Σαν σήμερα: Η Απόβαση στη Νορμανδία
Έμεινε στην ιστορία ως D-Day και ήταν η μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και η μεγαλύτερη αμφίβια επιχείρηση στα στρατιωτικά χρονικά.
Το συννεφιασμένο πρωινό της 6ης Ιουνίου 1944 πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και η μεγαλύτερη αμφίβια επιχείρηση στα στρατιωτικά χρονικά, η απόβαση στη Νορμανδία ή D-Day, όπως έμεινε στην ιστορία. Επρόκειτο για ένα κρίσιμο πλήγμα εναντίον της ναζιστικής Γερμανίας και, όπως συμφωνούν οι ιστορικοί, ένα από τα σημεία που έκριναν την έκβαση του πολέμου.
Η προετοιμασία για την Απόβαση στη Νορμανδία
Οι διαφωνίες των Συμμάχων για το αν θα έπρεπε να ασκηθεί πίεση από Νότο προς Βορρά ή να γίνει απόβαση μέσω Μάγχης, προκειμένου να ηττηθεί η Γερμανία, λύθηκαν στη Διάσκεψη της Τεχεράνης (28 Νοεμβρίου – 1 Δεκεμβρίου 1943). Ο Στάλιν, υποστηριζόμενος από τις ΗΠΑ, επέμενε ότι η εισβολή στη Γαλλία ήταν ο μόνος τρόπος να ηττηθεί η Γερμανία.
Τον Ιανουάριο του 1944 άρχισε να προετοιμάζεται η επιχείρηση «Επικυρίαρχος» (Operation Overlord). O αμερικανός στρατηγός Ντουάιτ Αϊζενχάουερ ορίστηκε ανώτατος διοικητής, με βρετανούς διοικητές στο στρατό ξηράς, στο ναυτικό και την αεροπορία. Σύμφωνα με το σχέδιο, η επίθεση θα γινόταν σ’ ένα στενό μέτωπο στη Νορμανδία, στις βόρειες ακτές της Γαλλίας, από πέντε σώματα στρατού. Για την πραγματοποίησή της, ο Αϊζενχάουερ έπρεπε να συγκροτήσει τον μεγαλύτερο στην ιστορία στόλο που επιχείρησε ποτέ απόβαση. Σε περίπτωση επιτυχίας, η απόβαση θα αποτελούσε την απαρχή προέλασης μεγάλων συμμαχικών δυνάμεων προς Ανατολάς μέσω της Γαλλίας, κατευθείαν στην καρδιά της ναζιστικής Γερμανίας.
Το βασικότερο μέλημα για τους σχεδιαστές της επιχείρησης ήταν να μη μάθουν οι Γερμανοί το σημείο της απόβασης. Έτσι, οι δυνάμεις τους θα ήταν αναγκασμένες να αναπτυχθούν σε ολόκληρη την ακτογραμμή. Είχε καταρτιστεί εξάλλου σχέδιο παραπλάνησης, η επιχείρηση «Σωματοφύλακας» (Operation Bodygard), που κατόρθωσε πέραν πάσης προσδοκίας να πείσει τον Χίτλερ ότι κύριος στόχος ήταν η περιοχή του Καλέ, αρκετά βορειότερα της Νορμανδίας. Παρότι στη Γαλλία υπήρχαν 58 γερμανικές μεραρχίες, μόνο οι 14 βρίσκονταν στις ακτές της Νορμανδίας. Μεγάλη σημασία είχε και η αξιοποίηση της αεροπορικής υπεροχής των Συμμάχων, ώστε να εξουδετερωθεί η εχθρική πολεμική αεροπορία και να απομονωθεί το συγκοινωνιακό δίκτυο της Βόρειας Γαλλίας.
Ενώ τα σχέδια τής απόβασης καταρτίζονταν από Αμερικανούς και Βρετανούς στρατιωτικούς στην Αγγλία, ο Γερμανός στρατάρχης Έρβιν Ρόμελ – γνωστός ως «αλεπού της ερήμου», από την προηγούμενη θητεία του στο αφρικανικό μέτωπο- επιφορτισμένος με την αναχαίτιση της αναμενόμενης απόβασης, ενίσχυσε τη γερμανική αμυντική οχύρωση κατά μήκος της ακτής της Γαλλίας με υποβρύχια εμπόδια, δεξαμενές καυσίμων, ανθεκτικές στους βομβαρδισμούς, καθώς και με ναρκοπέδια. Το βασικό του πρόβλημα ήταν ότι έπρεπε να περιφρουρεί 3.000 μίλια δυτικοευρωπαϊκής ακτής, από την Ολλανδία έως τα ιταλικά σύνορα.
