμένη  προτομή ενός προσώπου, το οποίο μπορεί να θεωρείται καμάρι για την πατρίδα του,(αγιοποιήθηκε μάλιστα), για μας, δεν σημαίνει τίποτα. Αποτελεί μια υποσημείωση της ιστορίας, χωρίς ιδιαίτερη βαρύτητα και σε κάθε περίπτωση ήταν κατακτητής μας και μάλιστα μαζί με έναν Τούρκο. Και ακόμα χειρότερα, βοηθά στην παραχάραξη της ιστορίας.

Είχαν προηγηθεί δυο τουλάχιστον χρόνια «προετοιμασίες», το 2013 και 2014. Κάθε χρόνο, ένα θηρίο ρωσικό  πολεμικό  πλοίο  με εξαίρετους μουσικούς, χορωδούς και τραγουδιστές μας επισκέπτονταν. Παρελάσεις και εκδηλώσεις λάμβαναν χώρα στην πόλη,  προς τιμή του Ουσακώφ, της «συμβολής» του στα Επτάνησα αλλά   και «του διαλόγου μεταξύ των λαών και της πολιτιστικής ανταλλαγής».

(Το 2015 και ενώ όλα ήταν έτοιμα για την τοποθέτηση της προτομής,  οι ρώσοι ακύρωσαν το ταξίδι τους. Σήμερα γνωρίζουμε τον λόγο. Με δεδομένο, ότι αυτές οι «πολιτιστικές» αποστολές  των ρώσων, κάθε Σεπτέμβριο, συνοδεύονταν και από ένα πολεμικό πλοίο, στις 30 Σεπτεμβρίου του 2015, ξεκίνησε η πρώτη στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας επί Συριακού έδαφος.)

«Ρωσική εβδομάδα στα Ιόνια Νησιά» ονομάστηκαν οι εκδηλώσεις που πραγματοποιούνταν  κάθε χρόνο, αρχής γινομένης από το 2012(;).Όπως ανέφεραν τα δελτία τύπου της εποχής: Στα πλαίσια του φόρουμ  κάθε χρόνο  επισκέπτονταν τα Ιόνια Νησιά  πλοία του πολεμικού ναυτικού της Ρωσίας, από την μαύρη θάλασσα, διοργανώνονταν παρελάσεις, λειτουργίες, εορταστικές συναυλίες, επιστημονικά συνέδρια, εκθέσεις, φεστιβάλ, και αθλητικές εκδηλώσεις.

 Από την ρωσική πλευρά  οργανωτές ήταν η Παγκόσμια Ρωσική Λαϊκή Σύνοδος και η Ιερά Μονή του Αγίου Δανιήλ στην πόλη της Μόσχας με την υποστήριξη της Πρεσβείας της Ρώσικης Ομοσπονδίας στην Ελλάδα και του Επίτιμου προξένου της Ρώσικης Ομοσπονδίας στα Ιόνια.  

Αποτέλεσμα αυτών των εκδηλώσεων ήταν η σταδιακή τοποθέτηση της προτομής του Ουσακώφ στην Ζάκυνθο, στην Κέρκυρα, εκεί μάλιστα ανεγέρθηκε και εκκλησία;  Στην Κεφαλονιά, αν δεν κάνουμε λάθος, στήθηκε  ανδριάντας «ελληνορωσικής φιλίας».

Σε ότι μας αφορά, -δεν φημιζόμαστε δα για την εξυπνάδα μας, ούτε για την ανιδιοτέλειά μας-  η όλη κατάσταση «σερβιρίστηκε», ως τουριστική προσέγγιση και μάλιστα θρησκευτικού τουρισμού.

Αποδείχτηκε περίτρανα πως οι παρελάσεις δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μια καλοσχεδιασμένη πολιτική. Η προτομές είναι πανομοιότυπες  σε όλα τα νησιά αφού τη φροντίδα της έχουν οι ίδιοι οι Ρώσοι, σε μας μάλιστα απαίτησαν και την συγκεκριμένη τοποθεσία.

Δεν σας κρύβω πως κάθε φορά που βλέπω την προτομή του Ουσακώφ στην παραλία, λουσμένη στον ήλιο και το φως, θλίβομαι. Όχι για το πρόσωπο, όσα για τα  μυαλά  που κουβαλάμε. Αν υπήρχε μια αξιολογική κλίμακα στο νησί μας, για το ποια πρόσωπα πρέπει να τιμηθούν, η προτομή του Ουσακώφ δεν θα  βρίσκονταν στη  λίστα.

(Σημειώνουμε πως ο ναύαρχος Ουσακώφ, μαζί με τον Τούρκο υποναύαρχο Καντίρ μπέη δεν κατέλαβαν την πόλη αλλά το κάστρο της Αγίας Μαύρας.)

