Masterplan / Πασά – Περιγιάλι – Μ. Φίλιππα – Αποστόλου

Το βουνό Σκάροι πέφτει απότομα στη θάλασσα, στο μέσον των ανατολικών ακτών της Λευκάδος, προβάλλοντας τη ρωμαλέα βραχώδη βάση τους πάνω στη περιοχή του Πασά. Όταν το απομεσήμερο κοπάζει ο θόρυβος από τις τουριστικές δραστηριότητες στην παραλία, τότε τα κοπάδια των σκάρων τραβιούνται στ’ απόσκια κατά τη μεριά της θάλασσας, όπου ο απόηχος των κουδουνιών φτάνει μέχρι το κύμα σαν απόμακρη μελωδία ξεχασμένων καιρών που ξαφνιάζει ευχάριστα και τους λουόμενους. Είναι ένα κάλεσμα για τον αλλοτινό κόσμο που ξετυλίγεται ανέπαφος πίσω από τις αναδιπλούμενες ακραίες πτυχές του βουνού, εκεί όπου τα τελευταία κοπάδια των Σκάρων οργώνουν ακόμα τα πανάρχαια μονοπάτια.

Αυτά τα μονοπάτια που γλύτωσαν από το πέρασμα των απορριμματοφόρων της Λευκάδας και την εναπόθεση του περιεχομένου τους δίπλα τους, πρόσφατη έμπνευση των σύγχρονων τεχνοκρατών. Αυτά τα μονοπάτια καλεί τώρα “το Masterplan” να πλαισιώσουν την «ανάπλαση» του χώρου της περιοχής Πασά. Εδώ όμως, ως δράση, το μοναδικό περιβάλλον του Πασά υποβάλλει την αίσθηση και την έννοια της ψυχικής ανάταση και απαιτεί και προστασία. Αν στο masterplan- ο όρος υπονοεί τη σημαντική, τη σπουδαία ρυθμιστική παρέμβαση στο χώρο – κατ’ αναλογίαν στη προκειμένη περίπτωση ο χώρος του Πασά ως τοπίο είναι “Το σπουδαίο” τοπίο, χερσαίο, ορεινό και θαλάσσιο, “το σπουδαίο” ιστορικό, “το σπουδαίο” πολιτιστικό τοπίο.

Γιατί το τοπίο αυτό είναι τουριστικό πόρος. Δηλαδή, είναι αυτό που γεννά, ενισχύει, δυναμώνει, ευνοεί και συμπληρώνει την ευρύτερη τουριστική δραστηριότητα, δηλαδή την τουριστική ανάπτυξη, όχι ειδικά αυτού του συγκεκριμένου τουριστικού πόρου, αλλά της ευρύτερης ενότητας της οποίας αποτελεί μέρος. Είναι δηλαδή ο κράχτης. 

Το χρέος

Αυτό που οφείλεις να προσφέρεις σε έναν τουριστικό πόρο είναι να τον σεβαστείς, να τον προστατεύσεις και όταν πρόκειται για φυσικό πόρο να διατηρήσεις τα χαρακτηριστικά του, αυτά που θα προσφέρουν στο κοινό την αναψυχή, απόλαυση κλπ. Π.χ. στην προκειμένη περίπτωση την αρμονία και την ιδιαιτερότητα της φύσης όπως: το κελάηδισμα των πουλιών, το κροτάλισμα του νερού στην πηγή, όχι στη βρύση, να πιεις στη βρύση το νερό, να βρέξεις το κεφάλι σου εκεί μετά το μπάνιο στη θάλασσα και την κάψα του ήλιου. Να θαυμάσεις το μεγαλείο των βράχων, να ξαποστάσεις στη σκιά τους, να νοιώσεις την ανάσα της φύσης, όπως οι καλόγεροι στο μετόχι της Κόκκινης Εκκλησιάς στου Πασά άλλοτε.

Και ίσως αν κάποτε αναβιώσει το φυτώριο (το περιβόλι) που υπήρχε άλλοτε στου Πασά, να μπορείς να κόψεις μόνος σου φρούτα. Και μετά σε ένα υπαίθριο σεμνό καφέ να απολαύσεις τη θάλασσα και τη ζωή που αυτή προσελκύει. Και από εδώ, άλλοτε να περπατήσεις στις διακλαδώσεις,των δρόμων στα μονοπάτια που θα σε ανεβάσουν πιο ψηλά, όπου εκεί θα αγναντέψεις το ευρύτερο μαγικό τοπίο με τα νησάκια,τα υψώματα με τις απαλές καμπύλες που οριοθετούν την ευρύτερη ενιαία τουριστική περιοχή του Πασά, ένα στολίδι μοναδικό στην περιφέρεια των Ιονίων νήσων. Αυτή η απόλαυση της μοναδικής θέας θα σε συντροφεύει στη διαδρομή προς την ενδοχώρα. Άλλες εικόνες θα σου δώσουν μία άλλη πρόσβαση στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ενδοχώρας, μεταξύ των οποίων μνημεία όλων των εποχών, μέχρι και τα τρία μοναστήρια των Σκάρων.