Η Απόβαση
Η απόβαση στη βόρεια Γαλλία από την Αγγλία προγραμματίστηκε τελικά για τις 5 Ιουνίου 1944, αλλά αναβλήθηκε για ένα εικοσιτετράωρο, λόγω της κακοκαιρίας που επικρατούσε στο στενό της Μάγχης. Συγκροτήθηκε ένας τεράστιος στόλος, με επικεφαλής τον άγγλο ναύαρχο Μπέρτραμ Ράμσεϊ, ο οποίος περιλάμβανε 1.200 πολεμικά πλοία, 10.000 αεροπλάνα, 4.126 αποβατικά σκάφη, 804 μεταγωγικά πλοία και εκατοντάδες τεθωρακισμένα άρματα αμφίβιων και άλλων αποστολών. 156.000 άνδρες (73.000 Αμερικανοί και 83.000 Βρετανο-Καναδοί) θα αποβιβάζονταν στη Νορμανδία, από τους οποίους 132.000 θα μεταφέρονταν με πλοία μέσω Μάγχης και 23.500 με αεροπλάνα. Τις χερσαίες δυνάμεις διοικούσε ο άγγλος στρατηγός Μπέρναρντ Μοντγκόμερι, που είχε απέναντί του ένα παλαιό γνώριμό του από τις επιχειρήσεις στην Αφρική, τον γερμανό στρατάρχη Έρβιν Ρόμελ.
Η απόβαση με την κωδική ονομασία «Ποσειδών» (Operation Neptune) άρχισε πριν από την αυγή της 6ης Ιουνίου σε πέντε ακτές κατά μήκος της Νορμανδίας, οι οποίες έφεραν τις κωδικές ονομασίες Utah (Γιούτα), Omaha (Όμαχα), Gold (Χρυσός), Juno (Ήρα) και Sword (Σπαθί). Οι παραλίες που είχαν επιλεγεί για την απόβαση εκτείνονταν από τον ποταμόκολπο του Ορν ως το νοτιοδυτικό άκρο της χερσονήσου Κοταντέν. Την παραμονή της επιχείρησης βρετανικές μονάδες καταδρομέων είχαν πέσει πίσω από της γραμμές του εχθρού, καταλαμβάνοντας γέφυρες – κλειδιά και αχρηστεύοντας τις επικοινωνίες των Γερμανών.
Οι τέσσερις ακτές καταλήφθηκαν εύκολα και γρήγορα από τις συμμαχικές δυνάμεις, ενώ στην πέμπτη, την «Όμαχα», αντιμετώπισαν σκληρή γερμανική αντίσταση. Με το σούρουπο μεγάλα προγεφυρώματα είχαν ήδη δημιουργηθεί και στις πέντε περιοχές της απόβασης και η τελική επιχείρηση για τη συντριβή τής Γερμανίας είχε αρχίσει.
Για την επιτυχία της απόβασης, καθοριστική ήταν η αεροπορική υπεροχή των Συμμάχων. Τα αεροπλάνα τους κατέστρεψαν τις περισσότερες γέφυρες του Σηκουάνα στ’ ανατολικά και του Λίγηρα στα νότια, εμποδίζοντας έτσι τους Γερμανούς να ενισχύσουν έγκαιρα τις προκεχωρημένες μονάδες τους στα προγεφυρώματα των ακτών της Νορμανδίας.
Οι Σύμμαχοι προ των πυλών της Γερμανίας
Σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο, οι Βρετανοί θα καταλάμβαναν τη στρατηγικής σημασίας πόλη Καν την πρώτη ημέρα της απόβασης. Παρότι εξουδετέρωσαν γρήγορα τη γερμανική άμυνα, εν τούτοις έπρεπε να περιμένουν έως τις 9 Ιουλίου για να εισέλθουν νικηφόρα στην πόλη, εξαιτίας της εμφάνισης μιας μεραρχίας Πάντσερ, που καθήλωσαν τις δυνάμεις τους, αλλά και των διαφωνιών μεταξύ Αϊζενχάουερ και Μοντγκόμερι για θέματα τακτικής. Στον τομέα τους, οι Αμερικανοί αντιμετώπισαν σοβαρή αντίσταση στη χερσόνησο Κοταντέν, αλλά τελικά κατέλαβαν το ζωτικής σημασίας λιμάνι του Χερβούργου στις 26 Ιουνίου.