Αλήθεια, όταν  οι δάσκαλοι  πραγματοποιούν εκπαιδευτικές εκδρομές με τους μαθητές στο πάρκο με τις προτομές των ποιητών και φεύγοντας, συναντήσουν την προτομή του Ουσακώφ, τι θα απαντήσει ο ταλαίπωρος εκπαιδευτικός, αν ρωτηθεί για την συγκεκριμένη;  

Αν η τοποθέτηση μιας προτομής αποτελεί την ύψιστη τιμή για την προσφορά κάποιου στην πατρίδα, με αυτή μας την ενέργεια εξισώνουμε τους ποιητές με τον Ουσακώφ. Και ακόμα χειρότερα βοηθούμε στην παραχάραξη της ιστορίας.

Ποιος όμως ήταν ο ναύαρχος Ουσακώφ και ποια ήταν  σχέση του με την Λευκάδα.

Ο Ουσακώφ ήταν ναύαρχος και παρότι από τη φύση της θέσης του πολέμησε και σκότωσε, εν τούτοις ανακηρύχτηκε άγιος από τη Ρωσική Εκκλησία. Πρόκειται, κατά τους ιστορικούς, για μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Το στήσιμο δε της προτομής του, δημιούργησε μεγάλες αντιδράσεις στα υπόλοιπα νησιά από επιφανείς ιστορικούς, με κυριότερες αυτές του Δημήτρη Αρβανιτάκη. Δες ΕΔΩ

Το αφήγημα των Ρώσων παρουσιάζει τον Ουσακώφ, μαζί με τον Τούρκο υποναύαρχο Καντίρ μπέη, ελευθερωτή των Ιονίων Νήσων από τους άθεους Γάλους που κατείχαν τότε τα Επτάνησα. Η ιστορία όμως γράφει: «ο ενωμένος ρωσοτουρκικός στόλος από το φθινόπωρο του 1798 μέχρι το Φεβρουάριο του 1799 κατόρθωσε να εκδιώξει τους Γάλλους, να καταλάβει τα Επτάνησα και να επαναφέρει το παλαιό αριστοκρατικό καθεστώς. Αυτό έγινε τότε. Τίποτε παραπάνω, τίποτε παρακάτω. Διώχτηκαν οι δημοκρατικοί Γάλλοι και νέοι κυρίαρχοι έγιναν οι απολυταρχικοί Ρώσοι και Οθωμανοί Τούρκοι. Επομένως, από πουθενά δεν προκύπτει «απελευθέρωση». Ρωσοτουρκική επέμβαση και κατοχή – Όχι απελευθέρωση. Από τη φιλελεύθερη αναγέννηση στο δεσποτισμό και την απολυταρχία…»

(Διαβάστε τις απόψεις επτανησίων ιστορικών για τον ναύαρχο Ουσακώφ και την Επτάνησο Πολιτεία: ΕΔΩ.

Η φιλία  που κόμιζαν   οι Ρώσοι, συνοδεία ενός τρομακτικού  πολεμικού πλοίου, είναι θέμα προς συζήτηση.  

Όπως αναφέρει ο Κεφαλλονίτης ιστορικός Πέτρος Πετράτος: «Κανείς δεν πρέπει να εναντιώνεται σε εκδηλώσεις, που αποβλέπουν στην αλληλογνωριμία, στη συναδέλφωση και τη φιλία των λαών… Τέτοιες δραστηριότητες πρέπει να αγκαλιάζονται και να διευρύνονται. Το ζήτημα, όμως, είναι αυτές οι δραστηριότητες να εδράζονται σε αναμφισβήτητα γεγονότα και να αξιοποιούν σωστά τα συμπεράσματα της ιστορικής επιστήμης. Σε διαφορετική περίπτωση η χρησιμότητά τους είναι αμφίβολη και ελέγχονται ιδεολογικά και πολιτικά, ενώ παράλληλα δημιουργούν ψευδή συνείδηση, που αποπροσανατολίζει πολίτες και πολιτικούς και προσφέρει κακό μάθημα στο σήμερα και το αύριο. Ειδικότερα με τους Ρώσους η περίπτωση του «απελευθερωτή» Ουσακώφ δεν προσφέρεται για τους παραπάνω σκοπούς. Η ρωσική πλευρά έχει ενδεχομένως τους λόγους της, αλλά εμείς γιατί πρέπει να ενδώσουμε; Τιμά την ιστορική μας διαδρομή ως Κεφαλονιτών να ερχόμαστε να τιμήσουμε αυτόν που σταμάτησε μια διαδικασία φιλελεύθερης και δημοκρατικής αναγέννησης και ανάπλασης στο νησί μας και γενικότερα στα Επτάνησα, αυτόν που γύρισε πίσω τους δείχτες της τοπικής μας ιστορίας;» Δες ΕΔΩ.

(Οι φωτογραφίες των πλοίων και των εκδηλώσεων είναι από τις επισκέψεις 2014 και 2016 που πραγματοποιήθηκαν  στη Λευκάδα. Το κείμενο αποτελεί αποσπάσματα άρθρων που έχουν επίσης δημοσιευτεί.)