Αντίθετα, τα κατάλοιπα που κρύβονται στο υπέδαφος της περιοχής του Πασά είναι αντικείμενο  μιας άλλης ομιλίας, που σύντομα θα παρουσιάσουμε και θα κρίνει τα δύο αστικά κτίσματα του masterplan ως προς τη συμβατότητά του με την υπόσταση του χαρακτηρισμού «τουριστικού πόρου».

Η χρήση πολιτισμός. Πολύ σωστά το “masterplan” αναφέρεται σε περιπάτους. Αυτοί θα μπορούν να αναδείξουν, πέραν του εξαιρετικού περιβάλλοντος, παλιά μονοπάτια και Μνημεία όλων των εποχών, μετόχια του Μοναστηριού της Κ. Εκκλησιάς κ.ά., κυρίως αρχαία προϊστορικά και κλασσικά, δυστυχώς όμως σε τραγική εγκατάλειψη. Γι’ αυτά επιφυλασσόμαστε  σε νεότερη επικοινωνία μας. 

Μελέτες ερήμην του τοπικού ανθρώπινου στοιχείου εγκυμονούν δυσάρεστες εκπλήξεις και κινδύνους ιδίως για Τοπίο και Πολιτισμό. Η ευρεία ενημέρωση του κοινού είναι επιτακτική σε θέματα τόσο ευαίσθητα από κάθε άποψη για. Tο προκείμενο όμως θέμα είναι και επείγον. Μετά από όλες αυτές τις απολαύσεις σίγουρα δεν είναι ευχάριστο να μπεις στο αυτοκίνητό σου, που με τις τρέχουσες συνθήκες μπορεί να βρεθείς εγκλωβισμένος σε σειρές αυτοκινήτων, συνήθεις στον πολυσύχναστο δρόμο που διέσχισες για να έρθεις εδώ, παρά ταύτα σε περιμένουν και άλλα ενδιαφέροντα γιατί όσο για φαγητό, υπάρχουν μικρές τοπικές επιχειρήσεις, κατά μήκος του δρόμου παραθαλάσσιες και μη, συμβολή στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας που συμβάλλουν σε μια ήπια τουριστική ανάπτυξη.

Επίκληση, ο Δήμος Λευκάδας θα πρέπει το ταχύτερο να βάλει το θέμα του «Master plan» στο συμβούλιο πριν να είναι αργά. Προκείμενο να ενημερωθεί το κοινό περί τίνος πρόκειται και να τοποθετηθεί πάνω σε όποια θέματα το ενδιαφέρουν ή το αφορούν, όπως π.χ. 

1) τι κυκλοφορικό φόρτο σηκώνει ο κεντρικός δρόμος Λευκάδα- Νυδρί-Βασιλική; 

2) Πόση ασφάλεια μπορεί να έχει κανείς στο δρόμο αυτό χωρίς πεζοδρόμιο στο μεγαλύτερο τμήμα του; 

3) Τι δυνατότητες υπάρχουν όσον αφορά το συγκεκριμένο χώρο του Πασά επανάχρησης των υφιστάμενων πέτρινων κτισμάτων; Ποια η σχέση τους με τα προτεινόμενα 2 νέα κτίσματα δυναμικότητας 200 & 400 ατόμων; Αυτά είναι συμβατά με το χαρακτήρα, το ύφος και τη «φέρουσα» δυνατότητα του χώρου;

4) Και επίσης στο συγκεκριμένο θέμα το οποίο εκτιμώ ότι δεν είναι και τόσο εύκολο, θα μπορούσε να υπάρχει και άλλη λύση. Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός των οποίο και προτείνω.  

Μ Φίλιππα. ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ 

Όλα τα παραπάνω είναι σκέψεις που σταδιακά ωρίμασαν σε κάποια χρόνια: Αρχαιολογική υπηρεσία (4), στη Γαλλία (μεταπτυχιακό) (1), Υπουργείο Εσωτερικών – Πρόγραμμα καταγραφής και προστασίας Παραδοσιακών Οικισμών (2) (ΚΠΠΚ), ΕΜΠ, Αρχιτεκτονική Σχολή – Σπουδαστήριο Μορφολογία (31). Όλες αυτές οι εμπειρίες έγιναν χρέος στη συνείδησή μου απέναντι σε όσους αγαπούν αυτό το σύνθετο τοπίο του ανθρώπου και της φύσης (Σύμβαση Γρανάδας) και έχουν πίστη ότι τίποτα δεν πάει χαμένο και ότι κάθε αγώνας γι’ αυτό αξίζει.