Οι συνεχείς συγκρούσεις έφθειραν τα γερμανικά στρατεύματα και στις 25 Ιουλίου ο στρατηγός Ομάρ Μπράντλεϊ διέσπασε το δυτικό μέτωπο και μέσα σε λίγες μέρες εξάλειψε κάθε αντίσταση στην πορεία του προς τον Σηκουάνα. Αντεπίθεση των γερμανικών τεθωρακισμένων στο Μορτέν αποκρούστηκε (7-13 Αυγούστου). Στα τέλη Αυγούστου οι Σύμμαχοι διέσχισαν τον Σηκουάνα και τον Σεπτέμβριο βρίσκονταν μπροστά στα γερμανικά σύνορα.
The Author All posts
2 Σχόλια
Σε καμία περίπτωση η απόβαση στην Νορμανδία δεν ήταν η μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση του Β ΠΠ.
Σε σχέση με τις επιχειρήσεις στο ανατολικό μέτωπο (πολιορκείες Λενινγκραντ και Στάλινγκραντ, αρματομαχία του Κούρσκ, σοβιετική αντεπίθεση μέχρι την κατάληψη του Βερολίνου κτλ) μοιάζει με…βόλτα στο πάρκο αν λάβουμε υπόψιν μας αριθμό εμπλεκομένων, διάρκεια, μέσα που χρησιμοποιήθηκαν και κυρίως ανθρώπινες απώλειες.
Δεν παύει φυσικά να αποτελεί μια θαυμαστή αμφίβια επιχειρηση, ιδιαίτερα από πλευράς εφοδιασμού και μεταφορών.
Απόβαση στη Νορμανδία: Επιχείρηση Overlord και η συμβολή της Ελλάδας
….. «Η Ελλάδα βρισκόταν υπό κατοχή από το 1941, αλλά αυτό δεν ήταν ικανό να εμποδίσει το Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό να συμμετάσχει και να βοηθήσει τους Συμμάχους σε αυτό το ιστορικό γεγονός που άλλαξε την πορεία του πολέμου.
Δύο ελληνικά πλοία, οι κορβέτες «Τομπάζης» και «Κριέζης», ανέλαβαν να συνοδεύσουν τις αποβατικές δυνάμεις στη Νορμανδία, μέσω του στενού της Μάγχης στο οποίο οι Γερμανοί είχαν δημιουργήσει θαλάσσια ναρκοπέδια.
Η επιχείρηση της απόβασης είχε ξεκινήσει, με τα πλοία του Ελληνικού Βασιλικού Ναυτικού να παραμένουν στα ανοιχτά για κάλυψη. Η Λουφτβάφε (σ.σ. πολεμική αεροπορία της Γερμανίας) εξαπέλυσε αεροπορική επίθεση, δίχως όμως να καταφέρουν κάποια απώλεια στα ελληνικά δύο ελληνικά πολεμικά πλοία.
Η αποστολή των ελληνικών πλοίων δεν είχε ολοκληρωθεί με νέα συνοδεία και την επιστροφή των άδειων εμπορικών και επιβατικών πλοίων στην Αγγλία.
Το ελληνικό πλήρωμα με 155 άνδρες
Ο στόλος της Ελλάδας είχε ως έδρα την Αίγυπτο λόγω της γερμανικής κατοχής και εκτός από τις δύο κορβέτες, στην απόβαση της Νορμανδίας, συμμετείχαν ακόμη και τέσσερα εμπορικά πλοία για την ενίσχυση των Συμμάχων.
Κυβερνήτης της κορβέτας «Κριεζής» ήταν ο Δημήτριος Κιοσσές, ο οποίος μάλιστα έγινε Ναύαρχος και αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, ενώ διοικητής του «Τομπάζης» ήταν ο Πλωτάρχης Γεώργιος Παναγιωτόπουλος.
Tα πλοία ήταν επανδρωμένα από Έλληνες όλων των κοινωνικών στρωμάτων και επαγγελμάτων, όπως λογιστές, δικηγόροι, φοιτητές, εργάτες ψαράδες και έμποροι, κάτι που αναφέρει στα απομνημονεύματά του και ο Ναύαρχος Κιοσσές.
Οι περιγραφές, μάλιστα, του Ναύαρχου Γρηγόρη Παυλάκη ο οποίος «έφυγε» από τη ζωή τον Γενάρη του 2017 σε ηλικία 96 ετών, είναι συγκλονιστικές στη συνάντηση που είχαν οργανώσει για τα 57 χρόνια από την απόβαση Έλληνες επιζώντες,
Ο Γρηγόρης Παυλάκης ήταν ύπαρχος του «Κριεζή» και είχε περιγράψει αρχικά σε δηλώσεις του: «Η μόνη μας ελπίδα ήταν η χαρά ότι αν επιτύγχανε η επιχείρηση, η Ελλάδα θα έβγαινε από τη σκλαβιά. Όλοι ήμασταν πολύ νέοι και είχαμε αφήσει πίσω την οικογένειά μας».
Όσο για τις στιγμές της επιχείρησης, με τα λόγια του ο αείμνηστος Ναύαρχος μας έβαλε «μέσα» στις κορβέτες και στα όσα έζησαν τα μέλη του πληρώματος: «Την ημέρα D, έπρεπε να συνοδεύσουμε 12 αρματαγωγά που μετέφεραν επίλεκτα τμήματα της περίφημης βρετανικής μεραρχίας Northumberland, που πήρε μέρος στο πρώτο κύμα της απόβασης. Πλησιάζοντας τις ακτές της Γαλλίας, μέσα στο σκοτάδι, την ομίχλη, μέσα στην πρόσκαιρη ύφεση της κακοκαιρίας, ήρθε δίπλα μας ένα βρετανικό καταδρομικό και μας έστειλε σήμα. Ο κυβερνήτης του ήταν σύνδεσμος στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου και ήθελε να μας χαιρετήσει.
Φτάσαμε στον προορισμό μας στις 7 το πρωί και οι πρώτοι στρατιώτες αποβιβάστηκαν. Αρκετά αργότερα, έφυγε για λίγο η ομίχλη και είδαμε τον χαλασμό. Γύρω μας υπήρχαν παντού χιλιάδες καράβια σε όλο το ορατό μήκος των 80 χιλιομέτρων της ακτής της απόβασης. Ο κυβερνήτης Δημήτρης Κιοσσές μόλις ενημερώθηκε για τη θετική εξέλιξη της απόβασης, φώναξε Χριστός Ανέστη και όλο το πλήρωμα έκλαιγε από χαρά. Επιτέλους, θα γυρίζαμε πίσω σε μια Ελλάδα λεύτερη…».
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού
Τομπάζης F-89: Κατασκευάσθηκε το 1941 στα ναυπηγεία Fleming & Ferguson της Β.Ιρλανδίας και ήταν μετασκευασμένη στο πρόστεγο. Επεστράφη στο βρετανικό ναυτικό το 1959.
Κριεζής F-49: Παρελήφθη τον Νοέμβριο του 1943 στο Chatham της Αγγλίας από τον Πχη Δ.Κιοσσέ και επεστράφη στο βρετανικό ναυτικό το Σεπτέμβριο του 1951.
Πηγή: newsbeast stories .
Το Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή την επέτειο της απόβασης στη Νορμανδία ψηφιοποίησε και παρουσίασε την εκπομπή: ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ…ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΒΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΡΜΑΝΔΙΑΣ
Το επεισόδιο αυτό της σειράς ντοκιμαντέρ, σε σκηνοθεσία Ηλία Γιαννακάκη και παραγωγής 2001, αναφέρεται στη συμμετοχή της κορβέτας «ΚΡΙΕΖΗΣ» στην απόβαση στη Νορμανδία μέσα από τις διηγήσεις και τις αναμνήσεις παλαίμαχων αξιωματικών και ανδρών του πληρώματος του πολεμικού σκάφους, των Γιώργου Πατελάρου, νοσοκόμου, Μιχάλη Παπανδρέου, μηχανικού, Κώστα Καρανικόλα, πυροβολητή, Γρηγόρη Παυλάκη ύπαρχου, και Ευστράτιου Καρπούζη, ασυρματιστή. Κατά τη διάρκεια του επεισοδίου παρουσιάζονται σκηνές από την ταινία «Η Μεγαλύτερη Μέρα» (The Longest Day, 1962), αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό από τα γεγονότα της εποχής, αλλά και φωτογραφικό υλικό από τα προσωπικά αρχεία των βετεράνων.